H Eλλάδα και η Κύπρος είναι πλέον τα μοναδικά κράτη-μέλη που τελούν υπό τη στενή δημοσιονομική εποπτεία της τρόικας έπειτα από την επίσημη έξοδο και της Πορτογαλίας από το μνημόνιο μετά την Ιρλανδία. Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός, Πέδρο Πάσος Κοέλιο, ανακοίνωσε την Κυριακή στο πλαίσιο τηλεοπτικής συνέντευξης Τύπου πως η χώρα του δεν θα ζητήσει να ανοιχτεί προληπτική γραμμή πίστωσης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και τους Ευρωπαίους εταίρους ύστερα από την ολοκλήρωση του τριετούς δανειοδοτικού προγράμματος των 78 δισ. ευρώ στις 17 Μαΐου. Η εξέλιξη αυτή, αν και αναμενόμενη, οδήγησε τις αποδόσεις των 10ετών κρατικών ομολόγων στο 3,61%, ήτοι στο χαμηλό οκταετίας. Επιπλέον, αναμένεται την Παρασκευή να υπάρξει αναβάθμιση του πορτογαλικού χρέους, το οποίο κατατάσσεται μέχρι σήμερα στην κατηγορία «σκουπίδια» (junk) από τους τρεις οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Μετά την έκτακτη σύσκεψη του υπουργικού συμβουλίου, ο κ. Κοέλιο ανακοίνωσε πως «αναλύσαμε τα υπέρ και τα κατά και καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως είναι η σωστή απόφαση σε αυτή την περίοδο». «Γνωρίζω πως η επιστροφή της οικονομίας σε ρυθμούς ανάπτυξης κατά τη διάρκεια του περσινού έτους δεν έχει μεταφραστεί σε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για πολλούς ανθρώπους», προσέθεσε ο Πορτογάλος πρωθυπουργός, θίγοντας εμμέσως το επίμαχο ζήτημα της ανεργίας αλλά και των μέτρων αυστηρής λιτότητας που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια.
Μετά την τηλεοπτική συνέντευξη του κ. Κοέλιο, η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, επισήμανε πως «αν και υπάρχουν αβεβαιότητες και προκλήσεις, η Πορτογαλία είναι σήμερα σε ισχυρή θέση για να ολοκληρώσει τη δημοσιονομική εξυγίανσή της και να προχωρήσει σε ριζικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για να επιτύχει βιώσιμη ανάπτυξη και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας».
Οι εξαγωγές θεωρούνται η κινητήριος δύναμη στην ανάπτυξη της οικονομίας και εκτιμάται ότι θα φθάσουν στο 41% του ΑΕΠ μέχρι τα τέλη του 2014. Οι εξαγωγές είναι κατά 15% με 16% υψηλότερες σε σχέση με πριν από την κρίση και η χώρα παρουσίασε πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών μετά από μια 20ετία.
Δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας Wall Street Journal εφιστά την προσοχή, όμως, στο χρέος της Πορτογαλίας. Σήμερα κυμαίνεται σε υψηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τον Απρίλιο του 2011 όταν η χώρα ζήτησε οικονομική βοήθεια από την τρόικα. Το δημόσιο χρέος της Πορτογαλίας κυμαίνονταν στο 94% του ΑΕΠ στα τέλη του 2010, ενώ σήμερα έχει αυξηθεί στο 129%.
Επί του ιδίου θέματος, το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters αναφέρει πως η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία συνοδεύεται με «περιοριστικούς όρους». Δηλαδή, με βάση το τρέχον πρόγραμμα αποπληρωμής ομολόγων, η Πορτογαλία θα καταβάλει την τελευταία δόση του δανείου στο ΔΝΤ το 2024 και στην Ε.Ε το 2042.
Σε κάθε περίπτωση, η πλήρης απεξάρτηση της Πορτογαλίας από το μνημόνιο είχε προεξοφληθεί από τις αγορές με την επιτυχημένη έκδοση 10ετούς ομολόγου 750 εκατ. ευρώ στο διάστημα του προηγούμενου μηνός. Μέσα στον Απρίλιο η Πορτογαλία δανείστηκε με επιτόκιο 3,575% που αποτελεί ιστορικό χαμηλό για τη συγκεκριμένη οικονομία. Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομική προοπτική της χώρας άρχισε να διαφαίνεται από το δεύτερο τρίμηνο του 2013, όταν καταγράφηκε θετικό πρόσημο στον ρυθμό ανάπτυξης για πρώτη φορά από το τέταρτο τρίμηνο του 2010.
Ωστόσο, η αντιπολίτευση των Σοσιαλιστών, η οποία είχε ζητήσει οικονομική βοήθεια το 2010, ως κυβέρνηση της χώρας, επισήμανε πως η ανεργία παραμένει υψηλή στο 15,3% ενώ έχουν ήδη δρομολογηθεί νέα μέτρα λιτότητας όπως η αύξηση του φόρου κατανάλωσης το 2015. Κατά τη διάρκεια του τριετούς δανειοδοτικού προγράμματος, η Πορτογαλία μείωσε κατά το ήμισυ το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 4,9% του ΑΕΠ, προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση δημόσιων φορέων και μείωσε τις αργίες από 14 σε 10 ανά έτος.