Η ινδική απάντηση στον φιλόδοξο κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού

Η ινδική απάντηση στον φιλόδοξο κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού

Με κόμβους Ινδία, Ισραήλ, Εμιράτα και πύλη τον Πειραιά, ανταγωνίζεται τον κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού

8' 12" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενας νέος εμπορικός διάδρομος με λιμάνια, θαλάσσιες μεταφορές, οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις θα ενώνει εφεξής την Ασία με την Ευρώπη, την Αραβική Θάλασσα και την Ανατολική Μεσόγειο, με κύριους κόμβους σύνδεσης την Ινδία, τα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ. Θα είναι ο τρίτος σύνθετος διάδρομος του είδους με ισχυρό τον ρόλο της Ινδίας και θα ανταγωνιστεί τον κινεζικό νέο Δρόμο του Μεταξιού. Παράλληλα, θα αναπληρώνει τα κενά στον περσικής επιρροής Διάδρομο Μεταφοράς Βορρά – Νότου (INSTC), προσφέροντας στην Ινδία εναλλακτική οδό εμπορίου ώστε να μην εξαρτώνται οι εμπορικές μεταφορές της από το Ιράν και τη Ρωσία. Οπως επισημαίνει η ιστοσελίδα thenationalnews.com, ο νέος αυτός διάδρομος εμπορικών μεταφορών όχι μόνο μετασχηματίζει το εμπόριο ανάμεσα στην περιοχή του Ινδικού Ωκεανού, στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη, αλλά στην πορεία θα επαναπροσδιορίσει τη γεωπολιτική στο νότιο άκρο της Ευρασίας.

Ορισμένες πτυχές του νέου εμπορικού διαδρόμου συμφωνήθηκαν στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής στην οποία παρευρέθησαν οι ηγέτες Ινδίας, Ισραήλ, Αραβικών Εμιράτων, αλλά και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, χωρίς, ωστόσο, να αποτελεί εγχείρημα αμερικανικής εμπνεύσεως ή επιρροής. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής, ο Ινδο-Αραβο-Μεσογειακός διάδρομος είναι το αποτέλεσμα συνεργασίας και από κοινού μελέτης ανάμεσα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στην Ινδία και στο Ισραήλ μέσω «διμερών εταιρικών σχέσεων και κοινών επενδύσεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα»

Ο Ινδο-Αραβο-Μεσογειακός δρόμος μεταφορών θα επαναπροσδιορίσει τη γεωπολιτική στο νότιο άκρο της Ευρασίας.

Ο νέος εμπορικός διάδρομος θα δίνει δυνατότητα στα προϊόντα που θα καταφθάνουν από τα Εμιράτα στη δυτική ακτή της Ινδίας να μεταφέρονται σιδηροδρομικώς με τη γραμμή που διέρχεται μέσω Σαουδικής Αραβίας και Ιορδανίας και καταλήγει στο λιμάνι της Χάιφας, στη μεσογειακή ακτή του Ισραήλ. Και από εκεί ακολουθεί η θαλάσσια οδός που συνδέει τη Χάιφα με την ευρωπαϊκή ενδοχώρα στο λιμάνι του Πειραιά ή σε μεγάλα λιμάνια της Ιταλίας, από τον Τάραντα μέχρι την Τεργέστη. Με τη μεταφορά των προϊόντων μέσω Ελλάδας, ο νέος εμπορικός διάδρομος θα φτάνει στις μεγαλύτερες αγορές και στα μεγαλύτερα κέντρα μεταποίησης της Ευρώπης, μεταφέροντας τα προϊόντα της Ινδίας από τη Βομβάη στο λιμάνι του Πειραιά σε 10 ημέρες. Η πιο πρόσφατη εξέλιξη στην ανάπτυξη του νέου διαδρόμου ήταν στις 14 Ιουλίου η αγορά του λιμανιού της Χάιφας στο Ισραήλ από κοινοπραξία της οποίας ηγούνται οι ινδικές εταιρείες Adani Ports και Special Economic Zone. Το φαβορί για την αγορά του λιμανιού της Χάιφας ήταν αρχικά κοινοπραξία της οποίας ηγείται η DP World των Αραβικών Εμιράτων. Η επιτυχία της ινδικής κοινοπραξίας θεωρείται, ωστόσο, η κάλλιστη δυνατή εξέλιξη, καθώς σταθεροποιεί τον νέο εμπορικό διάδρομο.

