Ο πρωτοπόρος της ρομποτικής, Ρόντνεϊ Μπρουκς, συνήθως ξεκινά τις ομιλίες του περιστρέφοντας ένα μικρό νόμισμα ανάμεσα στα δάχτυλά του. Η κίνηση είναι γρήγορη και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σκέψη. Ωστόσο, όπως πάντα επισημαίνει ο δρ Μπρουκς, το να καταφέρει ένα ρομπότ να κάνει το ίδιο, είναι αφάνταστα δυσκολότερο από το να μάθει να παίζει σκάκι ή να απαντά σε ερωτήσεις.
Η κατασκευή έξυπνων μηχανών έχει εξελιχθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια, αλλά και πάλι δεν προσεγγίζουν την τελειότητα του ανθρώπου που μπορεί να αγγίζει, να κρατά διάφορα αντικείμενα και να κινείται στον χώρο χωρίς πρόβλημα.
Ο σχεδιασμός ενός ρομπότ που θα μιμείται τις βασικές ανθρώπινες δεξιότητες όσον αφορά την κίνηση και την αντίληψη θα επιφέρει τεράστιες μεταβολές σε πολλούς τομείς της ζωής μας, από τη φροντίδα των ηλικιωμένων μέχρι τη βιομηχανική παραγωγή.
Τα προβλήματα, όμως, είναι πάμπολλα, πολύ μεγαλύτερα από αυτά που αντιμετωπίζουν οι ασχολούμενοι με την τεχνητή νοημοσύνη, όπως παραδείγματος χάρη η ομιλία ή η ακοή μιας συσκευής.
«Οταν θέλεις να αντιγράψεις μια βιολογική διαδικασία, όπως είναι η αντίληψη, η αφή, η δυνατότητα σχεδιασμού, τα προβλήματα ξεπερνιούνται πολύ δύσκολα», εξηγεί ο Γκάρι Μπράντσκι, ειδικός στην όραση στο Willow Garage, μια εταιρεία δημιουργίας ρομπότ στη Σίλικον Βάλεϊ. «Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πόσα κάνει ο άνθρωπος χωρίς να καταβάλλει καμία προσπάθεια».
Σήμερα η Υπηρεσία Εξελιγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων Αμυνας (Darpa), η υπηρεσία του Πενταγώνου που ξεκίνησε την έρευνα στα θέματα τεχνητής νοημοσύνης το 1960, χρηματοδοτεί τρία ανταγωνιστικά προγράμματα κατασκευής ρομποτικών βραχιόνων και χεριών.
Ο σχεδιασμός ενός τέτοιου ρομπότ είναι δύσκολος. Ακόμη και σήμερα, οι ειδικοί συζητούν για τον τρόπο με τον οποίο θα σχεδιάσουν ένα ρομπότ που θα μιμείται τον άνθρωπο, δηλαδή, θα βάζει πλυντήριο ρούχων, θα μαγειρεύει ή θα πλένει τα πιάτα. Ολα αυτά για να καταστούν δυνατά, θα πρέπει να εξελιχθεί σημαντικά το λογισμικό που μιμείται την ανθρώπινη αντίληψη.
Σήμερα τα ρομπότ μπορούν να ολοκληρώσουν ορισμένες από τις προαναφερθείσες δραστηριότητες «μεμονωμένα». Εάν συναντήσουν την παραμικρή μεταβολή των συνθηκών αποτυγχάνουν παταγωδώς, ενώ για να περάσουν από τη μία ασχολία στην επόμενη, π.χ., να μαγειρέψουν και να πλύνουν τα σκεύη, πρέπει να τα επαναπρογραμματίζουν οι ερευνητές.
Κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι δυνατόν να διδάξουν τα ρομπότ και να δημιουργήσουν μία «βιβλιοθήκη» δραστηριοτήτων. Αντλώντας πληροφορίες από αυτήν, θα μπορέσουν να μιμηθούν τον άνθρωπο.
Αλλοι βλέπουν την προσέγγιση αυτή με καχυποψία και υποστηρίζουν ότι για τη δημιουργία τέτοιων μηχανών είναι απαραίτητη η δημιουργία αντίληψης.
