Η Ευρωζώνη στα βήματα της Ιαπωνίας

Η Ευρωζώνη στα βήματα της Ιαπωνίας

3' 49" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι οικονομολόγοι διαπιστώνουν πλέον πως η Ευρωζώνη διολισθαίνει εκ νέου σε ύφεση μετά τα τελευταία στοιχεία που σκιαγραφούν μια συρρικνούμενη οικονομία. Με κριτήριο ορισμένες μετρήσεις, όμως, η επιβράδυνση έχει αρχίσει εδώ και κάποια χρόνια. Εξαιρουμένης της Γερμανίας, καμία από τις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες δεν έχει επιστρέψει στα επίπεδα ΑΕΠ που είχε στις αρχές του 2008 προτού η κρίση των επισφαλών στεγαστικών δανείων μεταφερθεί από τις ΗΠΑ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Αυτό προκύπτει βάσει των υπολογισμών δύο Αμερικανών οικονομολόγων, των Πίτερ Ρούπερτ και Τόμας Κόλεϊ.

Τα στοιχεία καταδεικνύουν πως η Ευρώπη βρίσκεται ήδη σε μια κατάσταση που μπορεί να εξελιχθεί σε μια χαμένη δεκαετία, μια περίοδο παρατεταμένης στασιμότητας και χαμένου δυναμικού που συνεπάγεται μακροπρόθεσμες συνέπειες για τον μέσο πολίτη. Η οικονομική ανάπτυξη που δεν επετεύχθη αντανακλά τις επενδύσεις που δεν έγιναν στην εκπαίδευση, την έλλειψη χρηματοδότησης στην έρευνα, τις επιχειρήσεις που κατέρρευσαν και τις σταδιοδρομίες που έληξαν πολύ νωρίς ή δεν απογειώθηκαν ποτέ. «Πολλά καταδεικνύουν πως οι άνθρωποι απλώς δεν το σκέπτονται» σχολιάζει σχετικά ο κ. Ρούπερτ, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στη Σάντα Μπάρμπαρα. Ο ίδιος προσθέτει πως «υπάρχει μεγάλη μείωση του ανθρώπινου κεφαλαίου». Δεν είναι πάντα εύκολο να εντοπίσει κανείς την αρχή και το τέλος μιας ύφεσης. Τυπικά ο ορισμός της είναι τα δύο συναπτά τρίμηνα μείωσης του ΑΕΠ. Με αυτό το κριτήριο η Ευρωζώνη δεν είναι ακόμη τυπικά σε ύφεση.

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι, όμως, συμφωνούν πως η ύφεση ορίζεται και από άλλους δείκτες όπως την ανεργία, τη βιομηχανική παραγωγή και τις επενδύσεις. Το πλησιέστερο ανάλογο που διαθέτει η Ευρώπη αντί ενός διαιτητή επί της διχογνωμίας αυτής είναι μια επιτροπή επιφανών οικονομολόγων που συγκαλούνται υπό το Κέντρο Ερευνών Οικονομικής Πολιτικής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αυτής της επιτροπής, η τελευταία ύφεση της Ευρωζώνης έληξε μετά το δεύτερο τρίμηνο του 2009, οπότε είχε «πιάσει πάτο» και άρχισε να αναπτύσσεται εκ νέου. Η αρμόδια επιτροπή δεν έχει ακόμη αρχίσει να εξετάζει αν η Ευρωζώνη βρίσκεται και πάλι σε ύφεση. Λίγοι θα ισχυρίζονταν, όμως, πως η χειμαζόμενη από την κρίση χρέους Ευρώπη έχει επιστρέψει προσφάτως σε κατάσταση ευημερίας.