Ο νέος διάδρομος αποτελεί σαφώς απάντηση στο εξίσου φιλόδοξο σχέδιο που δρομολογεί η Κίνα και είναι σε εξέλιξη εδώ και περίπου οκτώ χρόνια: τον νέο Δρόμο του Μεταξιού, όπως επικράτησε να λέγεται αυτό το δίκτυο λιμανιών που κατασκεύασαν εταιρείες της Κίνας και το οποίο επεκτείνεται από τη νοτιοανατολική Ασία προς δυσμάς. Κάποιοι στο Νέο Δελχί αντιμετωπίζουν το κινεζικό σχέδιο με καχυποψία, θεωρώντας ότι οδηγεί σε ένα είδος από θαλάσσης πολιορκίας της Ινδίας, καθώς εκτείνεται από τα λιμάνια της Βιρμανίας και του Μπανγκλαντές στην ανατολική πλευρά της Ινδίας, μετά στη Σρι Λάνκα στη νότια πλευρά της Ινδίας και στο Πακιστάν στη δυτική πλευρά της Ινδίας.

Η ινδική απάντηση στον φιλόδοξο κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού-1

Συμμαχία Νέου Δελχί με Τελ Αβίβ και αραβικές επενδύσεις 

Η απάντηση του Νέου Δελχί σε αυτήν τη στρατηγικής σημασίας πρόκληση, την αίσθηση ότι περικυκλώνεται θαλάσσια από την Κίνα, ήταν ο σύνθετος διάδρομος INSTC, ένας ιρανικής επιρροής εξίσου περίπλοκος εμπορικός διάδρομος, που συνδέει την Ινδία με την Ευρώπη μέσω του Ιράν, της Κεντρικής Ασίας και της Ρωσίας. Κομβικό του στοιχείο είναι η κατασκευή λιμένος βαθέων υδάτων στις ακτές του Ιράν στην Τσαμπαχάρ, αλλά και οι οδικές και σιδηροδρομικές αρτηρίες προς τον βορρά από την Τσαμπαχάρ μέσω του ιρανικού εδάφους και του Αφγανιστάν στην κεντρική Ασία. Γεωπολιτικοί κίνδυνοι και οικονομικές κρίσεις, που έχουν πλήξει την περιοχή τα τελευταία 20 χρόνια, έχουν, όμως, αποτρέψει την ολοκλήρωση αυτού του διαδρόμου. Ως εκ τούτου, το Νέο Δελχί αναγκάστηκε να βρει διεξόδους, καθώς θεωρεί εκ των πραγμάτων προβληματική την εξάρτησή του από έναν και μόνον εμπορικό δρόμο για τη σύνδεση Ασίας με Ευρώπη όταν στο επίκεντρο αυτού του διαδρόμου βρίσκονται το Ιράν και η Ρωσία, οι δύο χώρες στις οποίες έχουν επιβάλει κυρώσεις οι χώρες της Δύσης. Και τη διέξοδο προσφέρει ο τρίτος αυτός διάδρομος, Ινδίας, Αραβικών Εμιράτων και Μεσογείου, στον οποίο είναι, άλλωστε, η Ινδία ο ένας από τους δύο μεγαλύτερους εταίρους.

