Οι φανατικοί οπαδοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην ηπειρωτική Ευρώπη και οι Συντηρητικοί Βρετανοί χάρηκαν προ ημερών όταν οι υπουργοί Οικονομικών Γερμανίας και Βρετανίας ζήτησαν αναθεώρηση των ευρωπαϊκών συνθηκών. Ο στόχος των Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και Τζορτζ Οσμπορν ήταν να επιτύχουν «με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια»: να περιφρουρήσουν την Ευρωζώνη και να διατηρήσουν τη Βρετανία στην Ε.Ε.
Οι γερμανοβρετανικές σχέσεις έχουν σίγουρα αναθερμανθεί από τον Δεκέμβριο του 2011, όταν το Λονδίνο έθεσε ως όρο να του δοθούν εγγυήσεις ότι θα προστατευθεί το χρηματοπιστωτικό κέντρο του City για να μην εμποδίσει σχέδιο του Βερολίνου να θεσμοθετήσει όρια στον δανεισμό των χωρών της Ευρωζώνης. Είναι, όμως, αλήθεια πως οι δύο χώρες βρήκαν τον μηχανισμό που θα λύσει τα δύο κύρια προβλήματα της Ευρωζώνης; Εχουμε λόγους να είμαστε επιφυλακτικοί. Σε κοινό τους άρθρο στους Financial Times, οι Σόιμπλε και Οσμπορν υποστήριξαν πως η Ευρωζώνη χρειάζεται κοινή δημοσιονομική και οικονομική πολιτική. Ενώ θα ενοποιείται περαιτέρω, όσες χώρες-μέλη της Ε.Ε. δεν χρησιμοποιούν το ενιαίο νόμισμα, όπως η Βρετανία, δεν θα βρίσκονται σε «συστημικά μειονεκτική θέση».
Αυτό σήμαινε πως «η μελλοντική μεταρρύθμιση της Ε.Ε. και της συνθήκης της πρέπει να προβλέπει αναμόρφωση του πλαισίου διακυβέρνησης ώστε να θέτει σε σωστή νομική βάση την ενοποίηση της Ευρωζώνης και να διασφαλίζει δικαιοσύνη για όσες χώρες βρίσκονται εντός της Ενιαίας Αγοράς αλλά εκτός του ενιαίου νομίσματος». Ορισμένοι παρατηρητές θεωρούν τη διακήρυξη αυτή βάση διαπραγμάτευσης. Σε τελική ανάλυση, η Γερμανία είναι η πιο ισχυρή χώρα της Ευρώπης και γίνεται αυτό που θέλει το Βερολίνο. Ο Σόιμπλε θέλει ένα νέο πλαίσιο διακυβέρνησης της Ευρωζώνης. Στη διάρκεια της κρίσης, δημιουργήθηκαν ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, η ενιαία εποπτική αρχή τραπεζών υπό την αιγίδα της ΕΚΤ και ο ενιαίος μηχανισμός εκκαθάρισης για τη διάλυση πτωχευμένων τραπεζών. Επιπλέον, η Γερμανία επέτυχε να εφαρμόσει αυστηρότερους κανόνες για τον έλεγχο του δανεισμού των χωρών.
Η κοινή λογική λέει πως όσα έχει κάνει έως τώρα η Ευρωζώνη δεν στοιχειοθετούν δημοσιονομική ένωση. Τι άλλο χρειάζεται; Οι απόψεις αποκλίνουν. Η Γερμανία θέλει περισσότερη πειθαρχία και να έχει ένας υπουργός Οικονομικών της Ευρωζώνης ή επίτροπος Προϋπολογισμού δικαίωμα βέτο στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Αλλες χώρες, ιδιαιτέρως της περιφέρειας, θέλουν κάποιας μορφής «έκδοση κοινού χρέους» ώστε να υπάρχει από κοινού εγγύηση του δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης. Δύσκολα μπορεί να βρεθεί η χρυσή τομή ανάμεσα στις δύο αυτές θέσεις. Η παροχή εγγυήσεων για τα χρέη άλλων χωρών είναι αδιανόητη για πολλούς Γερμανούς, ενώ η ύπαρξη ενός υπερεθνικού τσάρου που θα παρεμβαίνει στους εθνικούς προϋπολογισμούς είναι απεχθής για τις περισσότερες χώρες.
Ο κίνδυνος από μια διάλυση της Ευρωζώνης έχει μειωθεί και οι άλλες χώρες δεν θα είναι πια τόσο πρόθυμες να κάνουν ό,τι θέλει η Γερμανία. Επιπλέον η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού σε πολλές χώρες, που μάλλον θα καταστεί σαφής στις ευρωεκλογές, δυσχεραίνει την προώθηση νέας συνθήκης όσο και αν τη θέλουν οι πολιτικές ελίτ. Η αλλαγή των συνθηκών απαιτεί την έγκριση και των 28 μελών της Ε.Ε. και σε πολλές χώρες αυτό προϋποθέτει δημοψήφισμα. Αν ήταν επιτακτική ανάγκη για αλλαγή των συνθηκών, ίσως όλες οι χώρες να εναρμονίζονταν. Ωστόσο, τα περισσότερα προβλήματα της Ευρωζώνης μπορούν να αντιμετωπιστούν με την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, κάτι που δεν απαιτεί συνθήκη.
Σε ό,τι αφορά τη Βρετανία, σίγουρα μπορεί να προωθήσει τα συμφέροντά της στην Ε.Ε. χωρίς αλλαγή των συνθηκών. Επιπροσθέτως, αν η Ευρωζώνη καταλήξει σε μια πλήρη δημοσιονομική ένωση, η Βρετανία και άλλες χώρες εκτός Ευρωζώνης θα βρεθούν σε δεινή θέση. Οι χώρες της Ευρωζώνης θα μπορούν να υιοθετούν κοινή θέση σε όλα τα σημαντικά ζητήματα και να αποφασίζουν εκείνες για την ενιαία αγορά. Ετσι αυτό που λένε οι Σόιμπλε και Οσμπορν είναι πως σε μια τέτοια περίπτωση θεωρείται ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί δικαιοσύνη για όσες χώρες είναι εκτός Ευρωζώνης.