Η Αννα Μποτέγια δεν μασάει τα λόγια της. «Σύντομα θα χρειαστεί να προσφύγουμε σε διεθνή βοήθεια», λέει στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Εuropα Press με περίσκεψη η δήμαρχος της Μαδρίτης και εξέχον στέλεχος του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος του πρωθυπουργού, Μαριάνο Ραχόι. «Είναι πλέον μονόδρομος και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα χρειαστούμε έξωθεν στήριξη», συμπληρώνει. Βέβαια, τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Οικονομικών, Λουίς ντε Γκίντος, δεν έχουν μιλήσει τόσο απερίφραστα για το ενδεχόμενο να καταστεί η Ισπανία η έκτη μετά την Κύπρο χώρα της Ευρωζώνης η οποία δεν θα κατορθώσει να χρηματοδοτήσει τις υποχρεώσεις της με ίδια μέσα – και δεν τους το επιτρέπει η θέση τους να το κάνουν, προς το παρόν, τουλάχιστον. Το ενδεχόμενο παραμένει ανοιχτό, ενώ για την ώρα έχουν εγκριθεί 100 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών της τραπεζών. Εξ ου και το πιθανότερο είναι να υποβάλει επισήμως αίτημα για βοήθεια στο άμεσο μέλλον, χωρίς να μπορεί να αποκλείσει κανείς και συνολικότερη προσέγγιση για την οικονομία της εν γένει.
Ο Μαριάνο Ραχόι και ο Λουίς ντε Γκίντος έχουν παραδεχθεί δημόσια πως το κόστος δανεισμού για την Ισπανία υπερβαίνει τις δυνάμεις της. Εντούτοις, τηρούν στάση αναμονής έναντι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και των χειρισμών του προέδρου της Μάριο Ντράγκι περί αγοράς κρατικών τίτλων. Ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι μόνον εάν η ΕΚΤ προέβαινε σε απεριόριστες αγορές ομολόγων θα συνέδραμε αποτελεσματικά τη Μαδρίτη στην αναχρηματοδότηση των υποχρεώσεών της και θα καθησύχαζε τις αγορές. «Δεν είναι δυνατόν να τεθεί από την ΕΚΤ όριο στην αγορά τίτλων στη δευτερογενή αγορά ή να υπάρξει πρόβλεψη για περιορισμένο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο θα τις πραγματοποιεί και μόνον», υπογράμμισε ο Λουίς ντε Γκίντος.
Επαναλαμβάνοντας, μάλιστα, τις θέσεις του πρωθυπουργού, τόνισε πως η κυβέρνηση της Ισπανίας, προτού λάβει οποιαδήποτε απόφαση για βοήθεια, θα μελετήσει τις λεπτομέρειες του προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, οι οποίες πιθανώς να δημοσιοποιηθούν πριν από το Eurogroup στα μέσα Σεπτεμβρίου.
Τόσο η Ισπανία όσο και η Ιταλία βρίσκονται στο μάτι του κυκλώνα της ευρωπαϊκής κρίσης, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες πως ενδεχομένως να χρειαστούν πλήρες πακέτο στήριξης από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς EFSF/ESM. Η Ισπανία, μάλιστα, έχει ζητήσει και λάβει σε αρχικό στάδιο αρωγή για τις τράπεζές της, οι οποίες έχουν περάσει στον έλεγχο του κράτους, και είναι oι Bankia, Catalunia Caixa, Novagalicia Banco και Βanco de Valencia. Εν τω μεταξύ, τον Ιούνιο εκτινάχθηκε σε επίπεδα ρεκόρ το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων στη χώρα. Το συνολικό ποσό των λεγόμενων «τοξικών δανείων» αυξήθηκε 8,4 δισ. ευρώ στα 164,4 δισ. ευρώ ή στο 9,4% του συνόλου τους.
Σε τέτοιες συνθήκες, η «ένεση ρευστού» από την Ευρωπαϊκή Ενωση φαίνεται «ανάσα ζωής» για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ισπανίας. Οπως ανακοίνωσε εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών, θα ζητηθεί σύντομα η εκταμίευση της πρώτης δόσης της τραπεζικής βοήθειας, χωρίς ωστόσο περαιτέρω στοιχεία για το ύψος της ή το πότε. Σύμφωνα με τον οικονομολόγο της ΒΝΡ Ρaribas, Ρικάρδο Σάντος, η πρώτη δόση θα ανέρχεται σε 30 δισ. ευρώ.
