Φθηνά δάνεια έως ένα τρισ. ευρώ υποσχέθηκε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι στις τράπεζες της Ευρωζώνης για την επόμενη τριετία, αλλά μόνον εάν οι πιστώσεις αυτές περάσουν στην πραγματική οικονομία, ειδικότερα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ειδάλλως, οι τράπεζες που δεν θα έχουν συμμορφωθεί με τους όρους της ΕΚΤ θα πρέπει να αποπληρώσουν άμεσα τα δάνειά τους. Στόχος του κ. Ντράγκι είναι να μη χρησιμοποιηθούν αυτά τα δάνεια για άλλους σκοπούς όπως είχε συμβεί με τα προηγούμενα προγράμματα LTRO -1 και LTRO-2. Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2012, οι τράπεζες δανείστηκαν συνολικά ένα τρισ. ευρώ για να αγοράσουν κρατικά ομόλογα των κυβερνήσεών τους, αντί να αυξήσουν τον δανεισμό στην πραγματική οικονομία.
Αυτή τη φορά, όμως, ο κ. Ντράγκι και τα υπόλοιπα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ δεν έχουν την πολυτέλεια ούτε να χρονοτριβήσουν ούτε να παραβλέψουν το μέγεθος του προβλήματος. Οπως είπε ο κ. Ντράγκι στη συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση της περασμένης Πέμπτης, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη ήδη κινείται σε «ζώνη επικινδυνότητας». Εάν υποχωρήσει περαιτέρω, προσέθεσε ο ίδιος, η ΕΚΤ θα βγάλει ένα ακόμη νομισματικό εργαλείο από το οπλοστάσιο, που είχε προαναγγείλει τον περασμένο μήνα. Στην προκειμένη περίπτωση αναφερόταν σε μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης, δηλαδή της απαλλαγής των τραπεζών από προβληματικά περιουσιακά στοιχεία.
Γεγονός είναι ότι η ΕΚΤ τείνει να γίνει ιδιαίτερα εξωστρεφής. Ο κεντρικός τραπεζίτης της Ευρωζώνης ανακοίνωσε, επίσης, πως η ΕΚΤ θα συνεδριάζει κάθε έξι εβδομάδες αντί για την πρώτη Πέμπτη κάθε μήνα, ενώ τα πρακτικά της θα δημοσιοποιούνται σε τακτική βάση. Συν τοις άλλοις, η ΕΚΤ παρουσίασε αναλυτικά τον τρόπο λειτουργίας των νέων προγραμμάτων δανείων ΤLTRO3 και ΤLTRO4 (Targeted Long-Term Refunding Operations). Βέβαια, το τελικό αποτέλεσμα θα κριθεί στην πράξη.
Η δημοσιοποίηση των νέων προγραμμάτων φθηνών δανείων TLTRO-3 και TLTRO-4 είχε θετικό αντίκτυπο στις αγορές. Ομως, αιωρείται το ερώτημα για το εάν οι τράπεζες της Ευρωζώνης θα μπορούν να αυξήσουν τον δανεισμό τους ενόψει των τεστ κοπώσεως και της ποιοτικής αξιολόγησης των ισολογισμών τους από την ΕΚΤ, δύο δοκιμασίες που είναι δρομολογημένες να γίνουν αυτό το φθινόπωρο. Από τον Σεπτέμβριο, όμως, οι τράπεζες της Ευρωζώνης μπορούν να δανειστούν έως και ένα τρισ. ευρώ, υποβάλλοντας αιτήσεις είτε σε μεμονωμένη βάση, είτε μαζί με άλλες τράπεζες εάν δεν πληρούν μόνες τους τα κριτήρια της ΕΚΤ. Αυτή η πρόβλεψη σχεδιάστηκε για να καλύπτονται οι αδύναμες τράπεζες στην περιφέρεια της Ευρωζώνης. Από τα δύο προγράμματα TLTRO-3 και TLTRO-4, οι τράπεζες θα μπορούν να δανειστούν έως και το 7% του δανείων που έχουν χορηγήσει σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, πλην των στεγαστικών.
Ωστόσο, οι τράπεζες θα έχουν πρόσβαση στο TLTRO-4 μόνον εάν έχουν συμμορφωθεί με τα κριτήρια του TLTRO-3. Διαφορετικά θα πρέπει να αποπληρώσουν τα δάνεια νωρίτερα, δηλαδή έως τον Σεπτέμβριο του 2016 και όχι μέχρι το 2018 που είναι η προθεσμία αποπληρωμής των δανείων στα δύο προγράμματα. Στο πρώτο πρόγραμμα δανεισμού TLTRO-3, το οποίο έχει δυνατότητα παροχής πιστώσεων έως και 400 δισ. ευρώ, η πρόσβαση των τραπεζών εξαρτάται από τον καθαρό δανεισμό τους. Δηλαδή εάν μια τράπεζα έχει αυξήσει τον καθαρό δανεισμό της μέχρι τον Απρίλιο του 2014 τότε θα μπορεί να δανειστεί τριπλάσια κεφάλαια από τις πρόσθετες πιστώσεις της. Εάν μια τράπεζα έχει μειώσει τον δανεισμό της μέχρι τον Απρίλιο του 2014 τότε η ΕΚΤ υποθέτει πως θα συνεχίσει να το κάνει μέχρι τον Απρίλιο του 2015. Και αυτό θα χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς. Εάν το χαρτοφυλάκιο δανείων τους είναι, όμως, μεγαλύτερο στην εκάστοτε δημοπρασία δανείων τότε θα μπορούν να δανειστούν το τριπλάσιο ποσό.
Οι όροι του Ντράγκι
Αφήνοντας το βασικό επιτόκιο στο ιστορικό χαμηλό του 0,15%, η ΕΚΤ παρέχει τη δυνατότητα στις τράπεζες της Ευρωζώνης να αξιοποιήσουν τα νέα προγράμματα φθηνών δανείων κάτω από ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους. Η πρόσβαση σε φθηνά δάνεια θα είναι απεριόριστη μέχρι τον Απρίλιο του 2016, οπότε η ΕΚΤ θα εξετάσει εξονυχιστικά κατά πόσο έχει αυξηθεί ο καθαρός δανεισμός των τραπεζών που συμμετείχαν σε αυτά τα προγράμματα. Εάν η εικόνα τους είναι απογοητευτική τότε θα αποκλειστούν από τη δεύτερη φάση TLTRO-4.
Στη συνέντευξη Τύπου αυτής της εβδομάδας, ο κ. Ντράγκι έθιξε, επίσης, το επίμαχο ζήτημα της ισοτιμίας του. Ξεκαθαρίζοντας πως η ισοτιμία του ευρώ δεν περιλαμβάνεται στην ατζέντα της ΕΚΤ, είπε ωστόσο ότι «παρακολουθείται στενά», καθώς είναι μια σημαντική παράμετρος για τη σταθερότητα των τιμών. Σε ένα «υπερτιμημένο» ευρώ αναφέρθηκε μια ημέρα πριν από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ, ο Γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς, ανταπαντώντας εμμέσως στην κριτική που ασκείται για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας στη χώρα του.