Η αιώνια νεότητα ή τουλάχιστον η επιβράδυνση της γήρανσης αποτελεί προαιώνια επιθυμία και επιδίωξη του ανθρώπου. Ματζούνια, ελιξίρια, βότανα και τα μαγικά φίλτρα προσπάθησαν ανεπιτυχώς να την κάνουν πραγματικότητα, ενώ ακόμα και η φαρέτρα της σύγχρονης ιατρικής και φαρμακολογίας δεν επέδειξε αξιοσημείωτα αποτελέσματα στην επιμήκυνση της μακροζωίας. Τώρα, ωστόσο, οι ειδικοί αισιοδοξούν ότι βρίσκονται στον σωστό δρόμο.
Η αλήθεια είναι ότι το χημικό σκεύασμα που φέρει το κωδικό STR 1720 μοιάζει πολύ με «μαγικό φίλτρο» αφού, σύμφωνα με Αμερικανούς ειδικούς, μπορεί να χαρίσει στα πειραματόζωα αρκετό χρόνο ζωής που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα είχαν. Και αυτό το καταφέρνει εξουδετερώνοντας έναν σημαντικό παράγοντα νοσηρότητας: το υπερβολικό βάρος. Οχι το STR 1720 δεν αδυνατίζει. Προστατεύει, όμως, τα ποντίκια από τα νοσήματα που προκαλεί η παχυσαρκία, περιορίζοντας το λίπος στο ήπαρ και αυξάνοντας την ευαισθησία τους στην ινσουλίνη. Ετσι τα ευτραφή πειραματόζωα κατάφεραν να επιβιώσουν κατά 44% περισσότερο από όσα δεν είχαν λάβει το σκεύασμα.
Σε έναν κόσμο όπου η παχυσαρκία έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας, η μελέτη του δόκτορος Ραφαέλ ντε Γκάμπο, του Εθνικού Ινστιτούτου Γήρανσης, είναι τουλάχιστον ελπιδοφόρα. Και όχι μόνο για τα ποντίκια… Παρόμοια σκευάσματα ήδη χορηγούνται – για καθαρά ερευνητικούς λόγους επί του παρόντος, και σε ανθρώπους.
«Είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται πως είναι εφικτή η παρασκευή φαρμάκων τα οποία είναι ασφαλή για τον οργανισμό και αποτελεσματικά στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής μέσω της πρόληψης των νοσημάτων που συνδέονται με τη γήρανση στα θηλαστικά», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση στην επιθεώρηση Scientific Reports.
Είναι, ωστόσο, προφανές ότι ένα φάρμακο που μας επιτρέπει να είμαστε παχύσαρκοι -χωρίς να πληρώνουμε το τίμημα- αποτελεί κίνδυνο και αντικίνητρο για τη διατήρηση της καλής υγείας, την προσεκτική και υγιεινή διατροφή και τη σωματική άσκηση. Το σκεπτικό της έρευνας, όμως, είναι διαφορετικό… όπως και ο στόχος των επιστημόνων. Οι ερευνητές χορηγώντας το RTS 1720 προσπάθησαν να βρουν ποιοι είναι οι λόγοι που επιτρέπουν σε ποντίκια με πολύ χαμηλή πρόσληψη θερμίδων να ζουν περισσότερο.
«Τα διάφορα φάρμακα για τα οποία συζητάμε κάποια στιγμή θα χρησιμοποιούνται για την πρόληψη ασθενειών, αλλά δεν πιστεύω ότι θα αποτελέσουν ποτέ κίνητρο για να καταστρέψουμε την υγεία μας τρώγοντας υπερβολικά», εξηγεί ο δρ Ντέιβιντ Σινκλέρ, βιολόγος της ιατρικής σχολής του Χάρβαρντ και πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής της εταιρείας SirTris, η οποία παρασκεύασε το εν λόγω ελιξίριο.
