Εκατοντάδες δισ. ευρώ θα πρέπει να εξασφαλίσουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες για να αντεπεξέλθουν στα νέα κριτήρια κεφαλαιακής επάρκειας της «Βασιλείας ΙΙΙ». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι η πρώτη, σε διεθνές επίπεδο, που προωθεί την υλοποίηση του νέου ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο ανακοινώθηκε ένα χρόνο πριν από την Επιτροπή της Βασιλείας. Τελικός σκοπός των νέων και αυστηρότερων κανόνων είναι «να μην ξεσπάσει ξανά μια χρηματοπιστωτική κρίση σαν την τελευταία», δήλωσε ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Μισέλ Μπαρνιέ.
Εκκρεμεί, ασφαλώς, η έγκριση των «27» για την υλοποίηση του νέου πλαισίου που θα αναγκάσει 8.200 τράπεζες στην Ε.Ε. να προχωρήσουν, συνολικά, σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου 84 δισ. ευρώ μέχρι το 2015 και 460 δισ. ευρώ έως το 2019. Εκείνες που δεν θα συμμορφωθούν με τα νέα κριτήρια θα πρέπει να προσαρμόσουν προς τα κάτω το ενεργητικό τους ή να καταβάλουν πρόστιμα που θα αντιστοιχούν μέχρι και στο 10% του ετήσιου τζίρου τους. Ενστάσεις και αντιρρήσεις ήδη αναμένεται να διατυπωθούν από τη Βρετανία. Το Λονδίνο φιλοξενεί το δεύτερο μεγαλύτερο κέντρο του κόσμου στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, αποτελώντας, ως εκ τούτου, πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο του εγχώριου ΑΕΠ.
Τα χρονικά περιθώρια διαπραγμάτευσης δεν είναι τόσο μεγάλα. Ολες οι τράπεζες του κόσμου θα πρέπει να έχουν προσαρμοστεί σταδιακά μέχρι τις αρχές του 2019 όταν η άντληση πρόσθετων κεφαλαίων από τις αγορές δεν είναι εύκολο εγχείρημα μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση και το υποτονικό επενδυτικό ενδιαφέρον λόγω της υφιστάμενης δημοσιονομικής κρίσης στην περιφέρεια της Ευρωζώνης. Ο κ. Μπαρνιέ παραδέχτηκε ότι η «Βασιλεία ΙΙΙ» θα αναχαιτίσει τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης κατά 0,1% στην Ε.Ε. για κάθε πρόσθετη αύξηση κεφαλαίου κατά 1%. Το ποσοστό αύξησης εξαρτάται από τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για την εκάστοτε τράπεζα, με τους μεγαλύτερους ομίλους του κλάδου να υποχρεούνται στην άντληση πρόσθετων κεφαλαίων από 1% έως 2,5% ως επιπλέον δικλίδα ασφαλείας σε περιόδους κρίσεων.
Αυτός ο όρος του πρόσθετου «μαξιλαριού» κεφαλαίων χαράχθηκε για να μην επαναληφθούν τα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν την κατάρρευση της Lehman Brothers, στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2008. Η χρεοκοπία της πέμπτης μεγαλύτερης επενδυτικής τράπεζας ήταν αρκετή για να αποσταθεροποιήσει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Εκτοτε, το G20 συμφώνησε ότι πρέπει να ληφθούν επιπλέον μέτρα «ασφαλείας» για τους τραπεζικούς κολοσσούς.
Ο κ. Μπαρνιέ τόνισε, επίσης, ότι βασική προϋπόθεση για να εφαρμοστεί με επιτυχία η «Βασιλεία ΙΙΙ» είναι να χαραχθεί ένας «ενιαίος κώδικας συμπεριφοράς». Ετσι, συμφωνεί ο Μάικλ Λέβερ, γενικός διευθυντής της ευρωπαϊκής Ενωσης Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών (AFME), η «Βασιλεία ΙΙΙ» θα «εμβαθύνει την περαιτέρω ενοποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου, θα ενισχύσει τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος». Από την άλλη πλευρά, οι Βρετανοί διαφωνούν με την επιβολή συγκεκριμένων κριτηρίων, υποστηρίζοντας ότι θα ήθελαν μεγαλύτερη ευελιξία, σε εθνικό επίπεδο. Διάσταση απόψεων μεταξύ των «27» έχει, επίσης, εντοπιστεί ως προς τις νέες προδιαγραφές για τη σύσταση των δεικτών κεφαλαιακής επάρκειας. Με τους νέους κανόνες απαιτούνται ισχυρότερα κεφάλαια, δηλαδή μεγαλύτερο ποσοστό κοινών μετοχών έναντι ομολόγων χαμηλής εξασφάλισης.
Σύμφωνα με τη «Βασιλεία ΙΙΙ», ο δείκτης βασικών κεφαλαίων ή Tier 1 αυξάνεται από το 2,5% στο 4% των συνολικών περιουσιακών στοιχείων, αλλά μπορεί να φθάσει έως το 7% με το «μαξιλάρι πρόσθετων κεφάλαιων» που προωθεί η Ε.Ε. για τους τραπεζικούς κολοσσούς. Εάν, μάλιστα, δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις, τότε η εκάστοτε τράπεζα αναγκαστικά θα κατακρατεί κεφάλαια από τα μερίσματα των μετόχων ή τα μπόνους των στελεχών. Στη «Βασιλεία ΙΙΙ» περιλαμβάνεται, παράλληλα, κανόνας για «αυτόματη» αύξηση των δεικτών κεφαλαίων όταν η πίστωση αυξάνεται σε ταχύτερους ρυθμούς από το ΑΕΠ μιας χώρας, μια πρόβλεψη που στοχεύει στην αποφυγή δημιουργίας υπεραξιών, όπως συνέβη στην ιρλανδική και την ισπανική αγορά στεγαστικής πίστης.