Μολονότι η Ιταλία και η Ισπανία κατατάσσονται στον ευρωπαϊκό Νότο, η επέκταση της κρίσης χρέους σ’ αυτές θεωρήθηκε ένα βήμα πριν από την επίθεση των αγορών στον πυρήνα της και προκάλεσε συναγερμό στην Ευρωζώνη, εξωθώντας τις κυβερνήσεις να αναζητούν εσπευσμένα λύση. Μέχρι τη στιγμή, όμως, που γραφόταν το παρόν ούτε οι παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην αγορά ομολόγων ούτε οι δηλώσεις των Ευρωπαίων πολιτικών έδειχναν να αναχαιτίζουν την επίθεση.
Η κινητικότητα που ακολούθησε την εκτίναξη του κόστους δανεισμού της τρίτης και τέταρτης σε μέγεθος οικονομίας της Ευρωζώνης με τις αποδόσεις των δεκαετών τους ομολόγων να προσεγγίζουν το μη βιώσιμο επίπεδο του 7% ήταν κάτι σαν «ο εχθρός προ των πυλών». Οι δύο οικονομίες είναι υπερβολικά μεγάλες για να καλυφθούν από τα υφιστάμενα κεφάλαια του μηχανισμού χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (EFSF) γι’ αυτό και η ανησυχία είναι έντονη για το ενδεχόμενο αποκλεισμού τους από τις αγορές. Πολλώ δε μάλλον εφόσον η στενωπός στη οποία βρέθηκαν μέσα στην εβδομάδα συνδυάστηκε με μια -συγκριτικά αμελητέα βέβαια- αύξηση στις 81 μονάδες βάσης που σημείωσαν τα spread ακόμη και της Γαλλίας, της δεύτερης σε μέγεθος οικονομίας της Ευρωζώνης της οποίας το κόστος του δανεισμού παραμένει, ασφαλώς, σε χαμηλά επίπεδα.
Οι βίαιες επιθέσεις που δέχθηκε η Ιταλία στις αγορές ομολόγων έβγαλε -προσωρινά τουλάχιστον- τον Ιταλό πρωθυπουργό από τη σφαίρα των σκανδάλων στα οποία φέρεται εμπλεκόμενος και με τα οποία ασχολείται τους τελευταίους μήνες. Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι μίλησε για την κρίση στο ιταλικό Κοινοβούλιο όπου, εν μέσω γιουχαϊσμάτων της αντιπολίτευσης, εγκωμίασε τα θεμελιώδη μακροοικονομικά μεγέθη της Ιταλίας που παραμένουν υγιή και την κεφαλαιακή επάρκεια των ιταλικών τραπεζών. Οι επιθέσεις στα ισπανικά ομόλογα, άλλωστε, ανάγκασαν τον Ισπανό πρωθυπουργό, Χοσέ Λουίς Θαπατέρο, να αναβάλει τις διακοπές του και εν μέσω θέρους να πραγματοποιεί έκτακτες συσκέψεις με την υπουργό Οικονομικών, Ελενα Σαλγάδο.
Η Ιταλία, μια χώρα με βαριά βιομηχανία, παρουσιάζει όντως δημοσιονομικά προβλήματα, καθώς το χρέος της ανέρχεται στο 120% του ιταλικού ΑΕΠ. Παράλληλα, όμως, η ανάπτυξή της παραμένει χαμηλή και τα τελευταία στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα την Παρασκευή φέρουν το ΑΕΠ της να αυξάνεται το β΄ τρίμηνο μόλις κατά 0,3%. Καταλυτικά δρα, όμως, η αδυναμία της να αναβαθμίσει την ανταγωνιστικότητά της, καθώς με τη συμμετοχή της στην Ευρωζώνη δεν μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της. Σε ό,τι αφορά την Ισπανία, επίσης εμφανίζει μια ασθμαίνουσα οικονομία που τα τελευταία στοιχεία φέρουν να αναπτύσσεται κατά μόλις 0,2% το β΄ τρίμηνο και να παρουσιάζει σταθερά την υψηλότερη ανεργία στην Ευρωζώνη. Εκτιμάται ότι μεταξύ των νέων, το ποσοστό των ανέργων υπερβαίνει το εφιαλτικό ποσοστό του 40%. Το ευρώ την συμπαρέσυρε, άλλωστε, σε πορεία φθηνού δανεισμού και στη φούσκα της αγοράς ακινήτων που έσκασε εν τω μέσω της κρίσης, συμπαρασύροντας την οικονομία της.
