Η κρίση της Ευρωζώνης γεννήθηκε στην Ελλάδα. Μετά μία τριετία και δύο πακέτα διάσωσης, η Ευρώπη καλείται να αποφασίσει εάν θα παραχωρήσει στη χώρα περισσότερη οικονομική βοήθεια ή θα την εγκαταλείψει. Παρά την περιπλοκότητα των προβλημάτων της, οι λύσεις της Ελλάδας συμπυκνώνονται σε τρία, απλά ερωτήματα: Μπορεί η χώρα να επανέλθει σε ρότα ανάπτυξης; Πόσο υψηλό είναι το χρέος της; Και, εν τέλει, μπορεί να αποκτήσει μια αναπτυξιακή δυναμική που να είναι αρκετή για να καλύψει τα χρέη της;
Σε αυτήν τη βάση είναι εύλογο να αναρωτιέται κανείς γιατί βρέθηκε μια τόσο ανέφικτη φόρμουλα για την επίλυση του ελληνικού προβλήματος. Αλλά, όπως συμβαίνει πάντα, «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες». Στην περίπτωση της Ελλάδας, η κατανόηση των κρυφών σημείων είναι διαβολικά δύσκολη. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι κρίσιμες οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου να χαραχθεί μια σωστή προοπτική για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και τη μείωση του χρέους της Ελλάδας.
Εάν το πόρισμα της έκθεσης υποστηρίζει ότι η Ελλάδα κινείται στη σωστή κατεύθυνση, με μια σταδιακή βελτίωση στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας και στη μείωση του χρέους μακροπρόθεσμα, όλοι θα πάρουν μια ανάσα ανακούφισης ακόμα και εάν τα εμπόδια είναι πολλαπλά. Εάν η τρόικα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα δεν πράττει αρκετά και δεν υπάρχει καμία ρεαλιστική προοπτική να περιορίσει τις υποχρεώσεις της μέσα στην επόμενη δεκαετία, όπως φαίνεται ότι θα γίνει, τότε θα πρέπει να έρθουν όλοι αντιμέτωποι με μια σκληρή πραγματικότητα. Με τόσα θέματα ανοιχτά στην Ευρωπαϊκή Ενωση για τους μηχανισμούς διάσωσης και τον ρόλο της ΕΚΤ θα ήταν παράλογο να αφεθεί η Ελλάδα χωρίς οικονομική στήριξη και να οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Πιθανότατα να βρεθεί ένας διακριτικός τρόπος για να βοηθηθεί η Ελλάδα μία ακόμη φορά, χωρίς να αυξάνεται ο «λογαριασμός» για τον Γερμανό φορολογούμενο, κάτι που θα απέρριπτε η Bundestag, η Κάτω Βουλή στο Βερολίνο.
Η χώρα βαδίζει σε βαθύτερη του αναμενομένου ύφεση, προσφέροντας ευκαιρία για επαναδιαπραγμάτευση. Με βάση τους όρους του πακέτου διάσωσης προβλέπεται μία εκ νέου αξιολόγηση εάν οι συνθήκες στην οικονομία είναι δυσμενέστερες του προβλεπομένου. Την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών δήλωσε ότι αυτή η ρήτρα δεν είναι νομικά δεσμευτική.
Την ίδια ώρα, οι υποσχέσεις του κ. Σαμαρά ότι η Αθήνα θα αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τα γεγονότα. Μετά δύο εκλογικές αναμετρήσεις εντός μιας κρίσιμης τριετίας, το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας έχει ήδη εκτροχιαστεί. Και δεδομένου ότι η Γερμανία οδεύει σε εκλογές μέσα στο 2013 θα πρέπει να βρεθεί μία κοινώς αποδεκτή πολιτική λύση. Σε αυτήν τη λύση ενδεχομένως να συμπεριλαμβάνεται η παράταση διετίας που έχει ζητήσει ο κ. Σαμαράς, με μεταγενέστερη αποπληρωμή των δανείων ή μείωση των τόκων. Είναι, παράλληλα, πολύ πιθανό να καταμεριστούν απώλειες αυτή τη φορά στους «θεσμικούς πιστωτές» της Ελλάδας, με διαγραφή στην αξία των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες των υπόλοιπων κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Βεβαίως, καμία από αυτές τις λύσεις δεν θα αποτρέψει μεγαλύτερη επιδείνωση των προβλημάτων της Ελλάδας και τη μετέπειτα έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη. Αλλά οι επιπτώσεις θα είναι μικρότερες εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο μετά τις γερμανικές εκλογές, το φθινόπωρο.