Επί του παρόντος, το περισσότερο που μπορεί να κάνει ένα ρομπότ είναι να τυλίξει πετσέτες, να ευθυγραμμίσει τις γωνίες, να ισιώσει τα τσαλακώματα και να δημιουργήσει μία τακτική στοίβα, ακριβώς όπως έκαναν φοιτητές του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ. Μπορεί κανείς να παρακολουθήσει στο Διαδίκτυο το σχετικό φιλμ. Αμέσως, όμως, θα αντιληφθεί τα όρια της ρομποτικής αφού το φιλμ που δείχνει το ρομπότ να κινείται με ανθρώπινη ταχύτητα έχει γυριστεί 50 φορές την ταχύτητα της πραγματικής κίνησης.
Αισιοδοξία
Τον Φεβρουάριο, το ρομπότ Robonaut 2, που δημιουργήθηκε χάρη στη συνεργασία της NASA και της General Motors, μεταφέρθηκε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Οι δημιουργοί του παραδέχθηκαν ότι δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά μεταφέρθηκε στο Διάστημα απλώς και μόνο διότι υπήρχε θέση στο διαστημικό λεωφορείο.
«Βρισκόμαστε σε μια μάλλον αστεία κατάσταση κότας και αυγού», εξηγεί ο δρ Μπρουκς. «Κανείς δεν γνωρίζει τι αισθητήρες ή αλγόριθμοι πρέπει να χρησιμοποιηθούν, επειδή κανείς δεν διαθέτει έναν βραχίονα που να λειτουργεί και επειδή δεν έχουμε μια τέτοια στρατηγική προσέγγισης κανείς δεν γνωρίζει τι βραχίονα ή χέρι πρέπει να σχεδιάσει».
Οι τρεις προσπάθειες κατασκευής ενός έξυπνου ρομποτικού χεριού (από τις SRI International, Sandia National Laboratories και iRobot) γεννούν αισιοδοξία.
Πρόσφατα σε εργαστήριο της SRI δύο φοιτητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ κατασκεύασαν ένα χέρι με 4 δάχτυλα, που μπορεί να πιάσει αντικείμενα με την ακρίβεια ανθρώπου. Κάθε δάχτυλο έχει τρεις αρθρώσεις, που κατασκευάστηκαν με έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή, ενώ όλα είναι καλυμμένα από δέρμα, το οποίο δημιουργήθηκε από το ίδιο υλικό που δημιουργούνται οι οθόνες αφής στα smartphones. Πάλι, όμως, λείπει το απαραίτητο λογισμικό.
Θέλουν να καταργήσουν τις βαρετές εργασίες
Στο Willow Garage, μια εταιρεία δημιουργίας ρομπότ στη Σίλικον Βάλει, ο δρ Μπράτσκι και μια ομάδα ερευνητών επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην κατασκευή ρομπότ που θα μπορούν να φέρουν ένα ποτήρι μπίρα από το ψυγείο, να παίξουν μπιλιάρδο ή να συσκευάσουν τα ψώνια. Τον Μάιο, ο δρ Μπράτσκι οργάνωσε τον πρώτο αγώνα Solutions in Perception Challenge. Οποια ομάδα καταφέρει να φτιάξει ένα ρομπότ ικανό να αναγνωρίσει εκατό αντικείμενα που βρίσκει κανείς στα ράφια των σούπερ μάρκετ θα βραβευθεί με 10.000 δολ. Στο πρωτάθλημα ρομποτικής που διοργανώθηκε στη Σαγκάη κανείς δεν κατάφερε να ξεπεράσει το 80% επιτυχούς αναγνώρισης. Η ομάδα που τα κατάφερε καλύτερα ήταν αυτή του Μπέρκλεϊ, με το ρομπότ που τύλιγε πετσέτες. Τα παιδιά που το κατασκευάσαν το ονόμασαν Brett (Berkley Robot for Elimination of Tedious Tasks, ρομπότ του Μπέρκλεϊ για την κατάργηση των βαρετών εργασιών). Ο Μπρετ αναγνώρισε το 68% μιας ομάδας 500 αντικειμένων, ενώ στόχος της ομάδας είναι η δημιουργία ενός ρομποτ που θα ολοκληρώνει τον «κύκλο του πλυσίματος» από τον διαχωρισμό των βρώμικων ρούχων μέχρι την τοποθέτηση των καθαρών και σιδερωμένων στα ράφια.