Τα τελευταία 30 χρόνια η εισοδηματική ανισότητα στις ΗΠΑ έχει διευρυνθεί σε εκρηκτικό βαθμό, ξεπερνώντας τα προηγούμενα ρεκόρ του Μεσοπολέμου. Πάμπολλοι ακαδημαϊκοί από διαφορετικούς κλάδους, όπως η κοινωνιολογία, η ψυχολογία, τα οικονομικά αλλά και η επιδημιολογία, έχουν αποπειραθεί να απαντήσουν σε ένα δύσκολο ερώτημα: ποιες είναι, τελικά, οι επιπτώσεις της εισοδηματικής ανισότητας; Ο Κρίστοφερ Τζενκς, καθηγητής Κοινωνικής Πολιτικής στο Χάρβαρντ κι ένας από τους ειδήμονες του θέματος, επεσήμανε προ δεκαετίας: «Τα πιο συνηθισμένα ηθικά επιχειρήματα υπέρ και κατά της ανισότητας εδράζονται στους ισχυρισμούς για τις συνέπειές της και, εάν αυτές δεν μπορούν να στοιχειοθετηθούν, τότε οι ισχυρισμοί δεν πείθουν». Ο κ. Τζενκς ύστερα από πολύχρονες έρευνες αποφαίνεται ότι είναι δυσεύρετες συγκεκριμένες αποδείξεις.
Ωστόσο, τα πιο πρόσφατα ευρήματα τον διαψεύδουν. Ο νομπελίστας Τζόζεφ Στίγκλιτζ επισημαίνει πως η διογκούμενη ανισότητα λειτουργεί ως τροχοπέδη της ανάπτυξης και ως αποσταθεροποιητικός παράγοντας. Οι Βρετανοί επιδημιολόγοι Κέιτ Πίκετ και Ρίτσαρντ Γουίλκινσον συμπεραίνουν πως οι δραματικές ανισότητες υπονομεύουν τους κοινωνικούς δεσμούς και κλονίζουν την υγεία εκατομμυρίων. Ενοχοποιούνται για τις ψυχικές νόσους, αυξάνουν την παχυσαρκία και τις περιπτώσεις εφηβικής εγκυμοσύνης, ευνοούν την εγκληματικότητα και μειώνουν το προσδόκιμο ζωής. Ο κ. Στίγκλιτζ παρατηρεί επίσης ότι οι ΗΠΑ αναπτύχθηκαν ταχύτερα στις δεκαετίες με χαμηλότερη ανισότητα, όπως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από ό,τι μόλις αυτή άρχισε να οξύνεται στη δεκαετία του ’80.
Εντούτοις, ο καθηγητής Κοινωνιολογίας Λέιν Κενγουόρθι, στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, βάσει των δικών του ερευνών δεν εντοπίζει αξιόλογο αντίκτυπο της ανισότητας στην ανάπτυξη ούτε και σημαντική διασύνδεση μεταξύ ογκούμενης ανισότητας και προσδόκιμου ζωής ή ποσοστού πτυχιούχων. Η σημασία της εκτεταμένης ανισότητας βασίζεται στην οικονομική θεωρία. Οι 10.000 δολάρια επιπλέον βελτιώνουν το επίπεδο ζωής μιας μέσης οικογένειας πολύ περισσότερο από τα όσα πιθανώς στερούν από μια οικογένεια δισεκατομμυριούχων. Πάντως, ο κ. Κενγουόρθι έχει εντοπίσει σοβαρές συνέπειες της ανισότητας, αν και λίγες. Λόγου χάριν, η μεγάλη συγκέντρωση εισοδημάτων στην ανώτατη βαθμίδα της κλίμακας επιβραδύνει την αύξησή τους στο μέσον. Πάντως, μια αληθοφανής συνέπεια της οξυνόμενης ανισότητας είναι ότι επιτρέπει στο 1% του πληθυσμού να αναλάβει τον έλεγχο του πολιτικού συστήματος, εξαγοράζοντας την απαιτούμενη εξουσία για τη διατήρηση του στάτους κβο. Εάν αυτό ισχύει, η διεύρυνση του χάσματος θα αποβεί μη αναστρέψιμη. Ο κ.Τζενκς περιγράφει γλαφυρά τη δημόσια συζήτηση περί της ανισότητας: «Μπορώ να αποδείξω με πλήρως επιστημονικά κριτήρια ότι ένα πράγμα είναι τρομερό λόγω της όξυνσης της ανισότητας; Οχι. Ούτε όμως μπορώ να αποδείξω πως δεν πρέπει να προβληματίζομαι». Αυτό αρκεί για την ανάληψη δράσης.