Πέντε μόλις ημέρες πριν από την κρίσιμη ημερομηνία της 2ας Αυγούστου, οπότε στερεύουν τα ταμεία του αμερικανικού κράτους, βαθαίνει στις ΗΠΑ το αδιέξοδο σε ό,τι αφορά την αύξηση του ορίου του δανεισμού από το υφιστάμενο όριο των 14,3 τρισ. δολαρίων. Καμία προοπτική συμφωνίας δεν διαφαίνεται όχι μόνον μεταξύ των δύο κομμάτων αλλά ακόμη και στους κόλπους του ίδιου του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Στον αέρα βρίσκεται από χθες η ψηφοφορία επί του αναθεωρημένου σχεδίου του Τζον Μπένερ, που αναβλήθηκε αιφνιδιαστικά καθώς ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής δεν κατόρθωσε να συγκεντρώσει τις 217 ψήφους για την έγκριση του σχεδίου από τους Ρεπουμπλικανούς της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Στο μεταξύ, η επιβεβλημένη από τις συνθήκες απόφαση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών να ενημερώσει τους Αμερικανούς μετά το κλείσιμο των αγορών, περί του ποιες πληρωμές θα έχουν προτεραιότητα σε περίπτωση στάσης πληρωμών και ποιες θα μείνουν ακάλυπτες, προκαλεί προβληματισμό σε πολιτικούς και οικονομικούς αναλυτές. Οπως επισημαίνει ο Μαρκ Ζάντι, επικεφαλής των οικονομολόγων της Moody’s Analytics, είναι εξαιρετικά επισφαλές πολιτικά να πρέπει η κυβέρνηση να επιλέξει ανάμεσα σε κατόχους ομολόγων, συνταξιούχους και στρατιωτικούς. Ο ίδιος τονίζει πως «άλλοι άνθρωποι θα τρομάξουν και άλλοι θα εξοργισθούν» ενώ προβλέπει πως αν η κυβέρνηση δώσει προτεραιότητα στις καταβολές τόκων στους πιστωτές της έναντι των κοινωνικών προγραμμάτων, αυτό θα έχει «πολιτικές επιπτώσεις». Είχε προηγηθεί τον περασμένο μήνα η παρέμβαση του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών, Τίμοθι Γκάιτνερ, που χαρακτήρισε τη χάραξη προτεραιοτήτων ανάμεσα στις υποχρεώσεις της αμερικανικής κυβέρνησης «απερίσκεπτη, ανεφάρμοστη, απαράδεκτα επισφαλή και άδικη για τον αμερικανικό λαό». Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε άλλωστε για μία ακόμη φορά η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, προειδοποιώντας εκ νέου τις ΗΠΑ για τις εκτεταμένες επιπτώσεις που θα είχε μια στάση πληρωμών στην αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία, στις οποίες συμπεριλαμβάνει και την αποδυνάμωση του δολαρίου.
Στο μεταξύ οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης προειδοποιούν τις ΗΠΑ για το ενδεχόμενο υποβάθμισης ακόμη και σε περίπτωση συμφωνίας, εάν αυτή δεν περιλαμβάνει επαρκείς περικοπές δαπανών για τη δημοσιονομική τους εξυγίανση. Ο επικεφαλής της Standard & Poor’s, Ντέβεν Σάρμα, διέψευσε τα δημοσιεύματα του Τύπου που τον φέρουν να προτείνει την περικοπή τεσσάρων τρισ. δολαρίων, πρόταση που προκάλεσε αίσθηση και ποικίλα σχόλια, καθώς κανένα από τα δύο ανταγωνιστικά σχέδια που προωθούν τα δύο κόμματα δεν προβλέπει τόσο μεγάλες περικοπές. Ο κ. Σάρμα διευκρίνισε, πάντως, πως η ακριβής δήλωσή του ήταν ότι το ποσό των τεσσάρων τρισ. είναι «μέσα στα όρια» που θεωρεί αναγκαία η Standard & Ρoor’s.
Σε ό,τι αφορά την αναβολή της ψηφοφορίας επί του αναθεωρημένου σχεδίου Μπένερ, δεν αποτελεί βέβαια το πραγματικό πρόβλημα για τις ΗΠΑ αλλά ενδέχεται να πλήξει τον ίδιο τον Ρεπουμπλικανό επικεφαλής της Βουλής των Αντιπροσώπων, καθώς έχει επενδύσει τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο στην αμφιλεγόμενη πρότασή του. Αυτή προβλέπει μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά περίπου 950 δισ. δολάρια μέσα στην επόμενη δεκαετία και αύξηση του ορίου δανεισμού κατά 900 δισ. σε πρώτη φάση. Σε δεύτερη φάση προβλέπει περαιτέρω αύξηση του δανεισμού κατά 1,6 τρισ. δολάρια υπό τον όρο ότι θα εξασφαλισθούν περαιτέρω περικοπές δαπανών ύψους 1,8 τρισ. δολαρίων. Στην πρόταση εναντιώνεται η ακραία πτέρυγα του Tea Party, αλλά και οικονομικοί αναλυτές που θεωρούν ανεπαρκή την αύξηση του ορίου δανεισμού που εισηγείται. Οπως επισημαίνουν, θα επαναφέρει το ακανθώδες πολιτικό ζήτημα της αύξησης του δανεισμού πριν από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 2012.
Ακόμη, πάντως, και να ψηφισθεί τελικά από τους Ρεπουμπλικανούς της Βουλής, δεν αναμένεται να περάσει, καθώς οι Δημοκρατικοί που ελέγχουν τη Γερουσία είχαν δεσμευθεί να το καταψηφίσουν. Ο Αμερικανός πρόεδρος, άλλωστε, υποστηρίζει το ανταγωνιστικό σχέδιο του Δημοκρατικού Χάρι Ριντ που προβλέπει μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κατά 2,2 τρισ. δολάρια και αύξηση του ορίου δανεισμού κατά 2,7 τρισ.
Κινεζικές επικρίσεις
«Οταν ο γάιδαρος και ο ελέφαντας τσακώνονται διακυβεύεται και η ευημερία πολλών άλλων χωρών, και αυτό είναι μία από τις πιο άσχημες πλευρές του δράματος». Με την ασυνήθιστα φορτισμένη αυτή φράση σχολίασε το κρατικό ειδησεογραφικό πρακτορείο της Κίνας, Σινχουά, τα τεκταινόμενα στο αμερικανικό Κογκρέσο. Το ειδησεογραφικό πρακτορείο του μεγαλύτερου πιστωτή της Αμερικής επέκρινε τους Αμερικανούς βουλευτές, τονίζοντας πως φλερτάρουν με την προοπτική μιας καταστρεπτικής στάσης πληρωμών. Τους επέρριψε έμμεσα επιπολαιότητα λέγοντας πως η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου έχει εγκλωβιστεί σε ένα «επικινδύνως ανεύθυνο» πολιτικό παιχνίδι. Τα απροκάλυπτα πλέον σχόλια έπονται πιο έμμεσων αναφορών που έρχονταν τις τελευταίες ημέρες από ανταποκριτές και επιχειρηματίες, οι οποίοι τόνιζαν πως οι Κινέζοι διαπιστώνουν εμβρόντητοι πόσο δυσλειτουργική μπορεί να είναι η αμερικανική κυβέρνηση.