Η πύλη του τρίτου διαδρόμου στην Ευρώπη είναι το Ισραήλ, που αποτελεί εταίρο της Ινδίας στην καινοτομία, στη γεωργία και στην τεχνολογία υδάτων. Σημαντικός είναι, παράλληλα, και ο ρόλος των Αραβικών Εμιράτων, καθώς το Αμπου Ντάμπι ήταν αυτό που καθόρισε την πορεία του διαδρόμου το 2017, όταν υπέγραψε 14 συμφωνίες με το Νέο Δελχί, μεταξύ των οποίων πολλές σχετικές με τις θαλάσσιες μεταφορές, τα logistics στη μεταφορά φορτίου και στις αποθήκες. Η συνεισφορά των  Εμιράτων στον νέο εμπορικό διάδρομο έχει επικεντρωθεί κυρίως στην ανάπτυξη των logistics και των υποδομών διανομής. Πολλές εξέχουσες εταιρείες των Εμιράτων, όπως η DP World, εταιρεία logistics και διαχείρισης λιμένων, ο κατασκευαστικός κολοσσός Emaar Group, αλλά και ο όμιλος λιανικών πωλήσεων Sharaf Group, έχουν αναλάβει κεντρικά έργα στο εγχείρημα των 7 δισ. δολ.
Σε ό,τι αφορά, άλλωστε, το Ισραήλ, εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία έχει συνδράμει στην πρόοδο του συστήματος παραγωγής τροφίμων της Ινδίας με την καινοτομία του στον τομέα της τεχνολογίας αγροτικής παραγωγής και διαχείρισης υδάτων, και έχει βοηθήσει να αυξηθεί η ινδική παραγωγή τροφίμων σε επίπεδα ρεκόρ. Ενδεικτική της συνεργασίας ανάμεσα στις δύο χώρες είναι η 50-50 κοινοπραξία που έχουν δημιουργήσει η ισραηλινή βιομηχανία ποτιστικών συστημάτων και συστημάτων άρδευσης Metzer με την ινδική βιομηχανία παραγωγής αγωγών Skipper παράγοντας από κοινού εξαρτήματα για συστήματα άρδευσης.

Εντυπωσιακά βήματα ανάπτυξης, μεγιστάνες και διεύρυνση της ανισότητας στην Ινδία

«Αλλάζει ο τρόπος που βλέπει την Ινδία ο κόσμος, υπάρχει ελπίδα από την Ινδία και ο λόγος είναι οι δεξιότητες του 1,3 δισ. Ινδών». Με αυτά τα λόγια τη Δευτέρα 15 Αυγούστου υποσχόταν ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι να μετατρέψει την Ινδία σε ανεπτυγμένη χώρα μέσα στα επόμενα 25 χρόνια. Ηταν η εορταστική του ομιλία για την επέτειο των 75 ετών από τις 15 Αυγούστου 1947 και την ανεξαρτητοποίηση της χώρας, που έδωσε τέλος σε σχεδόν δύο αιώνες βρετανικής αποικιοκρατίας. Δύσκολο να το αμφισβητήσει κανείς όταν η ινδική διασπορά έχει απλωθεί σε όλο τον κόσμο, με νέους Ινδούς να σπουδάζουν σε μεγάλα διεθνή πανεπιστήμια και να αναλαμβάνουν θέσεις ισχύος στον επιχειρηματικό κόσμο. Ανάμεσά τους ο διευθύνων σύμβουλος της Google Σουντάρ Πιτσάι, της Microsoft Σάτια Ναντέλα και ο επικεφαλής του Twitter 
Παράγκ Αγρκαουάλ.

Στα 75 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από το τέλος της αποικιοκρατίας, η Ινδία έχει εξελιχθεί σε δυναμικά αναπτυσσόμενη οικονομία και όλα δείχνουν ότι έχει αναπτύξει τη δυναμική για να αφήσει πίσω της την Κίνα κάποια στιγμή μέσα στα επόμενα χρόνια. Η Παγκόσμια Τράπεζα αναβάθμισε προσφάτως την Ινδία από το καθεστώς της χώρας χαμηλού εισοδήματος σε χώρα μεσαίου εισοδήματος. Ο χαρακτηρισμός υποδηλώνει πως η χώρα έχει κατά κεφαλήν ΑΕΠ από 1.036 έως 12.535 δολ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών, σύντομα ο πληθυσμός της Ινδίας θα υπερβεί εκείνον της Κίνας, που αρχίζει να παρουσιάζει παθογένειες ανεπτυγμένης οικονομίας και ειδικότερα υπογεννητικότητα. Το ΑΕΠ της Ινδίας υπερβαίνει τα 2,8 τρισ. δολ. και οι οικονομικοί αναλυτές συγκλίνουν στην πρόβλεψη πως μέσα στα επόμενα 25 χρόνια θα έχει αναδειχθεί σε τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Η ανοδική πορεία της Ινδίας μέσα στα 75 χρόνια της ανεξαρτησίας της μπορεί να θεωρηθεί εντυπωσιακή.

