Οσο κι αν χτυπούν οι καμπάνες για τη Σλοβενία, ο υπουργός Οικονομικών, Γιάνεζ Σουστέρσικ, επιμένει ότι δεν πρόκειται να προσφύγει στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς για τη στήριξη των τραπεζών της χώρας – τουλάχιστον όχι μέσα στο προσεχές δωδεκάμηνο, κατά τα λεγόμενά του. Αυτό έρχεται ώς ένα βαθμό σε αντίφαση με τον Σλοβένο πρωθυπουργό Γιάνεζ Γιάνσα, ο οποίος είχε υπαινιχθεί ότι ενδεχομένως να ζητήσει κάποιο είδος διεθνούς βοήθειας, εάν η αντιπολίτευση ουσιαστικά παρεμποδίσει την εφαρμογή λιτότητας και δημοσιονομικής πειθαρχίας. Ο κ. Γιάνσα αναφέρεται στο εξής: η διεξαγωγή δημοψηφίσματος στη χώρα είναι μάλλον εύκολη υπόθεση. Με τη συλλογή 40.000 υπογραφών ένα κόμμα ή/και μία οργάνωση πολιτών μπορούν να ζητήσουν δημοψήφισμα για την ακύρωση νομοσχεδίων ψηφισθέντων. Με μία τέτοια «ευκολία», η επιβολή λιτότητας μάλλον θα αποδειχθεί ανέφικτη.
Η Ισπανία των Βαλκανίων
Οι Financial Times Deutscland έχουν ήδη χαρακτηρίσει τη Σλοβενία ως «την Ισπανία των Βαλκανίων», αναφερόμενοι στη σοβαρή ανάγκη κεφαλαιοποίησης των χρηματοπιστωτικών της ιδρυμάτων. Τα έξι σημαντικότερα έχουν ήδη υποβαθμισθεί από τον οίκο Fitch ως προς την πιστοληπτική τους ικανότητα. Μεταξύ αυτών υποβαθμίστηκαν οι τρεις κορυφαίες τράπεζες της χώρας, Nova Ljubljanska Banka (NLB), Νova Kreditna Banka Maribo (KBM) και Abanka Vipa, ενώ οι δύο τελευταίες είχαν την άνοιξη υποβαθμιστεί και από τη Μoody’s.
Προσφάτως, ο Γιάνεζ Σουστέρσικ επιβεβαίωσε πως η μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας NLB χρειάζεται κεφάλαια 500 εκατ. ευρώ επιπλέον, ενώ έχει λάβει επείγουσα βοήθεια 380 εκατ. ευρώ στα τέλη Ιουνίου. Τα δε επισφαλή της δάνεια φθάνουν το 1,5 δισ. ευρώ, ενώ ο μεγαλύτερος μέτοχός της παραμένει το Δημόσιο με το 45%. Το 33,9% ανήκει στον βελγικό χρηματοπιστωτικό όμιλο της KBC, ο οποίος είχε κι εκείνος στηριχθεί με κρατικά κεφάλαια, μόλις ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση. Η ΚΒC διοχέτευσε τα 380 εκατ. ευρώ στη NLB, εκτείνοντας το μερίδιό της από το αρχικό 25% στο 33,9%. Επίσης, η κυβέρνηση θα αγοράσει μετατρέψιμα ομόλογα αντί 320 εκατ. ευρώ, ώστε να εκπληρωθεί ο όρος κεφαλαιακής επάρκειας Τier 1 από το 6% στο 9%, κατά την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (ΕΒΑ).
Η ΕΒΑ ζητεί και από τη δεύτερη και την τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Σλοβενίας, Nova Kreditna Banka Maribo (KBM) και Abanka Vipa, να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους βάση, όπερ σημαίνει ένεση ρευστού 115 εκατ. ευρώ. Η Nova Kreditna Banka Maribor ανήκει στο Δημόσιο κατά το ήμισυ.
Είναι σημαντικό για την κυβέρνηση της Σλοβενίας να περιστείλει την έκθεσή της στα τραπεζικά ιδρύματα, που στερούνται κεφαλαίων, και να κατορθώσει να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα κάτω του ευρωπαϊκού στόχου του 3% το 2013. Εφέτος αναμένεται στο 3,5%, ενώ το 2011 είχε εκτιναχθεί στο 6,4%. Υπό το πρίσμα αυτό σχεδιάζεται η ιδιωτικοποίηση της NLB, η οποία είχε το 2011 καθαρές ζημίες 239 εκατ. ευρώ έναντι των 202 εκατ. ευρώ το 2010. Παράλληλα, όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Γιάνεζ Σουστέρσικ προετοιμάζεται ένα συνολικό σχέδιο ανάκαμψης του χρηματοπιστωτικού κλάδου της χώρας, στο πλαίσιο του οποίου προβλέπεται πιθανώς η ίδρυση μιας «κακής τράπεζας» για τα επισφαλή δάνεια. Κατά τις εκτιμήσεις του Εθνικού Οικονομικού Ινστιτούτου, οι σλοβενικές τράπεζες επωμίζονται εκκρεμείς πιστώσεις τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ.
