Hμέρα της κρίσης η 10η Σεπτεμβρίου για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που αναμένεται να προλειάνει το έδαφος για τα επόμενα μέτρα νομισματικής στήριξης, καθώς η οικονομία της Ευρωζώνης βάλλεται από πολλά μέτωπα: Το ΑΕΠ συρρικνώθηκε 14,7% στο δεύτερο τρίμηνο ύστερα από πτώση 3,2% του πρώτου τριμήνου, καθώς η πανδημία σαρώνει τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Ακόμη έναν «πονοκέφαλο» για την ΕΚΤ αποτελεί το ισχυρό ευρώ -που έχει ανατιμηθεί σε υψηλά διετίας- καθώς ασκεί καθοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό και ενισχύει τις πιθανότητες για κάποιο είδος παρέμβασης από την πλευρά της κεντρικής τράπεζας. Από την εποχή των lockdowns του Μαρτίου, το ενιαίο νόμισμα έχει ενισχυθεί σχεδόν 10%, με την ισοτιμία του να έχει σκαρφαλώσει έως και το 1,20 έναντι του δολαρίου, στα υψηλότερα επίπεδα από τον Μάρτιο του 2018.
‘Εχοντας ήδη ενισχύσει το συμπληρωματικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (PEPP) για την αντιμετώπιση της πανδημίας κατά 600 δισ. ευρώ, στο 1,35 τρισ. ευρώ και με το κόστος δανεισμού σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα -με το βασικό επιτόκιο στο μηδέν και το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στο -0,5%- οι αγορές δεν αναμένουν κάποια κίνηση από την ΕΚΤ στην αυριανή συνεδρίαση, αλλά κάποιο σήμα από την πλευρά της προέδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ για τα επόμενα βήματα.
Oικονομολόγοι σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Bloomberg προέβλεπαν ότι η ΕΚΤ θα εντείνει τα μέτρα στήριξης, αναμένοντας έως τα τέλη του έτους αύξηση του συμπληρωματικού προγράμματος αγοράς ομολόγων για την αντιμετώπιση της πανδημίας (PEPP). Σύμφωνα με τη μέση πρόβλεψη, η ΕΚΤ θα αυξήσει το συμπληρωματικό QE κατά 350 δισ. ευρώ. Παράλληλα, προβλέπουν παράταση του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων (PEPP) κατά έξι μήνες, έως τα τέλη του 2021. Παράλληλα, εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα διαθέσει 120 δισ. ευρώ επιπλέον έως τον Μάρτιο μέσω διαφόρων προγραμμάτων τραπεζικού δανεισμού. Τα επιτόκια αναμένεται να παραμείνουν σταθερά, σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, τουλάχιστον έως τα τέλη του 2022, με το βασικό επιτόκιο στο μηδέν και το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στο -0,5%.
Ως προς το ισχυρό ευρώ, η ΕΚΤ έχει στη διάθεσή της πέντε επιλογές, μέσω των οποίων θα μπορούσε να πιέσει προς τα κάτω την ισοτιμία του ενιαίου νομίσματος.
1. Φραστική παρέμβαση. Τις περισσότερες φορές, οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας στρέφονται προς φραστικές παρεμβάσεις. Παρότι η ΕΚΤ έχει επανειλημμένως τονίσει ότι δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο στόχο συναλλαγματικών ισοτιμιών, εντούτοις γνωρίζει ότι οι δηλώσεις κορυφαίων παραγόντων νομισματικής πολιτικής μπορούν να ανατρέψουν τα δεδομένα. Πιο πρόσφατο παράδειγμα οι δηλώσεις του επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, ο οποίος παραδέχθηκε ότι η άνοδος του ευρώ έχει σημασία για τη διαμόρφωση της νομισματικής πολιτικής, δήλωση που συνέβαλε στην υποχώρηση του ενιαίου νομίσματος. Παρ’ όλα αυτά, οι αναλυτές δεν αποκλείουν περαιτέρω άνοδο, πάνω από το 1,22 έναντι του δολαρίου, στο επόμενο τρίμηνο.
2. Σήμα για περισσότερα μέτρα νομισματικής χαλάρωσης. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι στη συνεδρίαση της Πέμπτης, η κ. Λαγκάρντ θα δώσει κάποια στοιχεία για τα σχέδια που καταστρώνει η ΕΚΤ για τη στήριξη της οικονομίας και την επαναφορά των τιμών καταναλωτή κοντά στο στόχο. Είναι πολύ πιθανό η κ. Λαγκάρντ να θέσει επί τάπητος το ενδεχόμενο ενίσχυσης του PEPP, δηλώνει στο BBG ο Ζιλ Μοέκ, επικεφαλής οικονομολόγος στην ΑΧΑ.
3. Νέα μείωση επιτοκίων. Μια δεύτερη επιλογή θα ήταν ένα «σήμα» για πιθανή, περαιτέρω μείωση επιτοκίων. Αν και κανείς δεν αναμένει κάτι τέτοιο αυτή την εβδομάδα, οι traders στις αγορές χρήματος διακρίνουν αρκετές πιθανότητες για μείωση του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων (deposit rate) κατά δέκα μονάδες βάσης, στο -0,6%, έως τον Σεπτέμβριο της επόμενης χρονιάς.
4. Μείωση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων. Η ΕΚΤ δεν συμμετείχε στις μαζικές μειώσεις κόστους δανεισμού στις οποίες προχώρησαν οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες στη διάρκεια της πανδημίας. Παρ’όλα αυτά, θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκια στις δημοπρασίες μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης. Στο πλαίσιο των όρων που ανακοίνωσε τον Μάρτιο για τις στοχευμένες δημοπρασίες μακπροπρόθεσμων δανείων, η ΕΚΤ χορηγεί ρευστό στις τράπεζες με επιτόκιο έως και -1%, υπό την προϋπόθεση ότι θα διαθέσουν τα χρήματα σε δάνεια προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
5. Αποφυγή ενός νομισματικού πολέμου. Όποια κι αν είναι η απόφαση των αξιωματούχων της ΕΚΤ, το σίγουρο είναι ότι θα είναι πολύ προσεκτικοί στις κινήσεις τους, συνδέοντας τις ενέργειές τους με τις προοπτικές του πληθωρισμού, έτσι ώστε να αποφύγουν τον κίνδυνο ενός νομισματικού πολέμου. Οι μεγαλύτερες οικονομίες ανά τον κόσμο έχουν δεσμευθεί να μην εμπλακούν σε ανταγωνιστικές υποτιμήσεις, παρότι ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έχει εξαπολύσει συχνά κατηγορίες σε βάρος της ΕΚΤ ότι επιδιώκει να διατηρήσει το ευρώ σε χαμηλά επίπεδα, ώστε να προσφέρει στήριγμα στους Ευρωπαίους εξαγωγείς. Η ΕΚΤ «δεν μπορεί να εστιάσει τις ενέργειές της στην ισοτιμία του ενιαίου νομίσματος», εξηγεί στο BBG ο Κρίστοφ Ρίγκερ, επικεφαλής στρατηγικής σταθερού εισοδήματος στην Commerzbank. «Κάτι τέτοιο θα πυροδοτούσε άμεσα την αντίδραση της αμερικανικής κυβέρνησης, εγείροντας τον κίνδυνο ενός νομισματικού πολέμου», προσθέτει.