Τον Μάρτιο του 2013 όταν η Κύπρος έγινε το πέμπτο μέλος της Ευρωζώνης που διασώθηκε οικονομικά, οι όροι των Ευρωπαίων πιστωτών της δεν περιελάμβαναν μόνο τις συνήθεις απαιτήσεις περί λιτότητας και μεταρρυθμίσεων αλλά και μια ασυνήθιστη απαίτηση για τραπεζικό bail in, δηλαδή την απαίτηση οι ομολογιούχοι και οι ανασφάλιστοι καταθέτες να επωμισθούν τις ζημίες των τραπεζών και να συνεισφέρουν υποχρεωτικά νέα κεφάλαια. Η εμπειρία της Κύπρου έχει μεγάλες συνέπειες, διότι η συμμετοχή των πιστωτών στην κάλυψη των τραπεζικών ζημιών είναι ο τρόπος με τον οποίο η Ευρώπη θ’ αντιμετωπίζει μελλοντικά τις τραπεζικές κρίσεις. Το τραύμα της περασμένης άνοιξης αναμενόταν ότι θα έχει καταστροφικές συνέπειες για την Κύπρο και πράγματι η οικονομία της υποφέρει, καθώς η ύφεση έφτασε το 2,4% το 2012 και το 5,4% πέρυσι. Αν και επίπονη, η ύφεση ήταν ηπιότερη από το 8,7% που προέβλεπε πέρυσι η τρόικα.
Η κυπριακή οικονομία αποδείχτηκε σκληρότερη απ’ όσο υπολόγιζαν πολλοί. Την εποχή της διάσωσης θεωρούνταν ότι αναπτύχθηκε αποκλειστικά χάρη στον υπέρογκο τραπεζικό δανεισμό. Ωστόσο, η Κύπρος είχε και άλλους δυνατούς τομείς, τον τουρισμό και τις υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν αρκετά καλά. Ο τουρισμός μειώθηκε κατά 2,4% το 2013, ωστόσο η απώλεια τουριστών, ιδίως από την Ευρώπη, αντισταθμίστηκε από την εισροή Ρώσων οι οποίοι δαπανούν περισσότερα χρήματα κατά κεφαλήν, με αποτέλεσμα τα τουριστικά έσοδα να αυξηθούν κατά 8%. Ο φόβος ότι θα δεινοπαθήσει κι ένας άλλος πυλώνας της οικονομίας, οι υπηρεσίες προς επιχειρήσεις (ιδίως νομικές και λογιστικές), αποδείχτηκε υπερβολικός, αφού αυτές οι υπηρεσίες συρρικνώθηκαν λιγότερο από την κυπριακή οικονομία συνολικά. Παρ’ όλα τα ενθαρρυντικά σημάδια, ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης βιάστηκε να υποστηρίξει πρόσφατα ότι η Κύπρος πάει να πετύχει ένα «νέο οικονομικό θαύμα».
Η «πληγωμένη» τράπεζα
Το σύννεφο που σκιάζει την κυπριακή οικονομία είναι η αξιοθρήνητη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Τράπεζα Κύπρου. Στο πλαίσιο του «κουρέματος» των καταθετών η Τράπεζα Κύπρου απορρόφησε τα δάνεια και τις ασφαλισμένες καταθέσεις της Λαϊκής, αφότου είχαν «κουρευτεί» και οι δικοί της ανασφάλιστοι καταθέτες. Η τράπεζα βγήκε από αυτή τη διαδικασία με το αξιοπρεπές ελάχιστο όριο κεφαλαιακής επάρκειας 10,5%. Από τις πρώτες ενέργειες του νέου διοικητή της, κ. Τζον Χιούρικαν, ήταν να περιορίσει τη διεθνή έκθεση της τράπεζας, να εξορθολογίσει τις κύριες δραστηριότητές της στην Κύπρο και να μειώσει τον αριθμό των υποκαταστημάτων και των εργαζομένων. Ωστόσο, το έργο της εξυγίανσης της Τράπεζας Κύπρου είναι τιτάνιο για δύο λόγους. Πρώτον, μέσω της απορρόφησης της Λαϊκής η Κύπρου διπλασίασε την έκθεσή της στην κυπριακή οικονομία, με αποτέλεσμα τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά της να αυξηθούν από το 36% τον Ιούνιο στο 53% στο τέλος του 2013. Δεύτερον, διότι το «κούρεμα» των καταθετών εξανέμισε την εμπιστοσύνη προς τις τράπεζες. Τα δάνεια της Τράπεζας Κύπρου είναι κατά 45% περισσότερα από τις καταθέσεις της και το έλλειμμα καλύπτεται μέσω των 11 δισ. ευρώ που παρέχει η Κεντρική Τράπεζα. Οσο η βασική τράπεζα της Κύπρου παραμένει πληγωμένη, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς η Κύπρος θ’ ανακάμψει με βιώσιμο τρόπο, λέει ο κάτοχος του βραβείου Νομπέλ, κ. Χριστόφορος Πισσαρίδης.