Οι μακροχρόνια άνεργοι είναι ένα «ατυχές υποσύνολο του συνόλου των ανέργων». Τείνουν να είναι λίγο μεγαλύτεροι σε ηλικία, λίγο πιο μορφωμένοι και λίγο λιγότερο λευκοί. Επί της ουσίας, όμως, δεν διαφέρουν από τους υπόλοιπους ανθρώπους που έχουν χάσει τη δουλειά τους τα τελευταία χρόνια. Σε ένα μόνο πράγμα διαφέρουν: υπάρχει ισχυρή πιθανότητα να μην εργαστούν ποτέ ξανά. Αυτά είναι τα συμπεράσματα μιας νέας μελέτης από τρεις οικονομολόγους του Πανεπιστημίου Πρίνστον, συμπεριλαμβανομένου του Αλαν Κρούγκερ που ήταν πρόεδρος της επιτροπής οικονομικών συμβούλων του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα. Αυτή η έρευνα δεν είναι μεμονωμένη, αλλά εντάσσεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο ακαδημαϊκής έρευνας, που εξετάζει τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι άνεργοι να μείνουν εκτός αγοράς εργασίας για πάντα εάν δεν βρουν άμεσα μια νέα θέση.
Αυτό το γεγονός έχει σημαντικές επιπλοκές για εκείνους που χαράσσουν νομισματική και δημοσιονομική πολιτική. Δηλαδή, εάν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) δεν έχει μεγάλη εμβέλεια να μειώσει τον αριθμό των μακροπρόθεσμα ανέργων χωρίς αύξηση του πληθωρισμού. Και ο πληθωρισμός επηρεάζεται από τα επίπεδα των βραχυπρόθεσμα ανέργων. Παράλληλα οι κυβερνήσεις πρέπει να ενεργούν με μεγαλύτερη ισχύ και αμεσότητα για να βοηθήσουν τους ανθρώπους των οποίων οι ελπίδες χάνονται στην αγορά εργασίας όσο περισσότερο μένουν εκτός.
H πεποίθηση πως οι μακροπρόθεσμα άνεργοι βρίσκονται στα περιθώρια της αγοράς εργασίας, ασκώντας πολύ μικρές πιέσεις στις τιμές και στους μισθούς, είναι σχετικά νέα. Οταν ρώτησα την Τζάνετ Γέλεν, επικεφαλής της Fed, την άποψή της πάνω σε αυτό το ζήτημα, εκείνη απάντησε πως «θα ήταν πολύ πρώιμο να υιοθετηθεί η άποψη ότι υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος για να ελεγχθεί ο πληθωρισμός ή τα ελαττώματα στην αγορά εργασίας». «Δεν θα υιοθετούσα –και είμαι σίγουρη ότι ούτε η επιτροπή μας θα υιοθετούσε– το συμπέρασμα αυτής της έρευνας έτσι όπως την αναφέρατε», συμπλήρωσε χαρακτηριστικά.
Βασικό επιχείρημα αυτής της μελέτης και άλλων παρεμφερών ερευνών είναι ότι η μακροχρόνια σχέση ανάμεσα στον πληθωρισμό και στην ανεργία, η οποία διαλύθηκε κατά τη διάρκεια της τελευταίας χρηματοπιστωτικής κρίσης, μπορεί να αποκατασταθεί από τη διαγραφή της μακροχρόνιας ανεργίας. Η καμπύλη Φίλιπς, η οποία παρουσιάζει την αντίστροφη σχέση ανάμεσα στον πληθωρισμό και στην ανεργία, παρουσιάζει πτώση μιας ποσοστιαίας μονάδας την περίοδο 2009-2013. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, ο μέσος όρος της πτώσης ήταν 0,2%. Δηλαδή, εάν γίνει η προσαρμογή στα στοιχεία για τους μακροχρόνια ανέργους, η διαφορά εξαφανίζεται σχεδόν αυτόματα.
Οι άνθρωποι που συμπεριλαμβάνονται στους μακροχρόνια ανέργους είναι εκείνοι που συνεχίζουν να ψάχνουν για θέσεις εργασίας. Ομως, πολλοί άνθρωποι παραιτούνται από τις προσπάθειες με την πάροδο του χρόνου και έτσι δεν θεωρούνται μέλη του εργατικού δυναμικού. Οπότε γιατί αυτοί που συνεχίζουν να προσπαθούν γίνονται όλο και λιγότερο επιτυχημένοι σε αυτήν την προσπάθεια; «Από την πλευρά της προσφοράς μπορεί να είναι επειδή αποθαρρύνονται και δεν ψάχνουν δουλειά με τον ίδιο ζήλο. Από την πλευρά της ζήτησης, οι εργοδότες τείνουν να κάνουν διακρίσεις εις βάρος των μακροπρόθεσμα ανέργων, καθώς επικρατεί κάποια προκατάληψη για την παραγωγικότητά τους», αναφέρεται στην πρόσφατη μελέτη. Η ίδια μελέτη παρουσιάζει ισχυρά στοιχεία για το πώς όλο και λιγότερα άτομα βρίσκουν θέσεις εργασίας σε νέους κλάδους της οικονομίας. Ο κ. Κρούγκερ και οι συνάδελφοί του καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η κυβέρνηση μπορεί να βοηθήσει. «Τα στοιχεία αυτά υπονοούν ότι είναι μεγάλη πρόκληση για μια κυβέρνηση να δοθεί βοήθεια στους ανέργους να μεταπηδήσουν σε κλάδους της οικονομίας που επεκτείνονται όπως ο κλάδος της υγείας και διοίκησης», αναφέρεται στη μελέτη. Αλλά εάν οι μακροχρόνια άνεργοι εντοπίζονται σε κλάδους της οικονομίας με βραδύτερους ρυθμούς ανάπτυξης, τότε καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα πως το πρόβλημα δεν είναι ατομικό ή προσωπικό αλλά οικονομικό.
Ο τρόπος για να λυθεί το πρόβλημα των μακροχρόνια ανέργων είναι να ληφθούν μέτρα σε δημοσιονομική και νομισματική πολιτική. Αντ’ αυτού η διαμάχη συνεχίζεται σε ακαδημαϊκό και όχι πρακτικό επίπεδο, και οι μακροχρόνια άνεργοι εξαφανίζονται μόνιμα από την αγορά εργασίας.