Άρωμα γυναίκας θα έχει το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών της νέας κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν. Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, η Tζάνετ Γέλεν, η άλλοτε «σιδηρά κυρία» της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ(FED), θα είναι η νέα υπουργός Οικονομικών. Θα είναι η πρώτη φορά από το 1789 που μία γυναίκα αναλαμβάνει στο «τιμόνι» του οικονομικού επιτελείου. Και φαίνεται πως η 74χρονη Γέλεν αποτελεί το κατάλληλο πρόσωπο στην κατάλληλη θέση. Με μακρά πείρα στη διαχείριση κρίσεων, η Γέλεν πληροί όλα τα κριτήρια στην αναζήτηση του Τζο Μπάιντεν για ένα πρόσωπο που δεν θα τρομάξει ούτε τη Wall Street, ούτε όμως θα αμελήσει τις ανάγκες των αμερικανικών επιχειρήσεων, κυρίως των μικρομεσαίων.
Η επιλογή Γέλεν ενέχει ιδιαίτερης σημασίας, καθώς αναλαμβάνει καθήκοντα σε μια εποχή που οι ΗΠΑ και ολόκληρος ο πλανήτης δοκιμάζονται από την άνευ προηγουμένου υγειονομική και οικονομική κρίση εξαιτίας του κορωνοϊού. Αναλαμβάνοντας καθήκοντα τον Ιανουάριο, η Γέλεν θα κληθεί να στηρίξει μια οικονομία σε εύθραυστη κατάσταση, καθώς η ανάκαμψη χάνει τη δυναμική της. Δεύτερη προτεραιότητα είναι να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Η ύφεση λόγω πανδημίας έχει διευρύνει την «ψαλίδα» μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Η Γέλεν θα πρέπει να διασφαλίσει ότι Αφροαμερικανοί, Ισπανόφωνοι και γυναίκες δεν θα χάσουν το τρένο της ανάκαμψης.
Όπως όλα δείχνουν, θα ακολουθήσει επεκτακτική δημοσιονομική πολιτική, τροφοδοτώντας με περισσότερα «καύσιμα» την ατμομηχανή της αμερικανικής οικονομίας.
«Παρότι η πανδημία έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία, χρειάζεται να διατηρήσουμε την άνευ προηγουμένου δημοσιονομική στήριξη», είχε τονίσει η κ. Γέλεν σε πρόσφατη συνέντευξή της στην τηλεόραση του Bloomberg.
Ως πρώτη κίνηση αναμένεται η ενίσχυση της κρατικής βοήθειας προς νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Θα πρέπει όμως να διαπραγματευθεί τα σχέδιά της με ένα διχασμένο Κογκρέσο, γεγονός που σημαίνει ότι αυτή τη φορά ο ρόλος της είναι περισσότερο πολιτικός εν συγκρίσει με τα καθήκοντά της στην ανεξάρτητη και μακριά από πολιτικές αντιπαραθέσεις FED.
Η… Μέρι Πόπινς και η διαχείριση κρίσεων
Ως η πρώτη γυναίκα στο «τιμόνι» της πιο ισχυρής κεντρικής τράπεζας στον κόσμο την τετραετία έως το 2018, η Γέλεν έχει αποδείξει τις ικανότητές της στη διαχείριση κρίσεων. Χάρη στους σωστούς χειρισμούς νομισματικής πολιτικής, επέτρεψε στην οικονομία των ΗΠΑ να γιατρέψει τις πληγές της πιστωτικής κρίσης και να ενισχύσει την απασχόληση.
Ως πρόεδρος της FED, η Γέλεν ήταν μια από τις πιο ισχυρές γυναίκες στον κόσμο και «αρχιτέκτονας» της οικονομικής ανάκαμψης. Επί θητείας της, η ανεργία σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση από την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν ανέλαβε καθήκοντα, η ανεργία ήταν στο 6,7%, ενώ τη χρονιά αποχώρησής της είχε μειωθεί στο 4,1%. Παρά την επιτυχία της, ο πρόεδρος Τραμπ «έσπασε» την παράδοση, επιλέγοντας να μην ανανεώσει τη θητεία της για δεύτερη φορά, εν μέρει διότι τη θεωρούσε πολύ… κοντή για μια τόσο σημαντική θέση. Ο Τζερόμ Πάουελ διαδέχθηκε τη Γέλεν στην προεδρία της FED.
