H ημιτελής τραπεζική ένωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά, αν και τελικώς τα συμφωνηθέντα δεν συμβαδίζουν με τις προσδοκίες των σχεδιαστών της. Στις σκοτεινές ημέρες των αρχών του 2012, οι σχεδιαστές της τραπεζικής ένωσης θεώρησαν ότι δίνουν διέξοδο στο ενδεχόμενο κατάρρευσης του ευρώ. Η αρχική ιδέα περιστρεφόταν γύρω από ένα επαρκώς χρηματοδοτούμενο σύστημα ασφάλισης των καταθέσεων, το οποίο θα ίσχυε για όλα τα μήκη και πλάτη της Ευρωζώνης και θα απέτρεπε τη μαζική φυγή πελατών από τις τράπεζες. Παράλληλα, εάν οι τράπεζες έρχονταν αντιμέτωπες με οριακές καταστάσεις, θα μπορούσαν να καταφύγουν σε ένα δίχτυ ασφαλείας για τη διάσωσή τους. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, αποταμιευτές και επενδυτές έχασαν την πίστη τους στις αδύναμες κυβερνήσεις που ανέλαβαν τη διάσωση των τραπεζών. Γι’ αυτό οι υπέρμαχοι της τραπεζικής ένωσης υποστήριζαν συστήματα που κάλυπταν όλες τις τράπεζες.
Τελικά, το σύστημα που επικράτησε από το «εργοστάσιο» παραγωγής πολιτικών για την Ευρώπη είναι κάτι απολύτως διαφορετικό. Η Γερμανία έβαλε στο συρτάρι τα πιο σημαντικά σκέλη της προτεινόμενης τραπεζικής ένωσης, πέρασε την εποπτεία των τραπεζών υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και περιέπλεξε την ιδέα ενός κοινού συστήματος εγγύησης των καταθέσεων.
Το Βερολίνο δεν επιθυμούσε να συμμετέχει στη διάσωση των τραπεζών σε άλλες χώρες.
Ετσι, συμβίβασε την ιδέα ενός κοινού ταμείου διάσωσης των τραπεζών, αν και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσπαθεί να την επαναφέρει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.Παρ’ όλα αυτά, η τραπεζική ένωση έτσι όπως ισχύει σήμερα δεν χρειάζεται να είναι η απόλυτη καταστροφή.
Το 2012 επικρατούσε μια κατάσταση αλληλένδετης καταστροφής που συνέδεε τις αδύναμες τράπεζες με τις αδύναμες κυβερνήσεις. Δύο ήταν οι πτυχές αυτής της καταστροφής: οι αδύναμες τράπεζες ανάγκαζαν τις κυβερνήσεις να τις διασώσουν και τα αδύναμα κράτη παρέσυραν τις τράπεζες στα δικά τους δημοσιονομικά προβλήματα λόγω της απορρόφησης μεγάλου όγκου κρατικών ομολόγων από τους ισολογισμούς. Αλλά θα ήταν λάθος να πιστεύει κανείς πως η μοναδική λύση αυτού του προβλήματος είναι ένα ταμείο για τη χρηματοδότηση της διάσωσης τραπεζών. Υπάρχουν καλύτερες εναλλακτικές.
Πρώτον, η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να βρει έναν τρόπο ώστε να μη δημιουργούνται «φούσκες» στις αγορές. Αναλαμβάνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην εποπτεία των τραπεζών, αποκτά, μεταξύ άλλων, αρμοδιότητες χάραξης μέτρων πρόληψης.
Ετσι, τα νέα καθήκοντα της ΕΚΤ χωρίζονται σε δύο σκέλη: την εποπτεία των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Δεύτερον, οι τράπεζες δεν έχουν εκδώσει αρκετά δικά τους ομόλογα, ώστε να τα αξιοποιήσουν σε μια ενδεχόμενη επιχείρηση διάσωσης, αντί να επωμίζονται οι φορολογούμενοι το κόστος, όπως έγινε στην κρίση χρέους.
Κάτι τέτοιο όμως μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη δημιουργία τραπεζικής ένωσης. Πράγματι, το G20 προωθεί την υιοθέτηση μιας τέτοιας πρότασης φέτος. Η ΕΚΤ μπορεί να προτείνει τη δική της εκδοχή. Επιπροσθέτως, ο κίνδυνος μετάδοσης μιας κρίσης μπορεί να περιοριστεί εάν τεθούν κάποια ρεαλιστικά όρια στην «υπερμεγέθυνση» των τραπεζών, επειδή η χρεοκοπία ενός κολοσσού μπορεί να συμπαρασύρει ένα ολόκληρο σύστημα στην καταστροφή. Μια λύση θα ήταν να αναγκάζονται οι τράπεζες να υποβάλουν «σχέδια διάσπασης» των δραστηριοτήτων τους, ώστε να μην είναι εκτεθειμένο ένα ολόκληρο σύστημα σε μια απρόβλεπτη χρεοκοπία. Ορια θα πρέπει να τεθούν, επίσης, στην κατοχή κρατικών ομολόγων από τις τράπεζες. Η ΕΚΤ θα προτιμούσε να επιβληθούν τέτοιας φύσεως όρια σε ένα διεθνές πλαίσιο, αλλά τελικά ίσως αναγκαστεί να προχωρήσει μόνη της.