Αν ρωτούσατε στελέχη των ρυθμιστικών αρχών το 2008 ποιο απ’ όλα τα χρηματοεπενδυτικά σχήματα θα ήθελαν να μην είχε εφευρεθεί ποτέ, θα σας απαντούσαν κατά κανόνα με ένα ακρωνύμιο τριών γραμμάτων που αναφερόταν σε κάποιου είδους τιτλοποίηση.
Η πρακτική της σύνθεσης «ροών κεφαλαίων», όπως οι πληρωμές των πιστωτικών καρτών ή των δανείων αγοράς αυτοκινήτου, η αναδιάρθρωσή τους με τη μορφή τίτλων και η πώλησή τους με διαφορετικά επίπεδα κινδύνου (επενδυτικού ρίσκου) αποτελούσε κάποτε χρηματοεπενδυτική καινοτομία. Ολα αυτά αναιρέθηκαν όταν τα CDO, CLΟ, ABS, MBS κ.λπ. μετατράπηκαν σε απολύτως τοξικά στην αμερικανική αγορά της στεγαστικής πίστης ύψιστου κινδύνου.
Αν ρωτήσετε σήμερα τα ίδια στελέχη τι ακριβώς τα απασχολεί, θα ανακαλύψετε ότι αναζητούν τρόπους αναβίωσης της αγοράς των τιτλοποιημένων δανείων! Ο ενθουσιασμός για την πιθανότητα προεξόφλησης μελλοντικών, αναμενόμενων εσόδων έτσι ώστε να αποκτηθεί εδώ και τώρα η αντίστοιχη ρευστότητα –αυτό δηλαδή που είναι η τιτλοποίηση– είναι και πάλι έντονος. Ο Αντι Χαλντέιν, διακεκριμένο στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, περιέγραψε πρόσφατα την πρακτική της τιτλοποίησης ως «το χρηματοπιστωτικό εργαλείο για κάθε εποχή», το οποίο –τόνισε– δεν πρέπει πλέον να αντιμετωπίζουμε σαν να ήταν ο… μπαμπούλας! Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βαδίζει επίσης στα ίδια χνάρια, ενώ το αυτό ισχύει και για τις ανά τον κόσμο ρυθμιστικές της τραπεζικής αγοράς Αρχές, που πρόσφατα χαλάρωσαν τους κανονισμούς που απειλούσαν να παγώσουν τις τιτλοποιήσεις.
Οι ρυθμιστικές αρχές είναι μάλλον ικανοποιημένες από το γεγονός ότι οι μέχρι πρόσφατα θεωρούμενες ως παρελθόν τιτλοποιήσεις ανακάμπτουν. Οι εκδόσεις ΑBS (τιτλοποιημένα δάνεια αγοράς αυτοκινήτου, οφειλές προς πιστωτικές κάρτες κ.ά.) έχουν διπλασιαστεί από τα χαμηλά επίπεδά τους ρεκόρ, που σημειώθηκαν το 2010.
Η αναβίωση των τιτλοποιήσεων συνδέεται με την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Επισημαίνεται ότι για να υπάρχουν δάνεια αγοράς αυτοκινήτων που μπορούν να τιτλοποιηθούν, οι καταναλωτές πρέπει να αγοράζουν αυτοκίνητα. Την προσφορά «υποκινούν» επίσης οι επενδυτές, που αναζητούν τις καλύτερες δυνατόν αποδόσεις και είναι γνωστό ότι τα τιτλοποιημένα δάνεια μπορούν να έχουν ικανότατες αποδόσεις, ιδιαίτερα όταν χαρακτηρίζονται από αυξημένο επενδυτικό κίνδυνο. Πιο σημαντικός παράγοντας απ’ όλους, όμως, φαίνεται ότι είναι ο… ενθουσιασμός των ρυθμιστικών αρχών γι’ αυτήν την πρακτική. Τι προκαλεί όμως αυτόν τον ενθουσιασμό για κάτι που μόλις προ πενταετίας παρ’ ολίγον να δυναμιτίσει την παγκόσμια οικονομία; Εν ολίγοις, οι χαράσσοντες πολιτικές επιθυμούν τη διοχέτευση νέου δανεισμού στην παγκόσμια οικονομία. Ορισμένοι υποστηρίζουν ανοικτά ότι αυτή καθαυτή η τιτλοποίηση ουδέποτε υπήρξε πρόβλημα. Το πρόβλημα ήταν τα είδη των δανείων που είχαν επιλεγεί για να τιτλοποιηθούν. Τα στοιχεία αποδεικνύουν μάλιστα ότι οι τιτλοποιήσεις είχαν πολύ καλά αποτελέσματα στην Ευρώπη και ότι όποιες από αυτές αποδείχθηκαν προβληματικές είχαν να κάνουν κυρίως με την αμερικανική αγορά ακινήτων.
Σημαντικός για την επιτυχία της εν λόγω αγοράς είναι ο αυτοέλεγχος που επιδεικνύουν σήμερα οι επενδυτές, φροντίζοντας να μην αγοράζουν CDO και ABS στα τυφλά, αλλά να ενημερώνονται πλέον για τι είδους «περιουσιακά στοιχεία» αντιπροσωπεύει κάθε μία από τις εκδόσεις τους. Οι ρυθμιστικές αρχές έχουν την ευθύνη να διασφαλίσουν ότι αυτός ο αυτοέλεγχος θα συνεχίσει να ασκείται…