Οι δύο οικονομίες δεν έχουν, ώς τώρα τουλάχιστον, τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Μαζί με την απόφασή της να διατηρήσει προς το παρόν αμετάβλητα τα επιτόκια του ευρώ στο 1,5% και έχοντας αναγκαστεί να παραδεχθεί πως η ανάπτυξη επιβραδύνεται, η ΕΚΤ ανακοίνωσε μέσα στην εβδομάδα πως ενεργοποιεί εκ νέου το πρόγραμμα της αγοράς ομολόγων. Προχώρησε, όμως, σε αγορές ομολόγων μόνον της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας με αποτέλεσμα να συνεχιστούν οι πιέσεις σε Ιταλία και Ισπανία. Η Τράπεζα δέχθηκε μάλιστα επικρίσεις για τη στάση της, καθώς ορισμένοι οικονομολόγοι τής προσάπτουν πως με παρεμβάσεις αυτού του είδους είναι σαν «να κλείνει το μάτι» στις αγορές, ενθαρρύνοντας έναν νέο γύρο κερδοσκοπικών επιθέσεων κατά της τρίτης και τέταρτης οικονομίας της Ευρωζώνης. Ο ίδιος ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών, Τζούλιο Τρεμόντι, υποστήριξε μάλιστα πως όταν η χώρα του ζητεί από την Κίνα να αγοράσει ομόλογά της, αντιμετωπίζει επιφυλακτικότητα, ακριβώς εξαιτίας της απροθυμίας της ΕΚΤ.
Της επιλογής της ΕΚΤ υπεραμύνθηκε ο Βέλγος Λικ Κοέν, που έγινε μέλος της ΕΚΤ προ μηνών, αν και παραδέχθηκε πως οι αγορές πορτογαλικών και ιρλανδικών ομολόγων δεν κατόρθωσαν να αναχαιτίσουν την κρίση της Ευρωζώνης. Μιλώντας σε γαλλόφωνο βελγικό ραδιοφωνικό σταθμό την Παρασκευή κι ενώ οι πιέσεις των αγορών συνέχιζαν ακάθεκτες κατά της Ιταλίας και της Ισπανίας, ο κ. Κοέν άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να προχωρήσει η Τράπεζα σε αγορές ιταλικών και ισπανικών ομολόγων στο μέλλον, αλλά υποστήριξε πως «τώρα δεν θα είχαν νόημα όσο οι πολιτικοί δεν έχουν κινηθεί προς τη σωστή κατεύθυνση». Κάθε άλλο παρά καθησυχαστικός ήταν, άλλωστε, καθώς προσέθεσε πως «αν δεν γίνουν οι σωστές επιλογές, μακροπρόθεσμα το ευρώ δεν είναι βιώσιμο». Δεδομένου ότι το νέο επεισόδιο στην κρίση χρέους εκδηλώθηκε προτού ακόμη στεγνώσει το μελάνι από τη συμφωνία που υπεγράφη στις ΗΠΑ για την αύξηση του ορίου δανεισμού και ενώ η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο κινδυνεύει να διολισθήσει εκ νέου σε ύφεση, η Κίνα και η Ιαπωνία απηύθυναν έκκληση για συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Ιάπωνας υπουργός Οικονομικών, Γοσιχίκο Νόντα, κάλεσε τους ηγέτες όλου του κόσμου να αντιμετωπίσουν τις στρεβλώσεις στις αγορές νομισμάτων, την κρίση χρέους και τους κινδύνους που απειλούν την αμερικανική οικονομία. Παράλληλα, ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Γιανγκ Τζιετσί, στο πλαίσιο επίσκεψής του στην Πολωνία κάλεσε τις ΗΠΑ να υιοθετήσουν «υπεύθυνη» νομισματική πολιτική και να προστατεύσουν τις επενδύσεις άλλων χωρών σε δολάρια.