Τέσσερα χρόνια μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και ενόσω συνεχίζονται οι πολιτικές αναταραχές σε πολυάριθμα μέρη της υφηλίου, φαίνεται ότι πολλά αλλάζουν προς το χειρότερο σε ό,τι αφορά την πίστη στον καπιταλισμό. Αυτό τουλάχιστον δείχνει έρευνα του Pew Research Center της Ουάσιγκτον, όπου μεταξύ των 21 χωρών στις οποίες διενεργήθηκε, η οικονομία της ελεύθερης αγοράς «χάνει έδαφος» σε σχέση με τις προ της κρίσης περιόδους. Το συγκλονιστικό, δε, είναι πως η αντιστροφή της κοινής γνώμης σε σχέση με το 2007 –έτος κατά το οποίο εκδηλώθηκαν τα πρώτα προβλήματα στην οικονομία των ΗΠΑ, με την κρίση των δανείων μειωμένης εξασφάλισης– είναι όχι μόνο μεγάλη αλλά και παγκόσμια.
Ενδεικτικά, σημαντικά μειωμένες σε σχέση με το 2007 είναι οι θετικές απαντήσεις στο ερώτημα «Συμφωνείτε ότι ο κόσμος ζει καλύτερα σε μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς;». Η απογοήτευση είναι ιδιαίτερα οξεία στην Ιταλία (όπου οι θετικές απαντήσεις μειώθηκαν κατά 23 μονάδες, στο 50%), την Ισπανία (20 μονάδες, στο 47%) και την Πολωνία (15 μονάδες, στο 53%). Ακόμα και στις ΗΠΑ, η πίστη στον καπιταλισμό μειώθηκε κατά 3 μονάδες από το 2007, στο 67%. Μοναδικές χώρες διεθνώς όπου το πρόσημο διαμορφώθηκε θετικό είναι η Γαλλία (2 μονάδες, στο 58%) και η Γερμανία (4 μονάδες, στο 69%). Για την Ελλάδα, διαθέσιμα στοιχεία υπάρχουν μόνο για το 2012, με το ποσοστό των θετικών απαντήσεων να βρίσκεται πάντως στο 44%, το οποίο είναι το χαμηλότερο για ευρωπαϊκή χώρα.
Στο ερώτημα περί της ικανοποίησης με την κατεύθυνση που ακολουθεί η χώρα τους, οι Ελληνες αποδεικνύονται και πάλι οι πιο δυσαρεστημένοι για το 2012, με 2% να δηλώνει ικανοποιημένο (έναντι του 82%, για παράδειγμα, των Κινέζων). Οι Ελληνες εμφανίζονται μακράν ως οι πλέον απαισιόδοξοι για την πορεία της οικονομίας τους το ερχόμενο 12μηνο, με ποσοστό 81%, όταν το αμέσως μικρότερο (47%) μοιράζονται Ισπανία και Ιταλία. Στο 17%, τέλος, περιορίζονται οι Ελληνες που θεωρούν καλή την προσωπική οικονομική τους κατάσταση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τη Γερμανία φθάνει το 74% και για τη Βραζιλία το 75%. Μόλις το 2% των ερωτηθέντων Ελλήνων θεωρεί επίσης καλή την κατάσταση της εθνικής οικονομίας, με το αντίστοιχο ποσοστό για την Κίνα να φθάνει το 83% και για τη Γερμανία το 73%.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, πάντως, παρουσιάζουν οι απαντήσεις στο ερώτημα «τις πταίει» για τα σημερινά οικονομικά προβλήματα της εκάστοτε χώρας – όπου ερωτηθέντες ήταν μόνο άτομα που θεώρησαν «κακή» την κατάσταση της οικονομίας στο προηγούμενο ερώτημα. Οι τράπεζες είναι ο υπ’ αριθμόν 1 υπεύθυνος των κακών επιδόσεων των εθνικών οικονομιών για την Ισπανία (78%), τη Γαλλία (74%) ακόμα και τη Γερμανία (74%). Αντιθέτως, οι κυβερνήσεις φέρουν κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος την ευθύνη της τρέχουσας κατάστασης σε χώρες όπως η Ρωσία (82%), η Ινδία (92%), η Βραζιλία (86%) και το Μεξικό (91%). Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση ευθύνεται για το 87% των ερωτηθέντων – όμως, η χώρα μας επιρρίπτει τις λιγότερες ευθύνες στις τράπεζες μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης (39%). Το δε 42% των ερωτηθέντων Ελλήνων κατηγορεί τον εαυτό του, ποσοστό που είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη και από τα υψηλότερα στον κόσμο (οι Ινδοί κατηγορούν εαυτούς κατά 64% και οι Βραζιλιάνοι κατά 58%).