Αν ονομάζουμε γκάφα την από λάθος αποκάλυψη μιας αλήθειας εκ μέρους ενός πολιτικού, ποιος ο χαρακτηρισμός της περίπτωσης κατά την οποία ένας πολιτικός λέει επίτηδες μια αλήθεια; Ο επικεφαλής του Eurogroup και υπουργός Οικονομικών του Βελγίου, Γερούν Ντάισελμπλουμ, παραχώρησε συνέντευξη στο Reuters και στους Financial Times την Κυριακή, δηλώνοντας ότι η δύσκολη και χαοτική λύση που δόθηκε στο πρόβλημα της Κύπρου αποτελεί πρότυπο και για μελλοντικές διασώσεις.
Οι δηλώσεις του ανασκευάζονται τώρα, διότι σε γενικές γραμμές δεν είναι καλή ιδέα για όσους κατέχουν υψηλές δημόσιες θέσεις να λένε πράγματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους επενδυτές σε μαζικές αναλήψεις από τράπεζες της Ευρωζώνης. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν ήταν αληθείς, και είναι πράγματι αξιοσημείωτο ότι ουδείς τις διαψεύδει ευθέως. Εν κατακλείδι, ο κ. Ντάισελμπλουμ μας είπε τα εξής: Δεν πρόκειται να τείνουμε χείρα βοηθείας προς τις τράπεζες στο μέλλον. Θα τις αφήνουμε να καταρρέουν.
Αντί λοιπόν να στηρίζει μελλοντικά τις τράπεζες η Ευρωπαϊκή Ενωση, θα ανατρέχει στον κάτωθι κατάλογο: πρώτα τα στελέχη της τράπεζας, κατόπιν οι μέτοχοί της, μετά οι ομολογιούχοι και, τέλος, οι καταθέτες της με κεφάλαια που δεν είναι εγγυημένα.
Θεωρητικά η θέση αυτή έχει κάθε λογική. Αν συγκρίνουμε τις περιπτώσεις της Ιρλανδίας και της Ισλανδίας –δηλαδή την πλήρη κάλυψη όλων όσοι δανείζουν τις τράπεζες από τη μία πλευρά και το να αφεθούν οι τράπεζες να πτωχεύσουν από την άλλη–, η δεύτερη επιλογή σημαίνει ότι πληρώνουν αυτοί που πρέπει, δηλαδή οι ανεύθυνοι δανειοδότες, συμπεριλαμβανομένων των ξένων, αντί για την ίδια τη χώρα και το σύνολο του πληθυσμού της. Επίσης, η αρχή Ντάισελμπλουμ, όπως θα την αποκαλέσουμε, υπενθυμίζει σε όλους πως οι καταθέτες είναι πιστωτές και ότι, όταν καταθέτεις χρήματα σε μια τράπεζα, τα δανείζεις σε μια «οντότητα», η οποία πιθανόν να μη σου τα επιστρέψει. Η εγγύηση των καταθέσεων είναι μια κρατική ασφάλεια που προστατεύει αυτό το «δάνειο». Με άλλα λόγια, αν η τράπεζα δεν επιστρέψει τα κεφάλαιά σας, θα το κάνει το κράτος. Ομως, αυτή η κάλυψη αφορά μόνο στα εγγυημένα κεφάλαια, δεν καλύπτει ούτε τους ανασφάλιστους –για οποιονδήποτε λόγο– καταθέτες, αλλά ούτε και τις ίδιες τις τράπεζες.
Ασφαλώς, μια τέτοια αρχή θα είχε επιπτώσεις, επιδιωκόμενες και μη. Ο Πολ Μέρφι περιγράφει τα χειρότερα: «Πρόκειται για ευθύ κάλεσμα προς τους καταθέτες σε ολόκληρη την Ευρωζώνη –τόσο τα άτομα όσο και τις επιχειρήσεις– να μεταφέρουν άμεσα το ρευστό τους και να το διανείμουν σε ένα χαρτοφυλάκιο που θα περιλαμβάνει τις μεγαλύτερες διαθέσιμες τράπεζες… Πρόκειται για άμεση συμβουλή για την απόσυρση δανεισμού προς τις τράπεζες. Πρόκειται ακόμη για πρόκληση να σκεφτεί κανείς ότι ο κάθε διαθέσιμος μηχανισμός στήριξης ή διάσωσης θα έρχεται στο εξής σε δεύτερη μοίρα, με πρώτη προτίμηση την πρακτική τού να βάζει κανείς χέρι στις καταθέσεις σε ολόκληρη τη Γηραιά Ηπειρο.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες θεωρείται πιθανότερο σήμερα από ό,τι πριν από την κυπριακή κρίση, να αφεθούν να καταρρεύσουν. Αυτό που περιμένουμε είναι αυξημένες ροές καταθέσεων από την περιφέρεια προς το κέντρο της Ευρώπης. Και αυτό σημαίνει περαιτέρω πιέσεις στις ισπανικές και τις ιταλικές τράπεζες στην πιο δύσκολη ώρα τους».
