Μία ημέρα αφότου ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, δεσμεύθηκε πως η ΕΚΤ θα κάνει ό,τι εμπίπτει στις αρμοδιότητές της για να περιφρουρήσει το ευρώ, ήρθαν στη δημοσιότητα πληροφορίες που φέρουν την Ισπανία, έστω και ατύπως, έστω και κατ’ ιδίαν, να εξετάζει την προοπτική υπαγωγής της σε πλήρες πακέτο διάσωσης. Την ίδια στιγμή, η Κύπρος βρίσκεται σε σχοινοτενείς διαπραγματεύσεις με την τρόικα διεκδικώντας ηπιότερους όρους για τη χρηματοδότησή της, όπως, άλλωστε, και η Ουγγαρία, που επιζητεί εκ νέου την αρωγή του ΔΝΤ και της Ε.Ε., ει δυνατόν με τους δικούς της όρους.
Οι δηλώσεις Ντράγκι προκάλεσαν δυσανάλογο ενθουσιασμό στις αγορές, οδηγώντας τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια στα ύψη, αλλά και αποκλιμάκωση των αποδόσεων ισπανικών και ιταλικών ομολόγων. Κι αυτό γιατί ερμηνεύθηκαν σε μεγάλο βαθμό ως προθυμία της ΕΚΤ να προχωρήσει σε νέο γύρο αγοράς ομολόγων. Κι ενώ η Bundesbank έσπευσε να επαναλάβει τη διαφωνία της με την προοπτική ενός νέου γύρου αγοράς ομολόγων, ακολούθησαν δημοσιεύματα του γαλλικού Τύπου, που φέρουν την ΕΚΤ να δρομολογεί παρέμβασή της συντονισμένη με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις με στόχο τη μείωση του κόστους δανεισμού Ισπανίας και Ιταλίας. Το κέντρο βάρους της αντιπαράθεσης βρίσκεται τώρα στο κατά πόσον και με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιηθούν οι μηχανισμοί στήριξης.
Η γαλλική εφημερίδα Le Monde αναφέρεται σε σχέδιο, που προβλέπει σε πρώτη φάση ενεργοποίηση του προσωρινού μηχανισμού στήριξης, του EFSF, για την αγορά ισπανικών και ιταλικών ομολόγων, και στη συνέχεια την ενεργοποίηση του μόνιμου μηχανισμού (ESM) τον Σεπτέμβριο, οπότε αναμένεται να λάβει το «πράσινο φως» από τη Γερμανία. Από πλευράς της γερμανικής κυβέρνησης, όμως, διατυπώθηκαν άμεσα διά στόματος της εκπροσώπου πάγιες αντιρρήσεις της Γερμανίας, όπως ότι οι συνθήκες της Ε.Ε. δεν προβλέπουν την παροχή τραπεζικής άδειας στον EFSF και πως επαρκούν τα υφιστάμενα κεφάλαια των δύο μηχανισμών στήριξης. Αντικρούεται, έτσι, άμεσα η ιδέα για ότι θα μπορούσε να μειώσει την πίεση των αγορών σε υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης, όπως η Ισπανία. Επισήμως, πάντως, η Γερμανίδα καγκελάριος προέβη σε κοινό ανακοινωθέν της με τον Γάλλο πρόεδρο σε δηλώσεις ανάλογες εκείνων του κ. Ντράγκι, εκφράζοντας την πρόθεσή της να κάνει ό,τι εμπίπτει στην αρμοδιότητά της για να στηρίξει το ευρώ και παράλληλα ζήτησε την άμεση εφαρμογή όσων αποφάσεων ελήφθησαν στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου. Είχε προηγηθεί δήλωση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, με την οποία είχε εκφράσει την ικανοποίησή του για τη δέσμευση που ανέλαβε ο κ. Ντράγκι.
ΙΡΛΑΝΔΙΑ
Ελπίδες για βελτίωση από την επιστροφή στις αγορές
Η επιστροφή της Ιρλανδίας στις αγορές ύστερα από μία διετία δημιούργησε ελπίδες για βελτίωση του οικονομικού κλίματος σε αυτή τη γωνία της Ευρωζώνης, όταν οι συνθήκες παραμένουν αντίξοες στην υπόλοιπη περιφέρεια. «Η ισχυρή ζήτηση που παρουσιάστηκε με την είσοδο νέων κεφαλαίων άνω των 4 δισ. ευρώ είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για την ανάκτηση της οικονομικής ανεξαρτησίας μας», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας, Μάικλ Νούναν. Ο υψηλός κυβερνητικός αξιωματούχος δεν παρέλειψε να συμπληρώσει ότι οι περισσότερες τοποθετήσεις προήλθαν από ξένους επενδυτές, ειδικότερα από τις ΗΠΑ. Πράγματι, η δημοπρασία της περασμένης Πέμπτης εμπεριέχει μια σειρά από θετικά στοιχεία για την οικονομία της χώρας. Η Ιρλανδία άντλησε 4,2 δισ. ευρώ, ένα ποσό που αναλογεί στο 2,6% του ΑΕΠ και ήταν υψηλότερο από τις αρχικές εκτιμήσεις.