Το 1947 ο ιστορικός πρώτος πρωθυπουργός της, Τζαβαχαρλάλ Νεχρού, δήλωνε στους Ινδούς πως «υπάρχει μια σπάνια στιγμή στην Ιστορία που κάνουμε ένα βήμα και πηγαίνουμε από το παλιό στο καινούργιο, όταν μια εποχή τελειώνει και αποκτά φωνή ένα έθνος μετά από μακροχρόνια καταπίεση». Στην πραγματικότητα, όμως, στη χώρα επικρατούσε το χάος. Το προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες ήταν μόλις 37 χρόνια και για τις γυναίκες 36 χρόνια, και μόλις το 12% του πληθυσμού γνώριζε γραφή και ανάγνωση. Σήμερα το προσδόκιμο ζωής είναι κατά μέσον όρο τα 70 έτη, ενώ το ποσοστό των Ινδών που γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση έχει φτάσει στο 74% για τους άνδρες και στο 65% για τις γυναίκες. Σε μεγάλο βαθμό η Ινδία οφείλει τον θεαματικό μετασχηματισμό της στις μεταρρυθμίσεις που υιοθέτησε τη δεκαετία του 1990 ο τότε πρωθυπουργός Ναρασίμχα Ράο και ο υπουργός Οικονομικών Μανμοχάν Σινγκ, ανοίγοντας τη χώρα στο ξένο επενδυτικό κεφάλαιο έπειτα από μια οξύτατη κρίση χρέους.

Παράλληλα, όμως, η Ινδία καταγράφει έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό δισεκατομμυριούχων. Σήμερα αριθμεί τουλάχιστον 100, ενώ στην αρχή της χιλιετίας δεν είχε παρά μόνο εννέα. Ανάμεσά τους οι μεγιστάνες Γκαουτά Αντάνι, με πλούτο 130 δισ. δολ, σύμφωνα με το Forbes, και Μουκές Αμπάνι, ιδρυτής της Reliance Industries, με πλούτο 95 δισ. δολ. Η ανάδυση τόσων μεγιστάνων προσελκύει, πάντως, δριμύτατη κριτική ως απόδειξη της διαρκώς διευρυνόμενης ανισότητας στη χώρα, με το πλουσιότερο 10% των πολιτών της να ελέγχει το 80% του πλούτου της, σύμφωνα με την οργάνωση κατά της ανισότητας Oxfam.

Η ινδική απάντηση στον φιλόδοξο κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού-2

Το στοίχημα

Το στοίχημα του Ινδού πρωθυπουργού, Ναρέντρα Μόντι, όπως έχει επανειλημμένως τονίσει, είναι να «σπάσει τον φαύλο κύκλο της φτώχειας» στην Ινδία, αλλά σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα και με τα τελευταία στοιχεία ακόμη και σήμερα το 60% του πληθυσμού της, κάπου 1,3 δισ. άτομα, ζουν με λιγότερο από 3,10 δολ. την ημέρα.

Η ινδική απάντηση στον φιλόδοξο κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού-3

Η πρόβλεψη

Ανάμεσα στους οικονομικούς αναλυτές που προεξοφλούν τη σταδιακή αποδυνάμωση της Κίνας στο διεθνές στερέωμα, η Νταμπίσα Μόγιο, πρώην σύμβουλος της βρετανικής κυβέρνησης και νυν μέλος του διοικητικού συμβουλίου στη Chevron, προέβλεψε προσφάτως πως «το χρέος της Κίνας και το δημογραφικό της πρόβλημα θα είναι σε πολύ προβληματικά επίπεδα μέσα στα επόμενα 10 χρόνια».

Η ινδική απάντηση στον φιλόδοξο κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού-4

Τα στερεότυπα

Σχολιάζοντας την παλαιότερη εικόνα της Ινδίας και την καχυποψία που ενέπνεε στη Δύση, ο Ροχάν Βενκάτ, σύμβουλος του ινδικού Κέντρου Ερευνών Πολιτικής, τόνισε πως «ήταν βαρύτατα χρωματισμένη από τις προκαταλήψεις της Δύσης για την Ανατολή, κάποιες από τις οποίες μπορεί να είχαν κάποια βάση, αλλά πάρα πολλές από αυτές δεν ήταν παρά απλά στερεότυπα».

⇒ Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή