Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τήρησε χθες στάση αναμονής, διατηρώντας σταθερό στο 0,25% το βασικό επιτόκιο του ευρώ, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη παρέμεινε σε επίπεδο κάτω από το 1% για τρίτο συνεχή μήνα και το ότι επιταχύνεται η πιστωτική συρρίκνωση. Ωστόσο, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, επανέλαβε μετ’ επιτάσεως την αποφασιστικότητα των μελών του διοικητικού συμβουλίου ν’ αποτρέψουν την περαιτέρω υποχώρηση του πληθωρισμού και, παρ’ όλο που αρνήθηκε ν’ αποκαλύψει τα εργαλεία που θα χρησιμοποιούσε σ’ αυτή την περίπτωση, δεν απέκλεισε την υιοθέτηση ούτε της πιστωτικής χαλάρωσης.
Μιλώντας στη συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, ο κ. Ντράγκι δήλωσε ότι η Ευρωζώνη ενδέχεται να περάσει μια παρατεταμένη περίοδο χαμηλού πληθωρισμού προτού υπάρξει σταδιακή ανάκαμψή του προς τον στόχο του 2%. Ο κ. Ντράγκι «τόνισε μετ’ επιτάσεως» την ετοιμότητα της ΕΚΤ ν’ αντιδράσει, εφόσον χρειαστεί, προκειμένου ν’ αποτρέψει το ενδεχόμενο περαιτέρω υποχώρησης του πληθωρισμού (ο οποίος διαμορφώθηκε στο 0,8% τον Δεκέμβριο), αν και απέκλεισε την πιθανότητα η Ευρωζώνη να παγιδευτεί σε ιαπωνικού στυλ αποπληθωρισμό. «Συνολικά, παραμένουμε αποφασισμένοι να διατηρήσουμε τον υψηλό βαθμό νομισματικής επέκτασης και ν’ αναλάβουμε περαιτέρω αποφασιστική δράση εφόσον χρειαστεί», είπε ο κ. Ντράγκι. Το ευρώ υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων πέντε μηνών έναντι του δολαρίου (1,3548) και στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου έτους έναντι της στερλίνας (0,8230 λίρες) μετά τα σχόλια Ντράγκι. Απαντώντας στην ερώτηση αν η ΕΚΤ θα χρησιμοποιούσε την πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης (αγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά) ο κ. Ντράγκι είπε ότι δεν θέλει να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, αλλά προσέθεσε ότι «θέλω να είμαι απολύτως σαφής, λέγοντας, πως έχουμε εντολή να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα των τιμών και προς τις δύο κατευθύνσεις και ότι το διοικητικό συμβούλιο είναι έτοιμο να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που επιτρέπονται από τη Συνθήκη». Θεωρητικά, η Συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΚΤ επιτρέπει την αγορά ομολόγων στη δευτερογενή αγορά, ωστόσο κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με το πέρασμα του Ρουβίκωνα, καθώς θα προκαλούσε ανοιχτή αντιπαράθεση της ΕΚΤ με το Βερολίνο.
Μπορεί ο κ. Ντράγκι να μην αποκάλυψε ποια εργαλεία θα χρησιμοποιήσει η ΕΚΤ αν χρειαστεί, προσδιόρισε όμως ποιοι είναι οι καταλυτικοί παράγοντες που θα πυροδοτούσαν την αντίδρασή της: Ο πρώτος είναι η «αδικαιολόγητη» αύξηση των επιτοκίων στη διατραπεζική αγορά και ο δεύτερος είναι «η επιδείνωση της μεσοπρόθεσμης προοπτικής για τον πληθωρισμό». Την περασμένη εβδομάδα ο κ. Ντράγκι είχε δηλώσει στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel ότι «πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ώστε να μην υποχωρήσει ο πληθωρισμός μόνιμα κάτω από το 1%, εισερχόμενος έτσι στην επικίνδυνη ζώνη». Παράλληλα, σε αντίθεση με πολλούς Ευρωπαίους πολιτικούς ο κ. Ντράγκι αρνήθηκε χθες να κηρύξει το τέλος της κρίσης στην Ευρωζώνη, λέγοντας ότι η ανάκαμψη είναι ασθενική και ευάλωτη και ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές απειλές, «από χρηματοπιστωτικές μέχρι οικονομικές, γεωπολιτικές και πολιτικές», οι οποίες εύκολα θα μπορούσαν να την υπονομεύσουν.
Εκτός από τον χαμηλό πληθωρισμό, ο οποίος δυσχεραίνει τη δημοσιονομική προσαρμογή των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου και τη μείωση του δημοσίου χρέους τους, εξακολουθεί να υπάρχει και το πρόβλημα της πιστωτικής συρρίκνωσης, δεδομένου ότι τον Νοέμβριο ο δανεισμός προς τις επιχειρήσεις υποχώρησε κατά 3,9%, ποσοστό ρεκόρ στην ιστορία της Ευρωζώνης, ενώ άνοιξε ακόμη περισσότερο η ψαλίδα μεταξύ των επιτοκίων που καλούνται να πληρώσουν οι επιχειρήσεις σε Βορρά και σε Νότο.
Την ίδια στιγμή περιορίζεται όλο και περισσότερο η υπερβάλλουσα ρευστότητα στην Ευρωζώνη, δύο εξελίξεις που σε κάποιο βαθμό συνδέονται με την προσεχή αξιολόγηση της ποιότητας ενεργητικού (AQR) των συστημικών τραπεζών που θα διεξαγάγει η ΕΚΤ προτού αναλάβει τον ρόλο της ενιαίας εποπτικής αρχής τον ερχόμενο Νοέμβριο. Δύο από τα εργαλεία που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η ΕΚΤ προκειμένου να ενισχύσει την ανάκαμψη της οικονομίας είναι η χορήγηση νέων μακροπρόθεσμων χαμηλότοκων δανείων (LTRO) προς τις τράπεζες, ενδεχομένως συνοδευόμενα με την υποχρέωση να τα «περάσουν» σε επιχειρήσεις, και η υιοθέτηση αρνητικών επιτοκίων καταθέσεων για τα χρήματα που επιλέγουν οι τράπεζες να φυλάξουν στην ΕΚΤ.