«Δεν είναι απλά ένας συνήθης επιχειρηματικός κύκλος» τονίζει ο Καρλ Βάινμπεργκ, επικεφαλής των οικονομολόγων του High Frequency Economics της Νέας Υόρκης, που επισημαίνει πως «καμία περίοδος στα μεταπολεμικά χρονικά σε καμία από τις μεγάλες βιομηχανικές χώρες δεν σημειώθηκε επιβράδυνση προτού λήξει ο προηγούμενος κύκλος». Μόνον η Γερμανία είναι πλουσιότερη από όσο ήταν το πρώτο τρίμηνο του 2008, όταν είχε κορυφωθεί η οικονομική δραστηριότητα. Η Γαλλία προσεγγίζει σύμφωνα με τον κ. Ρούπερτ και τον κ. Κούλεϊ, καθηγητή του Leonard N. SterSchool of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Η Ισπανία και η Ιταλία έχουν επιστρέψει εκεί όπου βρίσκονταν τις πιο σκοτεινές ημέρες του 2009 όταν η κατάρρευση της LehmaBrothers είχε πυροδοτήσει μια χρηματοπιστωτική κρίση που υπονόμευσε την παγκόσμια οικονομία.

Οι δύο αυτές χώρες είχαν αρχίσει να ανακάμπτουν το 2009 αλλά περιήλθαν σε στασιμότητα στα μέσα του περασμένου έτους. Εκτοτε η Ισπανία εμφάνισε μείωση του ΑΕΠ της επί τρία συναπτά τρίμηνα, ενώ η οικονομία της Ιταλίας συρρικνώνεται επί ένα έτος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βρίσκονται σε βαθύτατη ύφεση. Ορισμένοι οικονομολόγοι προεξοφλούν πως θα τις ακολουθήσουν η Γαλλία και η Γερμανία.

Ο κ. Βάινμπεργκ και πολλοί άλλοι προειδοποιούν πως η Ευρωζώνη διολισθαίνει στο ίδιο μονοπάτι που πήρε η Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990, όταν δεν κατόρθωσε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των τραπεζών της με αποτέλεσμα να οδηγηθεί σε μια δεκαετία στασιμότητας. «Υπάρχουν πραγματικά πολλές αναλογίες» τονίζει ο κ. Βάινμπεργκ και προσθέτει: «οι Ιάπωνες δεν διόρθωσαν ποτέ τις τράπεζές τους, η Ευρώπη μπορεί να διδαχθεί από αυτό».

Πολιτικοί σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και στις Βρυξέλλες έχουν υποσχεθεί να βελτιώσουν τη δημοσιονομική πειθαρχία, να ανακαλέσουν τα εμπόδια στην ανάπτυξη και να ενισχύσουν το τραπεζικό σύστημα, θεσπίζοντας ενιαία ρυθμιστική αρχή στην ΕΚΤ. Είναι, όμως, πολύ αργή η πορεία προς αυτούς τους στόχους επειδή χώρες όπως η Ιταλία δεν θέλουν να προχωρήσουν σε αλλαγές και χώρες όπως η Γερμανία δεν θέλουν να προσφέρουν χρηματοδότηση. Και οι Γερμανοί ψηφοφόροι εξακολουθούν να διαφωνούν με όσα μέτρα προτείνουν οι οικονομολόγοι ως αναγκαία για να μειωθεί το κόστος του δανεισμού ασθενέστερων οικονομιών, όπως η έκδοση κοινού χρέους. Σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης είναι ακόμη πιο επισφαλείς από το σύνηθες γιατί η οικονομική κατάσταση δεν μοιάζει με τίποτε από όσα έχει γνωρίσει ώς τώρα η Ευρώπη.

Η Ευρώπη συνήθως ακολουθεί την αμερικανική οικονομία με μια μικρή καθυστέρηση αλλά αυτή τη φορά φαίνεται να αποδεσμεύθηκε. Επιπλέον τα πλουσιότερα κράτη-μέλη της Ε.Ε. συνήθως κινούντο συντονισμένα. Τώρα, όμως, η Ιταλία πηγαίνει πολύ χειρότερα από τη Γαλλία και ούτε λόγος για σύγκριση με τη Γερμανία. Υπάρχουν πιο απαισιόδοξες προβλέψεις που λένε πως η υποχώρηση ενδέχεται να κρατήσει χρόνια.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή