Το πλούσιο αναπτυξιακό απόθεμα που μπορούν να προσφέρουν τα νερά των θαλασσών στην Ε.Ε., στη βάση μιας συνεκτικής στρατηγικής που θα προωθεί την έρευνα και την καινοτομία από κοινού με τις επενδύσεις, φροντίζοντας παράλληλα την αειφορία των φυσικών πόρων, ήταν ένα από τα κύρια θέματα που προώθησε η επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας Μαρία Δαμανάκη στη διάρκεια της θητείας της και με αιχμή την ελληνική Προεδρία.
Η «Γαλάζια Ανάπτυξη» μπορεί να δημιουργήσει 1,6 εκατ. νέες θέσεις εργασίας ως το 2020, επισημαίνει η Ελληνίδα επίτροπος, αναφέροντας συγκεκριμένα τις ακόλουθες δραστηριότητες:
1) την υδατοκαλλιέργεια, η οποία στη χώρα μας ήδη αντλεί απ’ το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας 75 εκατ. ευρώ, έχει ετήσιο κύκλο εργασιών 500 εκατ. ευρώ, απασχολεί πάνω από 10.000 εργαζομένους και το 80% είναι επιχειρήσεις εξαγωγικού χαρακτήρα.
2) τη Γαλάζια Ενέργεια (εφόσον περάσει από την πιλοτική της φάση στο στάδιο παραγωγής), καθώς μπορεί να καλύψει μέχρι το 2030 μεγάλο μέρος της προβλεπόμενης κατανάλωσης, προσφέροντας θέσεις εργασίας και συνεισφέροντας στην ενεργειακή μας ασφάλεια.
3) τη θαλάσσια βιοτεχνολογία, η οποία ενισχύθηκε από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», που χρηματοδοτεί ακριβώς την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της θάλασσας και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την υγεία, τα τρόφιμα, τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος, την ενεργειακή ασφάλεια κ.λπ.
4) τη θαλάσσια εξόρυξη ορυκτών, η οποία αναμένεται να δημιουργήσει ετήσιο κύκλο εργασιών της τάξης των 10 δισ. ευρώ, σε έναν τομέα όπου «η ΕΕ θα μπορούσε να έχει ένα σημαντικό παγκόσμιο στρατηγικό πλεονέκτημα».
5) τον παράκτιο και θαλάσσιο τουρισμό. Ο τομέας της κρουαζιέρας (αναφέρεται ενδεικτικά) την τελευταία δεκαετία παρουσιάζει κάθε χρόνο αύξηση 10%, δημιουργεί άμεσο κύκλο εργασιών ύψους 15.5 δισ. ευρώ και απασχολεί κάπου 330.000 εργαζομένους.
Ως προς τον παράκτιο τουρισμό, η υλοποίηση του σχετικού Σχεδίου Δράσης θα διευκολύνει τις ΜΜΕ να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικές πηγές, ενισχύοντας την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων, δικτύων, συνεργατικών σχηματισμών και προωθώντας στρατηγικές «έξυπνης εξειδίκευσης».
Ωστόσο, κομβικής σημασίας για την προώθηση και την οικοδόμηση της Γαλάζιας Ανάπτυξης είναι ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός -η νομοθετική κατοχύρωση του οποίου ξεκίνησε πέρσι, αναμένεται να τεθεί σε ισχύ τον Σεπτέμβριο και ως το 2021 πρέπει οι χώρες-μέλη της ΕΕ να έχουν θέσει σε εφαρμογή όλα τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδιά τους.
Η αναγκαιότητα θέσπισής του προκύπτει από το γεγονός, ότι εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη απασχολούνται σε επαγγελματικούς κλάδους που έχουν να κάνουν με τη θάλασσα -ναυτιλία, ναυπηγεία, τουρισμός, υπεράκτια παραγωγή ενέργειας (το 10% της αιολικής ενέργειας παράγεται στη θάλασσα)- και η ανάπτυξη αυτών των δραστηριοτήτων θα απαιτήσει περισσότερο χώρο.
Χρειάζεται λοιπόν ένας χωροταξικός σχεδιασμός, ώστε η διαχείριση των θαλασσών να γίνεται καλύτερα και πιο οργανωμένα, ταυτόχρονα όμως κατά ασφαλέστερο τρόπο και με μέριμνα προστασίας του βιώσιμου χαρακτήρα των νερών.
Εξάλλου, η κ. Δαμανάκη, διευρύνοντας την ύλη του χαρτοφυλακίου της προώθησε:
1) τη στρατηγική για την ασφάλεια της θάλασσας, η οποία εκπονήθηκε από κοινού με την ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας Κάθριν Άστον και πρόκειται σύντομα να υιοθετηθεί από τους 28 ηγέτες, καλώντας σε συνεργασία τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές της ΕΕ,
2) τη θαλάσσια γνώση, έτσι ώστε να διαμορφωθεί ένας χάρτης του θαλάσσιου βυθού της Ευρώπης ως το 2020, να διασυνδεθούν οι θαλάσσιες ερευνητικές προσπάθειες των 28 χωρών και να γεφυρωθεί η απόσταση ανάμεσα στους ερευνητές και τους δυνάμει επενδυτές και
3) τη δημιουργία Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών στη Μεσόγειο, καθώς σύμφωνα με σχετική μελέτη που εκπονήθηκε κατ’ εντολήν της Κομισιόν υπάρχουν σημαντικά δυνητικά οφέλη απ’ αυτή τη διαδικασία, ενώ προβλέπεται μια αξιόλογη ενίσχυση της μεσογειακής οικονομίας.