Λήξη ομολόγων
Σημειώνεται ότι επείγουσα ανάγκη χρηματοδότησης δεν διαφαίνεται για το ισπανικό Δημόσιο. Στα τέλη Οκτωβρίου απλώς λήγουν ομόλογα αξίας 20 δισ. ευρώ, αλλά τους προσεχείς μήνες οι ισπανικές τράπεζες εκτιμάται πως χρειάζονται τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ για την αναχρηματοδότησή τους. Ειδικά η Bankia, η οποία ήδη ενισχύθηκε με κρατικά κονδύλια 4,5 δισ. ευρώ, θα πρέπει να λάβει 19 δισ. ευρώ για να αποτραπεί η διάλυσή της. Πέραν τούτου, σε ασφυκτικά επίπεδα βρίσκονται και οι υπερχρεωμένες αυτόνομες περιφέρειες της Ισπανίας.
Ο υπουργός Οικονομικών, Λουίς ντε Γκίντος, πιέζει για επιπλέον περικοπές στην περίθαλψη και την εκπαίδευση, ευελπιστώντας στην εύνοια του Βερολίνου. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Γερμανού ομολόγου του, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εάν επιτυγχάνονταν επιπλέον περικοπές, θα ανταμειβόταν η Ισπανία με στήριξη των ομολόγων της. Ενα ακόμα στοιχείο για τους συσχετισμούς δυνάμεων στην Ευρωζώνη είναι και το εξής: στα τέλη Ιουλίου, σύμφωνα με αποκαλύψεις του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters, οι Ντε Γκίντος και Σόιμπλε είχαν θίξει το ενδεχόμενο πλήρους πακέτου στήριξης της ισπανικής οικονομίας, με 300 δισ. ευρώ πέραν των 100 δισ. για τις τράπεζες. Τότε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών φέρεται να είπε στον Ισπανό ομόλογό του ότι το Βερολίνο ήταν απρόθυμο να εξετάσει τέτοιο ενδεχόμενο, προτού τεθεί σε λειτουργία ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης ΕSΜ.
Χρέη περιφερειών
Μιλώντας στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Efe και αναφερόμενος στην ΕΚΤ, ο Λουίς ντε Γκίντος διευκρίνισε πως οι όροι που θα συζητηθούν στο Eurogroup για την αγορά κρατικών ομολόγων δεν θα διαφέρουν πολύ από τη λιτότητα, η οποία ήδη εφαρμόζεται στην Ισπανία – όπερ σημαίνει, πως προσδοκά να μην επιβληθούν περαιτέρω μέτρα από την Ε.Ε. και την ΕΚΤ. Η απόδοση των δεκαετών ισπανικών ομολόγων είχε εκτιναχθεί στα υψηλότερα ιστορικά της επίπεδα του 7,5% στις 23 Ιουλίου, για να υποχωρήσει μετά τις δηλώσεις Ντράγκι περί αγοράς τίτλων στο 6,44%.
Η κυβέρνηση Ραχόι έχει υποβάλει το προσχέδιο του προϋπολογισμού από τις 3 Αυγούστου, στο πλαίσιο του οποίου προβλέπονται μειώσεις δαπανών άνω των 100 δισ., αποσκοπώντας στο να μειωθεί το έλλειμμα στο 2,8% του ΑΕΠ το 2014 από 8,9% του 2011.
Ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι ο Οργανισμός Κρατικών Λαχείων της Ισπανίας διαπραγματεύεται κοινοπρακτικό δάνειο 6 δισ. ευρώ με εγχώριες και ξένες τράπεζες, το οποίο θα διοχετευθεί στο ταμείο διάσωσης των χρεωμένων περιφερειών με κεφάλαια 18 δισ. ευρώ.
Πόροι διατίθενται ήδη για τις περιφέρειες της Μούρθιας, της Βαλένθιας και της Καταλωνίας, οι οποίες έχουν υποβάλει ανάλογο αίτημα, καθώς η πρόσβασή τους στις αγορές έχει αποκλειστεί. Η Μούρθια, η τελευταία που προσέφυγε και ζήτησε κρατική στήριξη, πιθαλονογείται ότι μέχρι τη λήξη του έτους θα χρειαστεί περί τα 700 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 85 εκατ. για την εξόφληση ομολόγων και τα 225 για τη χρηματοδότηση του ελλείμματος του πρώτου εξαμήνου. Οι δαπάνες των περιφερειακών κυβερνήσεων και της τοπικής αυτοδιοίκησης αντιστοιχούν στο ήμισυ των συνολικών δημοσίων δαπανών της χώρας. Μέχρι την εκπνοή του 2012 θα πρέπει να ρευστοποιηθούν τίτλοι 56 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 20 δισ. αφορούν την κεντρική ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τα 36 δισ. ευρώ τις περιφέρειες.