Οι επιστήμονες δημιούργησαν το SRT 1720 αλλά και μια σειρά ανάλογων σκευασμάτων κατά τρόπο ώστε να μιμούνται τη ρεσβερατρόλη, το βασικό συστατικό του κόκκινου κρασιού. Η ρεσβερατρόλη θέτει σε λειτουργία πρωτεΐνες -τις σιρτουίνες- που προστατεύουν τον οργανισμό και ευθύνονται για την επέκταση του προσδόκιμου ζωής στα τρωκτικά που προσλαμβάνουν πολύ λίγες θερμίδες.
Ομως, τα πράγματα δεν ήταν πάντα ρόδινα για το 1720. Προηγούμενες μελέτες με αυτό δεν κατάφεραν να επεκτείνουν το προσδόκιμο ζωής, αν και η χορήγησή του δεν προκάλεσε βλάβες.
Ενα άλλο πλήγμα για το SRT 1720 ήρθε το 2009, όταν βιολόγοι της φαρμακοβιομηχανίας Pfizer ανακοίνωσαν ότι τόσο το SRT 1720, όσο και άλλα σκευάσματα της ίδιας κατηγορίας και δράσης, δεν ενεργοποιούσαν τις σιρτουίνες και δεν βοηθούσαν κατά τίποτα τα παχύσαρκα πειραματόζωα.
Αντιθέτως, ο δρ Ρίτσαρντ Μίλερ, ειδικός στη γήρανση, διαπίστωσε στην τελευταία έρευνα ότι το SRT 1720 είχε θετικά αποτελέσματα.
Παρά τα νέα η SirTris δεν θα ξεκινήσει κλινικές μελέτες με το συγκεκριμένο σκεύασμα, καθώς πιστεύει ότι ένα άλλο που μιμείται τη ρεσβερατρόλη υπόσχεται περισσότερα. Το SRT 2104 «είναι καλύτερο για ανθρώπινη χρήση», αναφέρει ο δρ Σινκλέρ, που συνυπογράφει την έρευνα του δόκτορος Ντε Γκάμπο.
Τα παχύσαρκα ποντίκια αποτελούν άριστο αντικείμενο μελέτης, αν και πολλοί ερευνητές, διατυπώνουν αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσο ο οργανισμός τους έχει πολλά κοινά με τον ανθρώπινο. «Δηλητηριάζουν τα ποντίκια με την υπερβολικά λιπαρή διατροφή, που τα αρρωσταίνει. Με το SRT 1720 μπορούν να αποκαταστήσουν εν μέρει τη υγεία τους, να ανατρέψουν τις συνέπειες της υπερβολικά λιπαρής δίαιτας», εξηγεί ο δρ Ρίτσαρντ Μίλερ, ειδικός στη διαδικασία γήρανσης των ποντικών. Ωστόσο, όπως λέει η έρευνα, θα ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρουσα αν είχε γίνει σε ποντικούς με φυσιολογικό βάρος.
Ο δρ Ντε Γκάμπο και η ομάδα του συμπεριέλαβαν στην έρευνα φυσιολογικού βάρους ποντίκια ως ομάδα ελέγχου. Τα παχύσαρκα ποντίκια στα οποία χορήγησαν το SRT 1720 πέθαναν αργότερα από τα παχύσαρκα ποντίκια που δεν το έλαβαν, αλλά νωρίτερα από τα πειραματόζωα με φυσιολογικό βάρος. Εν ολίγοις, το φάρμακο βοήθησε τα παχύσαρκα ζώα να απολαύσουν το προσδόκιμο ζωή τους, σαν να μη βαρύνονταν με τα προβλήματα που προκαλεί η παχυσαρκία, χωρίς ωστόσο να το επεκτείνουν πραγματικά. Το συμπέρασμα της έρευνας θα ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον εάν οι επιστήμονες είχαν καταφέρει να επεκτείνουν γενικά το προσδόκιμο ζωής των παχύσαρκων πειραματόζωων και αυτά ζούσαν περισσότερο από όσα είχαν φυσιολογικό βάρος. Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν ότι άλλα σκευάσματα, όπως παραδείγματος χάρη το αντιβιοτικό ραπαμισίν, μπορούν να δράσουν επιτυχέστερα ως ελιξίρια μακροζωίας, αλλά και οι σιρτουίνες είναι ως πρωτεΐνες εξαιρετικά ενδιαφέρουσες και πρέπει να μελετηθούν.