«Πώς μια κρίση εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις θα λυθεί από τις ίδιες τις κυβερνήσεις;» Αυτή την ερώτηση μου έθεσε ένας φίλος, θέτοντας ένα σαφές και σημαντικό ζήτημα: Πώς καταλήξαμε να περιμένουμε τη Γερμανία να αποφασίσει να κάνει κάτι που θα έπρεπε να είχε κάνει εδώ και πολύ καιρό, ή την Ομοσπονδιακή Νομισματική Επιτροπή να συνειδητοποιήσει ότι οι ποσοτικές χαλαρώσεις 1 και 2 δεν ήταν αποτελεσματικές; Ή να πιστέψουμε ότι το αμερικανικό Κογκρέσο θα ξεκινήσει τη διαδικασία για τη μείωση του χρέους των ΗΠΑ;
Οχι, η αγορά έχει μια ατζέντα απίστευτης ακρίβειας. Ζητεί εντόνως από την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τη γενεσιουργό αιτία της κρίσης, δηλαδή την έλλειψη παραγωγικότητας στη Δύση και το δημοσιονομικό χάος στην περιφέρεια της Ευρωζώνης.
Η αγορά είχε και πάλι άσχημα νέα τις τελευταίες ημέρες, με το κόστος των ασφαλίστρων των γερμανικών ομολόγων (CDS) να αυξάνεται και να ξεπερνά το αντίστοιχο κόστος για το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό αποτελεί ένα πραγματικό σημάδι ότι η αγορά πιστεύει ότι τελικά ο μεγαλύτερος πιστωτής της Ευρώπης δεν είναι απλώς μέρος της λύσης, αλλά η μοναδική λύση. Το τίμημα γι’ αυτό θα μπορούσε εύκολα να είναι μια χαμηλότερη αξιολόγηση για τη Γερμανία.
Θα ήθελα να τονίσω ότι σκοπός μου δεν είναι να κάνω μια απαισιόδοξη πρόβλεψη, αφού κι εγώ, όπως και πολλοί άλλοι, πιστεύω ότι θα υπάρξει μια ισχυρή πολιτική απάντηση πριν από το κλείσιμο των αγορών την Παρασκευή… Μπαίνουμε όμως σε μια φάση, που η πίστη σε πρακτικές και εύκολες λύσεις είναι πια δύσκολη. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι η εξέγερση στο Λονδίνο, οι διαδηλώσεις στο Ισραήλ και η αυξανόμενη ένταση στην Ιταλία δεν βοηθούν την κατάσταση, και δυστυχώς φαίνεται ότι οι περισσότερες προβλέψεις μας για το τρίτο τρίμηνο βγαίνουν αληθινές. Μεγάλη ανασφάλεια, παγκόσμια επιβράδυνση, καθυστέρηση αποφάσεων για να κερδίσουμε χρόνο και τελικά μεγάλη κοινωνική ένταση. Δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε ένα νέο 2008. Οι επιχειρήσεις είναι σε καλύτερη θέση από ό,τι ήταν το 2008 με πολύ χαμηλότερα επίπεδα μόχλευσης, οι εταιρείες με πρόσβαση σε κεφάλαιο και αγορές έχουν καλές προοπτικές και υπάρχουν εκατοντάδες καλές ευκαιρίες σε μετοχές. Ωστόσο, είναι πια αργά για την άσκηση του «αγοράζω ώθηση».
Παραμένω στην ουδέτερη θέση μου σχετικά με τον κίνδυνο, αφού η αγορά αυτή είναι σχεδόν μη διαπραγματεύσιμη. Περιμένω κάποιου είδους άνοδο, βάσει κάποιας πολιτικής απάντησης, ενώ το εύρος και η ουσία αυτής της ανόδου θα υπαγορεύσει το επόμενο ρίσκο που θα αναλάβω.
Για την ώρα, συνεχίζω να βλέπω ότι η αγορά θεωρεί πιθανότερο να δούμε ένα «ευρω-μάρκο», δηλαδή μια Ευρωζώνη χωρίς τους αδύναμους της περιφέρειας, αντί να πιστεύει ότι οι πολιτικοί (βλέπε Γερμανία) θα λάβουν τελικά τις απαραίτητες δεσμεύσεις για να διασφαλίσουν την επιβίωση της Ε.Ε. Η απειλή παραμένει, και ένα τεστ των 1.000 μονάδων στον δείκτη S&P το φθινόπωρο θα μπορούσε δυστυχώς να είναι το τίμημα που θα χρειαστεί να πληρώσουμε για την ανικανότητα όσων διαμορφώνουν πολιτική να προλάβουν την αγορά. Για την ώρα, αυτό που μένει είναι να δώσουμε προσοχή στη συμβουλή του J.P. Morgan, ο οποίος όταν ρωτήθηκε πώς έγινε πλούσιος, απάντησε: «Επαιρνα το κέρδος μου υπερβολικά νωρίς».
* Ο κ. Jakobsen είναι επικεφαλής οικονομολόγος στη Saxo Bank.