Οταν ο Μπεν Μπερνάνκι ανέλαβε τα ηνία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) πριν από οκτώ χρόνια, η ανεργία μόλις είχε υποχωρήσει κάτω από τα επίπεδα του 5%, η ανάπτυξη είχε διαμορφωθεί στο 3,5% και ο πληθωρισμός ήταν σταθερός. «Η επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας φαίνεται στέρεη», διεμήνυε η Fed την προηγουμένη της ανάληψης των καθηκόντων του. Ομως, κάτω από την επιφάνεια κρυφόκαιγε η κρίση και η δεινότερη κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος μετά τη δεκαετία του 1930. Σήμερα, για τη διάδοχο του κ. Μπερνάνκι, την Τζάνετ Γέλεν, η οποία έλαβε την τελική έγκριση από τη Γερουσία ώστε να τοποθετηθεί στην προεδρία της Fed, η κατάσταση είναι αντίστροφη. Η ανεργία βρίσκεται στο 7%, η ανάπτυξη αγωνίζεται να ξεπεράσει το 2% και ο πληθωρισμός είναι χαμηλότατος. Παρά ταύτα, κάτω από την επιφάνεια διακρίνονται έντονα σημάδια για να «αποδειχθεί το 2014 έτος καμπής», όπως το έθεσε ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα. Πιθανώς να μπορούσε να ξεκινήσει αυτό νωρίτερα, δεδομένου ότι οι διογκούμενες εξαγωγές και οι επενδύσεις σε εταιρικό εξοπλισμό υποδηλώνουν πως ο αναπτυξιακός ρυθμός θα υπερβεί σε ετήσια βάση το 3% το δ΄ τρίμηνο. Εάν, όντως, συμβεί κάτι τέτοιο, ενδεχομένως το 2013 το ΑΕΠ να έχει αυξηθεί 2,7%, δηλαδή για πρώτη φορά μετά την ύφεση να έχει την τόσο καλή απόδοση που προέβλεψε η Fed.
Η Fed προσδοκά ρυθμό 3% φέτος, ενώ οι αναλυτές κάνουν λόγο για το πιο συγκρατημένο 2,8%. Σχεδόν κάθε χρόνο από το 2008 και μετά, οι δύο πόλοι διαφωνούν επ’ αυτού, αλλά φέτος αποκλίνουν λιγότερο στο πεδίο της ανεργίας και του πληθωρισμού. Βασικοί λόγοι αισιοδοξίας είναι πως φέτος η δημοσιονομική πολιτική θα λειτουργήσει λιγότερο ανασχετικά στην ανάπτυξη σε ποσοστό 0,4% έναντι 1,5% το 2013, ενώ ο πλούτος των νοικοκυριών στις ΗΠΑ έχει επανέλθει σε επίπεδα ρεκόρ. Σε αυτό συνέβαλε η βελτίωση της αγοράς ακινήτων με την άνοδο τιμών τους σε συνδυασμό με την άνοδο του χρηματιστηρίου. Οι παράγοντες αυτοί αναμένεται να τονώσουν την καταναλωτική δαπάνη και να παρακινήσουν τις τράπεζες να δώσουν περισσότερα δάνεια.
Ηδη η Fed έχει δείξει τι προτίθεται να κάνει για την ανάκαμψη, μειώνοντας τις μηνιαίες αγορές τίτλων από 85 σε 75 δισ. δολάρια, τις γνωστές ως «ποσοτική χαλάρωση». Εως την εκπνοή του έτους θα έχει διακόψει πλήρως τη διαδικασία. Εκ παραλλήλου, επιδιώκει τη διατήρηση των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων έως το 2015 και πέραν αυτού, εάν ο πληθωρισμός του σχεδόν 1% δεν επανέλθει στο 2%. Οπερ σημαίνει πως η Τζάνετ Γέλεν βρίσκεται προ δύο προκλήσεων: τι να πράξει εάν επαληθευθούν οι αισιόδοξοι και τι εάν διαψευσθούν. Ο Μπέντζαμιν Μάντελ της Citigroup παρατηρεί ότι ακόμα και οι προβλέψεις της Fed για απασχόληση και χαμηλότατο πληθωρισμό θα διαμορφώσουν το πλαίσιο για να ζητηθεί αύξηση των επιτοκίων, αρχής γενομένης στα μέσα του 2014 με την προοπτική να φθάσουν σχεδόν το 3% στα τέλη του 2015. Οπως δήλωσαν πρόσφατα αξιωματούχοι της Fed, η Κεντρική Τράπεζα δεν δίνει σημασία σε τέτοια κριτήρια, καθώς θέλει χαμηλές τις ομολογιακές αποδόσεις. Ισως, όμως, η νέα πρόεδρός της δεχθεί πιέσεις να δράσει πιο γρήγορα από τη θέλησή της. Εάν, τώρα, οι προβλέψεις της Fed για την ανάπτυξη αποδειχθούν αισιόδοξες, και υπάρχουν ενδείξεις γι’ αυτό, τότε η κ. Γέλεν λίγα μπορεί να κάνει. Ο πρώην συνυποψήφιός της για τη Fed, Λάρι Σάμερς, διερωτάται εάν στην ουσία οι ΗΠΑ έχουν εισέλθει σε φάση στασιμότητας, όπου η χρόνια ασθενής ζήτησης αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση.