Ο προϋπολογισμός των ΗΠΑ ήταν νίκη των φιλελευθέρων

Ο προϋπολογισμός των ΗΠΑ ήταν νίκη των φιλελευθέρων

3' 51" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με την αναστάτωση στις χρηματαγορές να λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι θα επιτύχουμε και τι όχι με τη συμφωνία της περασμένης εβδομάδος για τον εθνικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ. Κατ’ αρχήν, δεν θα επιβραδύνει σημαντικά την πραγματική οικονομία. Οι περικοπές δαπανών είναι απλώς πολύ μικρές στο πλαίσιο μιας οικονομίας αξίας 15 τρισ. δολαρίων ετησίως.

Εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι αποτέλεσμα της συμφωνίας αυτής ίσως είναι η κατά ένα δέκατο της ποσοστιαίας μονάδας μείωση των ετήσιων αναπτυξιακών ρυθμών μας για την επόμενη δεκαετία. Η συμφωνία δεν αποτελεί «νίκη» των ακραίων Ρεπουμπλικανών έναντι των Φιλελευθέρων. Οι τελευταίοι πήραν πολλά από όσα διεκδικούσαν, ενώ η επιρροή των Ρεπουμπλικανών πιθανότατα θα μειωθεί. Είναι πιθανή η αύξηση των φορολογικών βαρών εάν λήξουν οι φοροαπαλλαγές των προέδρων Μπους και Ομπάμα στα τέλη του 2012.

Ωστόσο, στη συμφωνία για τον προϋπολογισμό αντικατοπτρίζονται οι προτεραιότητές μας ως έθνος. Πρόκειται κυρίως για την επικυριαρχία του κράτους πρόνοιας επί του Πενταγώνου. Πριν ακόμη επιτευχθεί η συμφωνία αυτή, η κυβέρνηση Ομπάμα εκτιμούσε ότι -προϋποθέτοντας τη συνέχιση της απόσυρσης στρατευμάτων από το Ιράκ και το Αφγανιστάν- έως το 2016, οι δαπάνες για την άμυνα θα μειώνονταν στο 15% του προϋπολογισμού. Πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό μεταπολεμικά.

Οι συμπληρωματικές περικοπές, που προβλέπονται από τη συμφωνία, ανερχόμενες ίσως έως και στα 950 δισ. δολ. σε ορίζοντα δεκαετίας, θα μειώσουν περαιτέρω το ποσοστό αυτό. Τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, το κονδύλι για την άμυνα συχνά αντιστοιχούσε σε άνω του 50% των προβλεπόμενων από τον προϋπολογισμό δαπανών. Η σημαντική μείωσή του δεν αποτελεί σοφή επιλογή.

Τρεις προτεραιότητες

Οι περικοπές στο κονδύλι για την άμυνα αποδεικνύουν ότι η συμφωνία για τον προϋπολογισμό αποτελεί κυρίως νίκη των Φιλελευθέρων. Τρεις ήταν οι προτεραιότητές τους: πρώτον, η αύξηση της φορολογίας στα υψηλά εισοδήματα, ώστε να περιορισθούν οι περικοπές δαπανών που αφορούν σε εγχώρια προγράμματα. Δεύτερον, η προστασία του κράτους-πρόνοιας. Τρίτον, η περικοπή των δαπανών για την άμυνα – και πάλι για να διασωθούν εγχώρια προγράμματα.

Οι Φιλελεύθεροι πήραν δύο στα τρία. Δεν τα κατάφεραν με την αύξηση της φορολογίας, εκεί όπου είχαν τραβήξει «κόκκινη γραμμή» τα μέλη του κινήματος Tea Party. Στο απυρόβλητο έμειναν στο μεταξύ τα προγράμματα του κράτους-πρόνοιας.

Η πραγματική ιστορία του προϋπολογισμού έχει να κάνει με το πώς η προστασία των κεκτημένων των συνταξιούχων αποτελεί τον γνώμονα χάραξης πολιτικής στις ΗΠΑ. Εάν θέσεις στο απυρόβλητο σχεδόν μισές από τις δαπάνες του προϋπολογισμού, αλλά χρειάζεται να κάνεις περικοπές, εντείνονται οι πιέσεις για περικοπές στα υπόλοιπα κονδύλια.