Πλήγμα
Το κόστος μιας τραπεζικής κρίσης θα ήταν οδυνηρό για το γόητρο του Γιάνεζ Σουστέρσικ αλλά και για τη χώρα, η οποία έχει μόνον 2 εκατομμύρια κατοίκους, η οικονομία της συμβάλει πενιχρά στον συνολικό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, αλλά το βιοτικό της επίπεδο είναι υψηλό: όντας η πλουσιότερη της πρώην Γιουγκοσλαβίας έχει σήμερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ ύψους 17.000 ευρώ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ένα πακέτο τύπου Ισπανίας για τις σλοβενικές τράπεζες θα ανέλθει στα 3-5 δισ. ευρώ. Ο Μαρκ Οστβαλντ, αναλυτής της Monument Secirities, παρατηρεί στην Die Welt: «Η Σλοβενία επί μακρόν βρίσκεται στο χείλος μιας διάσωσης και οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν σε ένα βαθμό από τις τράπεζες».
Μετά την ένταξή της στην Ε.Ε. το 2004, δημιουργήθηκε σταδιακά μία τεράστια «φούσκα ακινήτων», το 2008 διαλύθηκε και πολλές κατασκευαστικές εταιρείες χρεοκόπησαν. Το 2012 προβλέπεται συρρίκνωση 2% στην οικονομία της.
Σχέδιο λιτότητας
Το Μάιο η Λιουμπλιάνα υιοθέτησε πρόγραμμα λιτότητας με λήξη το 2013 και στόχο να στηρίξει το τραπεζικό σύστημα. Οι δημόσιες δαπάνες του τρέχοντος έτους περικόπτονται κατά 800 εκατ. ευρώ και κατά 700 εκατ. ευρώ το προσεχές. Εάν η χώρα καταστεί η έκτη της Ευρωζώνης, που θα ζητήσει βοήθεια έξωθεν, οι περικοπές θα επεκταθούν, πλήττοντας περαιτέρω τον δημόσιο τομέα – κι αυτό ο υπουργός Οικονομικών Γιάνεζ Σουστέρσικ επιδιώκει να το αποφύγει πάση θυσία. Αλλωστε, έχει δεσμευθεί για σχετικά μικρότερο κράτος, φιλικές για το επιχειρείν συνθήκες, καθώς και για να μειώσει το έλλειμμα και το δημόσιο χρέος της Σλοβενίας χωρίς βοήθεια από την Ε.Ε., φυσικά. Πιστεύει ακράδαντα πως το Δημόσιο θα πρέπει να πωλήσει σχεδόν όλα τα μερίδιά του σε επιχειρήσεις της χώρας, συμπεριλαμβανομένων τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών, διατηρώντας μόνον το 25% σε μείζονες τράπεζες. Ωστόσο, ο κ. Σουστέρσικ εκτιμά ότι όμιλοι υποδομών, όπως η ηλεκτρική ενέργεια, οι σιδηρόδρομοι και τα λιμάνια πρέπει να τελούν υπό κρατικό έλεγχο.
Προ της ψήφισης των μέτρων λιτότητας, η βουλή είχε εγκρίνει και μία μείωση του φόρου επί των κερδών των επιχειρήσεων στο 18% από το 20%. Με ορίζοντα το 2015 ο εν λόγω συντελεστής, μειούμενος μία ποσοστιαία μονάδα τον χρόνο, θα φθάσει στο 15%, ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η ανησυχία των αγορών για το μέλλον των σλοβενικών τραπεζών αποτυπώνεται τον τελευταίο καιρό και στο κόστος δανεισμού της χώρας. Η απόδοση των δεκαετών της ομολόγων είχε προ ημερών εκτιναχθεί προσωρινά άνω του 7%, υπενθυμίζοντας τα επίπεδα, στα οποία η Ελλάδα και η Πορτογαλία προσέφυγαν σε ευρωπαϊκή βοήθεια. Αναλυτές επισημαίνουν πως, εάν οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων αποκλιμακωθούν και παραμείνουν στο 5% για ένα διάστημα, ενδεχομένως να απομακρυνθεί και η πιθανότητα εξωτερικής στήριξης.