Καταλυτικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσει το σκάνδαλο για την επί ετών χειραγώγηση των επιτοκίων Libor, αλλά και Euribor στην αξιοπιστία του ευρύτερου τραπεζικού συστήματος. Η παραίτηση του Μπομπ Ντάιαμοντ από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της Barclays στις αρχές Ιουλίου αποδεικνύεται ότι ήταν τελικά μόνον ο πρόλογος σε μια διεθνή υπόθεση που διερευνάται από τις αμερικανικές, βρετανικές, γερμανικές αρχές, όπως και από τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. και την ΕΚΤ. Πληροφορίες του πρακτορείου Reuters αποκάλυψαν την Παρασκευή ότι οι τράπεζες που φέρεται να είναι συνυπεύθυνες για τη χειραγώγηση του Libor επιδιώκουν ομαδικό διακανονισμό, χωρίς να έχει αποσαφηνιστεί ποιες είναι αυτές και με ποιες αρχές βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις. Οι Credit Agricole, Deutsche Bank, HSBC και Société Générale βρίσκονται στο μικροσκόπιο των αρχών για να εξακριβωθεί εάν είχαν αποπειραθεί να κατευθύνουν από κοινού τα επιτόκια Libor και Euribor σε χαμηλότερα ή σε υψηλότερα επίπεδα του φυσιολογικού. Τα διατραπεζικά επιτόκια αποτελούν σημείο αναφοράς στην κοστολόγηση επενδυτικών προϊόντων, καταναλωτικών, φοιτητικών, στεγαστικών και πάσης φύσεως άλλων δανείων. Βάσει του Libor, μόνον, περνούν «από τα χέρια τραπεζών και επενδυτικών εταιρειών» συναλλαγές 500 τρισ. δολαρίων σε 16 νομίσματα για 15 διαφορετικές χρονικές περιόδους. Το επιτόκιο ορίζεται από τις προσφορές περίπου 20 τραπεζών που συμμετέχουν καθημερινά στη διαδικασία.
Πρόστιμα
Στα τέλη Ιουνίου, η Barclays κατέβαλε 407 εκατ. ευρώ (500 εκατ. δολ.) σε επιμέρους πρόστιμα που επιβλήθηκαν από την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης Εμπορευμάτων των ΗΠΑ (CTFC), το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης και την Αρχή Εποπτείας των Αγορών στη Βρετανία (FSA). To υπουργείο Δικαιοσύνης στις ΗΠΑ διερευνά το ενδεχόμενο άσκησης ποινικών διώξεων, ενώ σύμφωνα με το Bloomberg, τουλάχιστον πέντε πολιτείες εξετάζουν εάν έχουν δεχθεί οικονομικό πλήγμα από χρηματοοικονομικά προϊόντα που συνδέονται με το επιτόκιο Libor. Η ΕΚΤ ασκεί ήδη πιέσεις για επανεξέταση των κανόνων που διέπουν το επιτόκιο Euribor. Οι αρμόδιες αρχές στη Σιγκαπούρη, στο Χονγκ Κονγκ και στην Ιαπωνία εξήγγειλαν επανεξέταση των βασικών διατραπεζικών επιτοκίων τους. Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Μπεν Μπερνάνκι, μίλησε ενώπιον του Κογκρέσου για «δομικές αδυναμίες» της διατραπεζικής αγοράς Libor, ανοίγοντας τον δρόμο για τη θέσπιση νέων κανόνων.
Πληροφορίες από την έρευνα της FSA για την Barclays είναι αρκετά «πικάντικες» για να εμπλέξουν κάποιες από τις ισχυρότερες τράπεζες του κόσμου. Διαπραγματευτής της Barclays στα Euroswaps από το 2005 μέχρι το 2007 είχε επικοινωνήσει με συναδέλφους σε άλλες τράπεζες για να συζητηθεί η αύξηση ή η μείωση των προσφορών τους για το Euribor. Η υπόθεση για τη χειραγώγηση του Libor έχει συμπαρασύρει το κύρος της Τράπεζας της Αγγλίας. Ο υποδιοικητής της βρετανικής κεντρικής τράπεζας, Πολ Τάκερ, βρέθηκε εκτεθειμένος ύστερα από αποκάλυψη μηνυμάτων στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) που μαρτυρούν στενές επαφές μεταξύ του ιδίου και του κ. Ντάιαμοντ το φθινόπωρο του 2008. Σε ένα από τα e-mail, ο κ. Ντάιαμοντ γράφει στον κ. Τάκερ: «Μπράβο σου. Είμαι, πραγματικά, περήφανος για εσένα».
Εκτεθειμένος ο σερ Κινγκ
Εκτεθειμένος, ωστόσο, είναι και ο σερ Μέρβιν Κινγκ, ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, για καθυστερήσεις στη λήψη μέτρων για την εξακρίβωση χειραγώγησης του επιτοκίου Libor. Προ τετραετίας, ο νυν υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τίμοθι Γκάιτνερ, τότε επικεφαλής της Fed Νέας Υόρκης, είχε αποστείλει e-mail όπου συνιστούσε μεταρρυθμίσεις που θα εξασφάλιζαν μια πιο αξιόπιστη λειτουργία του Libor. «Δεν είχε γίνει καμία αναφορά για απάτη», δήλωσε ο κ. Κινγκ. Ο ίδιος απέστειλε αυτήν την εβδομάδα επιστολή στους επικεφαλής των ισχυρότερων κεντρικών τραπεζών όπου ζητάει «ριζικές μεταρρυθμίσεις» για την αποτελεσματικότερη λειτουργία του συστήματος Libor, καλώντας τους σε συνάντηση στην Ελβετία, αρχές Σεπτεμβρίου. Μέχρι τότε, είναι πολύ πιθανό να έχουν γραφεί και άλλα κεφάλαια στο σκάνδαλο των επιτοκίων.