Οι πρώην συνεργάτες της την περιγράφουν ως Μέρι Πόπινς: Αυστηρή αλλά με καλοσύνη, εξαιρετικά ευφυή και πάντα προετοιμασμένη. Συχνά ρωτούσε τον εαυτό της και την ομάδα της: «Τι μας διαφεύγει;» ή «μήπως κάνουμε λάθος;».
Το γεγονός ότι ποτέ δεν θεωρούσε δεδομένο ότι τα οικονομικά μοντέλα και προβλέψεις ήταν σωστές τής επέτρεψαν να προβλέψει την πιστωτική κρίση του 2008 και τα προβλήματα της αγοράς στέγης. Εκείνη την εποχή ήταν πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Σαν Φρανσίσκο.
Τα πρώτα βήματα στην ατζέντα
Αφότου εξασφαλίσει την έγκριση της Γερουσίας και αναλάβει κι επισήμως καθήκοντα, θα πρέπει να αποφασίσει πώς θα προχωρήσει με ορισμένα, έκτακτα προγράμματα δανεισμού της FED που «έτρεχαν» με χρηματοδότηση του υπουργείου Οικονομικών και είχαν εγκριθεί από το Κογκρέσο, αφότου ο απερχόμενος υπουργός Οικονομικών, Στίβεν Μνούτσιν, ανακοίνωσε τη λήξη των προγραμμάτων έως τα τέλη του έτους.
Ακόμη ένα θετικό σημείο είναι ότι οι επενδυτές πιθανότατα θα χαιρετίσουν την επιλογή Γέλεν στο υπουργείο Οικονομικών, για το γεγονός ότι οι αγορές γνώρισαν μεγάλη άνοδο στη διάρκεια της θητείας της.
«Η Τζάνετ Γέλεν είναι ευφυής και έως τώρα αλάνθαστη. Παράλληλα, φαίνεται δημοφιλής τόσο στους κύκλους των αγορών όσο και στο επιχειρείν», επισημαίνει ο Γκρεγκ Βαλιέρ, στρατηγικός αναλυτής στην AGF Investments.
«Ένα υπουργείο Οικονομικών με τη Γέλεν επικεφαλής θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα πυρομαχικά δημοσιονομικής πολιτικής για να επιστρέψει σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης», εκτιμά ο Τζο Μπρουσουέλας, επικεφαλής οικονομολόγος στην RSM US. «Η Γέλεν αποτελεί λαμπρή επιλογή, καθώς έχει απήχηση στο σύνολο της οικονομίας», προσθέτει.
Δεδομένων των προσδοκιών ότι oι Ρεπουμπλικάνοι θα έχουν την πλειοψηφία στη Γερουσία, τα νέα μέτρα στήριξης αναμένεται να κατευθυνθούν προς ένα πακέτο με έργα υποδομών, σχεδιασμένο για τη δημιουργία εκατομμυρίων θέσεων εργασίας.
Η αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού κόμματος ευελπιστούσε ότι ο Μπάιντεν θα διόριζε τη γερουσιαστή Ελίζαμπεθ Γουόρεν, που έχει κατά καιρούς ασκήσει έντονη κριτική στις μεγάλες τράπεζες και επιχειρήσεις. Αλλά οι Δημοκρατικοί δεν έχουν τα περιθώρια να χάσουν τη θέση της Γουόρεν στη Γερουσία.
Επίσης, ζωτικής σημασίας για τον Μπάιντεν και το γεγονός ότι η Γέλεν έχει την υποστήριξη των προοδευτικών, η οποίοι ήταν επιφυλακτικοί απέναντι σε αξιωματούχους με στάση υπερβολικά χαλαρή απέναντι στη Wall Street ή τον επιχειρηματικό κόσμο της Αμερικής.
«Η Τζάνετ Γέλεν έχει επιδείξει προθυμία να βάλει με τους ισχυρούς του επιχειρείν και ούτε την εκφοβίζουν οι μεγάλες τράπεζες», αναφέρει ο Άνταμ Γκριν, συνιδρυτής της Επιτροπής Προοδευτικής Αλλαγής. Εξάλλου, η τελευταία πράξη της Γέλεν ως προέδρου της FED ήταν ο «πέλεκυς» κατά της Wells Fargo αφότου διαπιστώθηκαν παρατυπίες στη διαχείριση των πελατών και έλλειψη διαφάνειας.