Αναλυτικότερα, η Ιρλανδία εξασφάλισε 3,8 δισ. ευρώ από την πώληση νέων πενταετών ομολόγων με επιτόκιο 5,9%, δηλαδή αρκετά χαμηλότερο από το κόστος δανεισμού που αναγκάζονται να επωμισθούν μεγαλύτερες οικονομίες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Ακόμη 1,3 δισ. ευρώ επενδύθηκαν σε υπάρχοντα ομόλογα οκταετούς διάρκειας με επιτόκιο 6,1%. Πέραν των 4,2 δισ. ευρώ, ακόμη ένα δισ. ευρώ αφορούσε ανταλλαγή βραχυπρόθεσμων τίτλων με ομόλογα λήξης το 2017 και το 2020, γεγονός που καταδεικνύει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην προοπτική της οικονομίας. Ετσι το Δουβλίνο κατάφερε να καλύψει ένα «σημαντικό κομμάτι» των 8,2 δισ. ευρώ που θα χρειαστεί σε νέα χρηματοδότηση μέχρι το 2014. Ασφαλώς, αυτό δεν σημαίνει ότι τα εμπόδια έχουν ξεπεραστεί. Το Δουβλίνο θα πρέπει να δαμάσει το έλλειμμα του προϋπολογισμού από το 9,4% πέρυσι στο 3% μέχρι το 2015, ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα για μια οικονομία που ήδη διανύει πολυετή ύφεση.
ΟΥΓΓΑΡΙΑ
Καταφεύγει εκ νέου για δάνειο στην αρωγή Ε.Ε. – ΔΝΤ
Εχοντας προκαλέσει επανειλημμένως αντιδράσεις στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ενωση με τις πολιτικές επιλογές του πρωθυπουργού της, του Βίκτορ Ορμπάν, και έχοντας διαρρήξει κατά καιρούς τις σχέσεις της με το ΔΝΤ, η Ουγγαρία φαίνεται να καταφεύγει εκ νέου στην αρωγή των δυο αυτών δανειστών της. Στα μέσα της εβδομάδας ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση επαφών που είχε η κυβέρνηση Ορμπάν με το ΔΝΤ και την Ε.Ε. με αντικείμενο το αίτημα της Βουδαπέστης για νέο δάνειο. Η χώρα προσβλέπει σε αυτό για να κατευνάσει τις αγορές, καθώς το κόστος του δανεισμού της έχει εκτιναχθεί σε απαγορευτικά επίπεδα με τις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων στο 7,61% στη δημοπρασία της περασμένης Πέμπτης. Ακανθώδες θέμα στις επαφές με το ΔΝΤ αναμένεται να είναι και πάλι το ίδιο ακριβώς που είχε προκαλέσει ρήξη της κυβέρνησης με τους δανειστές πριν από δύο χρόνια: ο επίμαχος φόρος στις συναλλαγές εμπορικών τραπεζών και κεντρικής τράπεζας, στα έσοδα του οποίου προσβλέπει η κυβέρνηση για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
Στην ανακοίνωσή του το ΔΝΤ τόνισε πως η κυβέρνηση πρέπει να επικεντρωθεί στη δημοσιονομική εξυγίανση με τις περικοπές δαπανών και τη συρρίκνωση του κράτους και όχι με νέους φόρους. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός φαίνεται, όμως, αποφασισμένος να υπεραμυνθεί της πολιτικής του και δήλωσε πως δεν θα αποδεχθεί τους όρους του ΔΝΤ παρά μόνον αν συμφωνεί μαζί τους. Σε ό,τι αφορά τον φόρο στις τραπεζικές συναλλαγές, τόνισε πως «η Ε.Ε. προστατεύει τις τράπεζες ενώ εμείς τις θέσεις εργασίας», δίνοντας έτσι στους αναλυτές την εντύπωση πως θα είναι ιδιαίτερο δύσκολο να ευοδωθούν οι συνομιλίες και να καταλήξουν σε συμφωνία.
ΙΣΠΑΝΙΑ
Σενάρια για συνολικό πακέτο διάσωσης 300 δισ.
Ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών, Λουίς ντε Γκίντος, επιμένει ότι η Ισπανία μπορεί να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της, τονίζοντας ότι ουδέποτε πίστεψε ότι η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης θα χρειαστεί εξωτερική οικονομική βοήθεια. Ωστόσο, πηγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποκάλυψαν την Παρασκευή, ότι ο κ. Ντε Γκίντος συζήτησε με τον Γερμανό ομόλογό του το ενδεχόμενο χορήγησης δανείου 300 δισ. ευρώ, μια πρόταση που απορρίφθηκε από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Αμφότερες οι πλευρές διέψευσαν τις πληροφορίες, αλλά οι φήμες αυτές ενίσχυσαν πολυσυζητημένες εκτιμήσεις ότι η Ισπανία θα χρειαστεί περισσότερα κεφάλαια από τα 100 δισ. ευρώ που προβλέπονται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της.
Σε κάθε περίπτωση, η Ισπανία έχει να ανέβει έναν Γολγοθά, υποσχόμενη νέες περικοπές ως αντάλλαγμα των 100 δισ. ευρώ που θα διαθέσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι της για τη διάσωση των τραπεζών της. Πέραν των μέτρων δημοσιονομικής λιτότητας των 26 δισ. ευρώ για το 2012, η Μαδρίτη εξήγγειλε πρόσθετες περικοπές και φορολογικές επιβαρύνσεις της τάξεως των 65 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης του επιδόματος ανεργίας από το 60% στο 50% του βασικού μισθού και της κατάργησης των επιδομάτων Χριστουγέννων για τους δημοσίους υπαλλήλους. Οι αντοχές της ισπανικής οικονομίας είναι ήδη περιορισμένες. Ορισμένες περιφέρειες όπως η Καταλωνία βρίσκονται στα όρια της κατάρρευσης, ενώ η ανεργία στους νέους που ανέρχεται στο 50% προμηνύει μια δύσβατη ανάκαμψη, με περιορισμένες προοπτικές. Οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών, όπως έχει ήδη συμφωνηθεί, αν και κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται στο κοντινό ορίζοντα.
ΙΤΑΛΙΑ
Η δήλωση Ντράγκι για ευρώ έδωσε πίστωση χρόνου
Μεγάλη ανάσα προσέφερε στην Ιταλία ο Ιταλός επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, καθώς οι δηλώσεις του πως η Τράπεζα θα κάνει ό,τι χρειαστεί για να στηρίξει το ευρώ και να διατηρήσει τη συνοχή της Ευρωζώνης οδήγησαν άμεσα σε μείωση του κόστους δανεισμού της χώρας του.
Ετσι, παρά το νέο χτύπημα από τη Moody’s που υποβάθμισε τη Σικελία, εκτός από μια εκτίναξη του χρηματιστηρίου του Μιλάνου σε κέρδη 5,62%, η Ιταλία είδε να υποχωρούν σε επίπεδα ελαφρώς άνω του 6% οι αποδόσεις του δεκαετούς ομολόγου που μέσα στην εβδομάδα είχαν φθάσει σε απαγορευτικά επίπεδα. Είχε προηγηθεί τις τελευταίες ημέρες υποβάθμιση της πιστοληπτικής δυνατότητας της Ιταλίας από τη Moody’s κατά δύο βαθμίδες, που ενέτεινε την ανησυχία για ενδεχόμενη όξυνση του προβλήματος χρηματοδότησης της χώρας, η οποία θα χρειαστεί να αντλήσει από τις αγορές ακόμη 170 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους.
Εν μέσω δυσοίωνων εξελίξεων, στη χώρα άρχισε να καλλιεργείται κλίμα πολιτικής κρίσης που ενέτειναν οι φημολογίες περί επικείμενης επιστροφής του Σίλβιο Μπερλουσκόνι στα πολιτικά πράγματα της Ιταλίας. Ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός, Μάριο Μόντι, που έχει εφαρμόσει σκληρή λιτότητα με αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών στην προσπάθειά του να τιθασεύσει το χρέος των δύο τρισ. ευρώ, κατέφυγε σε ένα είδος ιταλικού «Καλλικράτη»: σχεδιάζει τη μείωση του αριθμού των διοικητικών περιφερειών της Ιταλίας από 110 σε μόλις 43 ώστε να μειώσει δραστικά τις δαπάνες για τη στήριξή τους.
Το σχέδιο επικρίνεται, βέβαια, ήδη καθώς θα πρέπει να συνενώσει αρχαιότατες πόλεις με διαφορετικές παραδόσεις, κουζίνα, αρχιτεκτονική ή ακόμη και διαλέκτους. Προς στιγμήν φαίνεται, πάντως, η Ιταλία να παίρνει μια μικρή πίστωση χρόνου.