Είναι καταδικασμένη η Κίνα να υποστεί και αυτή μια «χαμένη δεκαετία», όπως συνέβη στην Ιαπωνία; Η κινεζική οικονομία έχει τρία κοινά σήμερα με την ιαπωνική στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Πρώτον, υψηλό και αυξανόμενο δημόσιο χρέος, δεύτερον μειούμενη ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών της και τρίτον έναν πληθυσμό με αυξανόμενο μέσο όρο ηλικίας. Η Κίνα μπορεί να αποφύγει να πέσει στην παγίδα του αντιπληθωρισμού, μόνον όμως αν πάρει το μάθημα από την αποτυχία του Τόκιο να εξυγιάνει το τραπεζικό σύστημα της χώρας.
Η πιο ενδιαφέρουσα ομοιότητα ανάμεσα στην Ιαπωνία στα τέλη του ’80 και στη σημερινή Κίνα έγκειται στα επίπεδα του χρέους. Το 1989, ο συνολικός ιδιωτικός δανεισμός στην Ιαπωνία αντιστοιχούσε στο 200% του ΑΕΠ της. Ανέρχεται περίπου στα ίδια επίπεδα σήμερα στην Κίνα.
Μια άλλη σημαντική παράμετρος, που δεν τυγχάνει της αρμόζουσας προσοχής, είναι η ολοένα και ενισχυόμενη ισοτιμία του κινεζικού νομίσματος και οι απώλειες ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών της. Αυτό είναι τόσο μεγάλο θέμα για την Κίνα σήμερα όσο ήταν και για την Ιαπωνία πριν από μια εικοσιπενταετία.
Μετά τη συμφωνία της Plazza το 1985, το γεν ανατιμήθηκε κατά 30% -σε σταθερές τιμές- μέσα σε διάστημα 15 μηνών, έναντι των νομισμάτων των εμπορικών εταίρων της Ιαπωνίας. Η Ιαπωνία αντέδρασε στην απώλεια της εξωτερικής ζήτησης μέσω χαλαρών δημοσιονομικών και χρηματοπιστωτικών πολιτικών. Στο τέλος, έχασε τον έλεγχο της αύξησης του δανεισμού…
Η συναλλαγματική αξία του γουάν αυξάνεται πιο σταδιακά. Ωστόσο, αν συνυπολογίσουμε τους ραγδαίους ρυθμούς αύξησης του εργατικού κόστους, το γουάν έχει ισχυροποιηθεί από το 2005 κατά 47% έναντι των υπολοίπων σημαντικών νομισμάτων στον κόσμο. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχόντων συναλλαγών της Ιαπωνίας συρρικνώθηκε κατά μόλις 2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ από το 1985 έως το 1989. Συγκριτικά, η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχόντων λογαριασμών της Κίνας από την απαρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι τεράστια, καθώς από το 10% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2007 το πλεόνασμα αυτό κυμαίνεται τα τέσσερα τελευταία τρίμηνα μόλις στο 2,5%.
Η Κίνα αντιδρά στην κρίση και την ύφεση που πλήττει και τον αναπτυσσόμενο κόσμο αυξάνοντας τον δανεισμό, κυρίως εκ μέρους των τοπικών κυβερνήσεων και των επιχειρήσεων. Πέρυσι, η μέση κινεζική επιχείρηση αξίας άνω του ενός δισ. γουάν κλήθηκε να καταβάλει τόκους αντίστοιχους με το 25% των λειτουργικών κερδών της. Πριν από μία δεκαετία, ο αντίστοιχος μέσος όρος ανερχόταν μόλις στο 14%. Η αύξηση του μέσου όρου ηλικίας ενός πληθυσμού θέτει επίσης περιορισμούς στην αναπτυξιακή προοπτική μιας οικονομίας. Το 1989, το 17% του ιαπωνικού πληθυσμού ήταν υπερήλικες. Το ποσοστό διπλασιάστηκε μέσα στις δύο επόμενες δεκαετίες. Η πολιτική του «ενός παιδιού» που συνεχίζει να εφαρμόζει το Πεκίνο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη γρήγορη αύξηση του μέσου όρου ηλικίας του πληθυσμού της Κίνας.
Εκείνο όμως που έδωσε τη χαριστική βολή στην ιαπωνική οικονομία ήταν η μανία με τις επενδύσεις σε ακίνητα. Οι τιμές των οικοπέδων στο Τόκιο τριπλασιάστηκαν το διάστημα 1985-1988, πριν καταρρεύσουν.
Οι κινεζικές Αρχές βρίσκονται σήμερα αντίστοιχα παγιδευμένες. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι τοπικές κυβερνήσεις έχουν δανειστεί από 2,4 έως και 2,9 τρισ. δολάρια –όπως υπολογίζεται – κυρίως ενυπόθηκα, με εγγύηση ολοένα και πολυτιμότερα κομμάτια γης…