Μάχη σε δύο μέτωπα δίνει τις τελευταίες εβδομάδες το κυπριακό τραπεζικό σύστημα προκειμένου να εκμεταλλευθεί τη θετική συγκυρία που δημιουργεί η πλήρης ανακεφαλαιοποίησή του, η ομαλή εφαρμογή του Μνημονίου και η χαμηλότερη, από την προβλεπόμενη, ύφεση της οικονομίας το 2013. Το κυπριακό ΑΕΠ συρρικνώθηκε τελικά κατά 5,5% έναντι αρχικής πρόβλεψης για ύφεση 8,7%. Τελικός στόχος είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς τις τράπεζες και η άρση όλων των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων εντός του 2014, εξέλιξη που αποτελεί προϋπόθεση για να επαληθευθεί η πρόβλεψη για επαναφορά της Κύπρου σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2015. Μάλιστα, για να μετρηθεί η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης προς το κυπριακό χρηματοπιστωτικό σύστημα, έχει παραγγελθεί… δημοσκόπηση. Βασικό πεδίο ερωτήσεων αποτελεί η διερεύνηση των προθέσεων των καταθετών στην περίπτωση που αρθούν οι περιορισμοί στη διακίνηση κεφαλαίων. Για την κατάρτιση των ερωτηματολογίων της δημοσκόπησης χρησιμοποιήθηκαν οι υπηρεσίες ειδικών από την Αυστρία, που έχουν ανάλογη εμπειρία. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα είναι ένα από τα βασικά κριτήρια που θα ληφθούν υπόψη για τη χαλάρωση των περιορισμών. Σε αυτό το κλίμα, δεν είναι τυχαίο ότι η τρίτη αξιολόγηση του κυπριακού Μνημονίου –ξεκίνησε την περασμένη Τετάρτη και θα ολοκληρωθεί στις 12 Φεβρουαρίου– εστιάζεται στον τραπεζικό τομέα και συγκεκριμένα στην Τράπεζα Κύπρου, η οποία και αποτελεί βαρόμετρο.
Το πρώτο μέτωπο είναι αυτό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία τον Δεκέμβριο ανήλθαν στο 120% του κυπριακού ΑΕΠ, στα 19 δισ. ευρώ, αποτελώντας το 46% του συνολικού μεικτού δανειακού χαρτοφυλακίου, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο Λούις Καρταβάρια, σύμβουλος του ΔΝΤ, σε πρόσφατο σεμινάριο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου για την αναδιάρθρωση δανείων.
Η Τράπεζα Κύπρου αντιμετωπίζει την πιο πολύπλοκη κατάσταση λόγω της υπερέκθεσής της σε εταιρείες ανάπτυξης γης. Σύμφωνα με πληροφορίες, 50 προβληματικοί δανειολήπτες οφείλουν 6 δισ. ευρώ. Η διευθέτηση των εν λόγω δανείων δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Μια μαζική εκποίηση περιουσιακών στοιχείων των εν λόγω δανειοληπτών –βασικά ακίνητα– θα προκαλούσε σοκ την τοπική κτηματαγορά. Σε περιπτώσεις που είναι εφικτό (όπως ξενοδοχεία) η Τράπεζα προωθεί αγοραπωλησίες με ξένους επενδυτές, με το αντίτιμο της συναλλαγής να καταλήγει στα ταμεία της τράπεζας.
Το μήνυμα, πάντως, που δίνει η τρόικα και κυρίως η πλευρά του ΔΝΤ είναι σε μη συνεργάσιμους δανειολήπτες να προχωρήσει η διαδικασία ρευστοποίησης, ενώ ζητείται να διασφαλιστεί ότι θα παραμείνουν στην αγορά οι υγιείς επιχειρήσεις. Αν και τα επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι υψηλά, η Κεντρική Τράπεζα εκφράζει την εκτίμησή της ότι το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί και να εκτονωθεί με τη λήψη κατάλληλων μέτρων αναδιάρθρωσης των προβληματικών δανείων.
