Για δεύτερη φορά τις τελευταίες εβδομάδες, ο πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί αναγκάστηκε να επιστρέψει εσπευσμένα στο Παρίσι από τις διακοπές του στη Νότια Γαλλία, σε μια προσπάθεια κατευνασμού των ανησυχιών των αγορών. Η συνάντησή του με τη Γερμανίδα καγκελάριο, Αγκελα Μέρκελ, στις 16 Αυγούστου στο παλάτι των Ηλυσίων Πεδίων, πραγματοποιήθηκε, καθώς το κλίμα πανικού των πρόσφατων εβδομάδων είχε δώσει τη θέση του στην απογοήτευση για τη στασιμότητα της οικονομίας της Ευρωζώνης. Ομως, η Γαλλία εξακολουθεί να παραμένει υπό στενή παρακολούθηση, μετά την πτώση που σημείωσαν οι γαλλικές τράπεζες την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά και της φημολογίας που είχε αναπτυχθεί για το ενδεχόμενο να χάσει η Γαλλία την κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγησή της. Μόλις οκτώ μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές, και ενώ αναμένεται ακόμα η ολοκλήρωση του «δύσκολου» προϋπολογισμού του 2012, ο κ. Σαρκοζί βρίσκεται αντιμέτωπος με το δύσκολο έργο να προσαρμόσει τις εκλογικές του ανάγκες στις ανησυχίες των επενδυτών.
Το αποτέλεσμα της συνάντησης των ηγετών των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρωζώνης ήταν μία δέσμη άτολμων ιδεών. Οι δύο ηγέτες πρότειναν τη σύγκληση συνόδων κορυφής των επικεφαλής των 17 χωρών της Ευρωζώνης δύο φορές τον χρόνο. Επιπλέον, υποστήριξαν ότι οι κυβερνήσεις των χωρών θα πρέπει να υιοθετήσουν «χρυσούς κανόνες», δηλαδή συνταγματικά όρια για τη μείωση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού.
Είναι άλλο πράγμα να προσπαθείς να κρατήσεις το ευρώ από μία θέση σχετικής ισχύος στην Ευρωζώνη, όμως, πλέον η ανάπτυξη έχει αρχίσει να εμφανίζει σημάδια επιβράδυνσης σε Γερμανία και Γαλλία.
Από τις έξι AAA χώρες της Ευρωζώνης, η Γαλλία δείχνει να είναι η περισσότερο επίφοβη. Αλλά η νευρικότητα που χαρακτήριζε τις αγορές την προηγούμενη εβδομάδα εξακολουθεί να φαίνεται κάπως παρατραβηγμένη. Τα γαλλικά spreads έχουν μεν αυξηθεί από τον Ιούλιο και έπειτα, ωστόσο απέχουν πολύ από τα ιταλικά και ισπανικά επίπεδα. Αντίστοιχα, τα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας μπορεί να μην είναι στην καλύτερη κατάσταση, αλλά δύσκολα συγκαταλέγονται στα χειρότερα του πλούσιου κόσμου.
Προς τι λοιπόν οι ανησυχίες των αγορών; Ενας λόγος είναι η επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών. Οι γαλλικές καταναλωτικές δαπάνες, η ατμομηχανή της επέκτασης της προηγούμενης δεκαετίας, επιβραδύνονται, ενώ η ασθενής ανάπτυξη της Γερμανίας, του μεγαλύτερου εμπορικού εταίρου της Γαλλίας, και της υπόλοιπης Ευρωζώνης έχει αρχίσει να επηρεάζει. Εκτός αυτού, οι γαλλικές τράπεζες διατηρούν το υψηλότερο επίπεδο ιταλικού, ισπανικού και ελληνικού χρέους από τις τράπεζες οποιασδήποτε άλλης χώρας εκτός περιφέρειας. Η ασθενής ανάπτυξη, με τη σειρά της, θα καταστήσει δυσκολότερο για τη Γαλλία να επιτύχει τους στόχους των ελλειμμάτων της. Εχοντας επίγνωση του συγκεκριμένου γεγονότος, ο κ. Σαρκοζί ζήτησε από τον υπουργό Οικονομικών, Φρανσουά Μπαρουά, να καταρτίσει μία λίστα με επιπλέον εξοικονομήσεις πόρων από τον προϋπολογισμό του 2012. Τον προηγούμενο μήνα, ωστόσο, το ΔΝΤ προειδοποίησε τη Γαλλία ότι οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη ήταν εξαιρετικά αισιόδοξες, καλώντας την να λάβει «πρόσθετα μέτρα», και ιδιαίτερα περικοπές δαπανών, προκειμένου να παραμείνει εντός στόχων. Ο αναλυτής της Bank of America, Λόρενς Μπουν, θεωρεί ότι ενδεχομένως να χρειάζονται μέτρα αξίας 20 δισ. δολαρίων για τα επόμενα δύο χρόνια.
Ακριβώς εκεί βρίσκεται το πραγματικό πρόβλημα. Τα «μαστορέματα» του κ. Σαρκοζί του επέτρεψαν να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις του για τη μείωση του ελλείμματος, μέχρι στιγμής. Ωστόσο, πέρα από την περσινή άρση του ελάχιστου ορίου της ηλικίας συνταξιοδότησης, από τα 60 στα 62 έτη, έχει πράξει ελάχιστα για τη μεταρρύθμιση των δημοσίων δαπανών σε διαρθρωτικό επίπεδο. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, την επόμενη άνοιξη στη Γαλλία πραγματοποιούνται οι προεδρικές εκλογές. Με τους αριθμούς στις δημοσκοπήσεις του κ. Σαρκοζί να έχουν μόλις ξεκινήσει να αυξάνονται από τα χαμηλά επίπεδα-ρεκόρ, ο Γάλλος πρόεδρος δεν φαίνεται πρόθυμος να προχωρήσει στις όχι και τόσο δημοφιλείς περικοπές δαπανών.
Αντιδράσεις
Την αντίθεσή του στη συνταγματική κατοχύρωση ενός «χρυσού κανόνα» για τον ισοσκελισμό του προϋπολογισμού εξέφρασε ο υποψήφιος των Γάλλων Σοσιαλιστών για την προεδρία Φρανσουά Ολάντ. «Δεν φαντάζομαι να υπάρξει έστω και ένας σοσιαλιστής που θα ψηφίσει υπέρ ενός χρυσού κανόνα, ο οποίος δεν έχει ουσία και ο οποίος προβλέπεται για το 2013, οπότε για μένα το θέμα θεωρείται λήξαν» ανέφερε ο κ. Ολάντ στο πλαίσιο συνέντευξής του στο πρακτορείο Reuters. Εκτός αυτού, ο κ. Ολάντ επανέλαβε πάντως τη δέσμευση του κόμματός του να καταστήσει τη μείωση του ελλείμματος ως άμεση προτεραιότητά σε περίπτωση που κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του 2012. «Εάν εκλεγώ πρόεδρος τον Μάιο του 2012, θα θέσω στο κοινοβούλιο προς ψηφοφορία ένα νόμο για τα δημόσια οικονομικά, στόχος του οποίου θα είναι ο σεβασμός προς τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις μας», συμπλήρωσε ο κ. Ολάντ.