Το «ιρανόπνευστο» ράλι στις αγορές ξεθύμανε, όχι όμως πριν χαρίσει στον δείκτη Dow Jones άλλη μία ώθηση σε πρωτοφανή ύψη. Ηταν η 42η συνεδρίαση φέτος με ρεκόρ. (Η μόνη χρονιά που έσπασε περισσότερα ήταν το 1996.) Παρά την υψηλή πτήση, δεν δείχνει να ανησυχεί κανείς – και αυτό είναι το πλέον ανησυχητικό.
Την περασμένη εβδομάδα, άλλος ένας «εμβληματικά απαισιόδοξος» επενδυτής ύψωσε λευκή σημαία και παράτησε τις προβλέψεις για άμεση κατάρρευση. Ο γνωστότερος Σκωτσέζος των αγορών, ο οξυδερκής Χιου Χέντρι της Eclectica Asset Management (κέρδη 31%, το 2008!), αποφάσισε «να κρατήσει τη μύτη του» και να μπει και αυτός στο ασανσέρ των αγορών – και ας πάει κόντρα σε ό,τι πιστεύει. Κατέληξε όμως ότι η αντίσταση στον νομισματικό μηχανισμό που κινεί πια την παγκόσμια οικονομία είναι μάταιη, και ανακοίνωσε πως για να μη χάσει την αξιοπιστία του –και τους πελάτες του– θα το παίξει το παιχνίδι.
Ο ακατανίκητος μηχανισμός που περιγράφει βασίζεται σε ροές κεφαλαίων και ανταγωνισμό γιγάντων, όχι σε στιβαρή επενδυτική λογική: Η αμερικανική κεντρική τράπεζα «τυπώνει» και δανείζει στους επενδυτές φθηνά δολάρια. Αυτοί δεν τα δανείζουν σε επιχειρήσεις στις ΗΠΑ, αλλά τα διοχετεύουν στην Κίνα, επειδή εκεί έχουν μεγαλύτερες και σίγουρες αποδόσεις. Η Κίνα, προκειμένου να ανακόψει τις πιέσεις στο νόμισμά της από την εισροή δολαρίων, τη διοχετεύει «με το στανιό» σε επενδύσεις.
Ετσι δημιουργούνται παγκοσμίως συνθήκες που χαμηλώνουν τις πληθωριστικές προσδοκίες της Fed και την αναγκάζουν σε νέο γύρο τυπώματος. «Τεχνητό» χρήμα + «τεχνητές» επενδύσεις = φαύλος κύκλος.
Ο μηχανισμός είναι ανίκητος, λέει ο Χέντρι. Δεν θα κρατήσει για πάντα· αφού κάποια στιγμή θα τελειώσουν οι «καλές» εγγυήσεις έναντι των οποίων δίνει ρευστότητα η Fed – ούτε μπορεί κάθε κινεζικός αγρός να γίνει συγκρότημα κατοικιών. Αλλά δεν θα καταρρεύσει και οσονούπω. Το να μείνεις λοιπόν με σωστά συμπεράσματα, αλλά στο περιθώριο των αγορών επί μακρόν, δεν είναι κερδοφόρος στρατηγική: μπορεί να σε αναδείξει σοφό προφήτη όταν ο μηχανισμός καταρρεύσει, αλλά θα έχεις αφήσει τα κέρδη στους άλλους. Μουσικές καρέκλες, για μεγάλα παιδιά.
Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν τη θεωρία του Χέντρι και προσθέτουν ίλιγγο: Από την κρίση του 2008 –και με τη βοήθεια της γαλαντομίας της Fed– το ενεργητικό των αμερικανικών τραπεζών φούσκωσε κατά 2,1 τρισ. δολ. Την ίδια περίοδο και λόγω της δυτικής εισροής κεφαλαίων, το τραπεζικό σύστημα της Κίνας έχει μεγεθυνθεί κατά 15,4 δισ. δολ., σχεδόν μιάμιση φορά το εθνικό προϊόν της τεράστιας χώρας. Εξάλλου, συνολικά το χρέος στην Κίνα (κρατικό και ιδιωτικό) αυξήθηκε από 130% του ΑΕΠ το 2008, στο 200% φέτος. Οι FT παρατηρούν ότι τέτοια άλματα προκάλεσαν κρίση στη Νότιο Κορέα και την Αργεντινή. Το γεγονός ότι οι πιστώσεις στην Κίνα αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα από το ΑΕΠ ήταν η αιτία της υποβάθμισης της οικονομίας της από τη Fitch.
Η υπερεπέκταση του τραπεζικού δανεισμού στην Κίνα είναι εντοπισμένο πρόβλημα. Το καθεστώς το αντιμετωπίζει τιμωρώντας τις πιο ακραία ριψοκίνδυνες τράπεζες με υψηλά επιτόκια στη διατραπεζική αγορά. Δεν φταίνε όμως μόνο αυτές, το πρόβλημα είναι γενικότερο. Και δεν θα υποχωρήσει, καθώς η αφορμή για την αύξηση του δανεισμού εντός Κίνας έρχεται απέξω, από τις εισροές διεθνών κεφαλαίων. Δεν θα σταματήσουν σύντομα, ίσα ίσα θα είναι αυξημένες και με τα χρήματα του Χιου Χέντρι.
Το παράδοξο είναι ότι αυτή η φάση της «ασφαλούς ανασφάλειας» έχει αναπάντεχους σταρ: Οι πιο επικερδείς κατηγορίες τοποθετήσεων, για τον Χέντρι, είναι ευρωπαϊκές τράπεζες, ελληνικές και ισπανικές μετοχές.
Οσο προλαβαίνουν, οι επενδυτές θα αναζητούν Ελλάδα. Απολαύστε το, με δική σας ευθύνη.