Πέραν του κονδυλίου για την άμυνα, η συμφωνία για τον προϋπολογισμό έχει επιπτώσεις στη γενική εκείνη κατηγορία των «ελαστικών» δαπανών. Αυτές καλύπτουν πολλά ομοσπονδιακά προγράμματα, όπως για την ανάπτυξη και συντήρηση του οδικού δικτύου, την ασφάλεια των τροφίμων, την επίβλεψη της χρηματοπιστωτικής αγοράς, χορηγήσεις σε πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις κ.α. Τιμωρούμε το ομοσπονδιακό κράτος για να προστατεύσουμε όλους τους συνταξιούχους, ασχέτως του πόσο υγιείς ή πλούσιοι είναι.

Ανησυχία για μεγάλα ελλείμματα στο μέλλον

Οπως εκτιμήθηκε από το Γραφείο Προϋπολογισμού στο Κογκρέσο στις αρχές του 2011, οι ελαστικές δαπάνες θα μειωθούν κατά 30% ως ποσοστό του ΑΕΠ την περίοδο 2011-2021. Η συμφωνία για τον προϋπολογισμό θα αυξήσει το ποσοστό αυτό. Ο ίδιος ο πρόεδρος Ομπάμα αναφέρει ότι οι ελαστικές ομοσπονδιακές δαπάνες θα μειωθούν ως ποσοστό του ΑΕΠ στα κατώτατα επίπεδα από την εποχή του Αϊζενχάουερ. Γιατί υπερηφανεύεται γι’ αυτό;

Η κοινή λογική λέει ότι οι Ρεπουμπλικανοί, «όμηροι» του Tea Party, απέκλεισαν την επίτευξη μιας μεγαλύτερης και πιο «ισορροπημένης» συμφωνίας, απορρίπτοντας την οποιαδήποτε αύξηση φόρων. Αυτό δεν ισχύει. Αληθεύει ότι οι Ρεπουμπλικανοί δεν έκαναν ούτε ένα βήμα πίσω σε ό,τι αφορά τη φορολογία. Αληθεύει επίσης ότι ακόμη και αν αποφασίζονταν σημαντικές περικοπές των δαπανών, θα απαιτούντο επίσης τελικώς και σημαντικές αυξήσεις φόρων για να ισοσκελισθεί ο προϋπολογισμός των ΗΠΑ. Δεν αληθεύει όμως ότι μόνον η Δεξιά απέκλεισε την πιθανότητα επίτευξης μιας πιο ολοκληρωμένης συμφωνίας. Αν και ο πρόεδρος Ομπάμα υποστήριξε ότι προετίθετο να περιορίσει τα «κεκτημένα» -πιθανότατα τις συντάξεις και τις δαπάνες για την Υγεία των συνταξιούχων- ούτε υπέβαλε συγκεκριμένες προτάσεις, ούτε ζήτησε υποστήριξη για κάτι τέτοιο. Ακόμη όμως κι αν είχε κάνει προσπάθεια, οι περισσότεροι από τους Φιλελεύθερους θα επέμεναν να διατηρήσουν τα προγράμματα αυτά στο απυρόβλητο. Πρόκειται για ακραία, φανατική στάση. Τόσο οι «ιδεολόγοι» Δεξιοί όσο και οι Αριστεροί απέτρεψαν την επίτευξη μιας πραγματικά μεγάλης συμφωνίας για τον προϋπολογισμό. Το «Κέντρο» δεν θα μπορούσε να υπερισχύσει της «ιεράς συμμαχίας» τους. Η τρέχουσα συμφωνία θα μας αφήσει με μεγάλα ελλείμματα και στο μέλλον. Εκτιμάται ότι το 2021 το δημόσιο έλλειμμα θα φτάνει στο 3,5% του ΑΕΠ εάν η οικονομία έχει επανέλθει σε καθεστώς «ομαλής ανεργίας», ήτοι κάτω από το 6%. Θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι έτσι θα εξελιχθούν τα πράγματα, όμως η αναστάτωση στις αγορές δημιουργεί βάσιμες αμφιβολίες.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή