Εάν η πολιτική Αμπενόμικς, δηλαδή η οικονομική πολιτική του Ιάπωνα πρωθυπουργού Σίνζο Αμπε, έχει κάποιο νόημα, αυτό δεν είναι άλλο από την υπόσχεση του ιδίου να αποκαταστήσει την υγιή ανάπτυξη και να θέσει τέλος στον πολύχρονο αποπληθωρισμό.
Με αυτό τον στόχο κατά νουν η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BOJ), εγκαταλείποντας την παραδοσιακή της επιφυλακτικότητα, έχει κατακλύσει την οικονομία με χρήμα και διευκόλυνε την εξασθένηση του γιεν ως προς άλλα ισχυρά νομίσματα. Από μέρους του ο Ιάπωνας πρωθυπουργός απευθύνθηκε στους επενδυτές με ένα ενθαρρυντικό μήνυμα για τις προοπτικές της χώρας.
Ως αποτέλεσμα, στο χρηματιστήριο του Τόκιο ο δείκτης Nikkei να σημειώσει άνοδο κατά τρία πέμπτα, αφ’ ης στιγμής ανέλαβε καθήκοντα ο κ. Αμπε στα τέλη του 2012.
Συν τοις άλλοις, ακόμα και οι τιμές ακινήτων στην αγορά της ιαπωνικής πρωτεύουσας ανέρχονται ύστερα από χρόνια ακινησίας.
Παρά ταύτα, όσοι άνθρωποι δεν έχουν στην κατοχή τους πολυάριθμες μετοχές ή ένα διαμέρισμα στη μοδάτη γειτονιά του Τόκιο Νταϊκανιγιάμα, η εικόνα διαφοροποιείται κατά πολύ. Το σκεπτικό των κυβερνώντων είναι ότι ένας ενάρετος οικονομικός κύκλος θα αρχίσει σε λίγο, στο πλαίσιο του οποίου οι μισθοί θα παρουσιάσουν άνοδο και οι δαπάνες των καταναλωτών θα αυξηθούν.
Με τη σειρά τους οι εταιρείες θα ενισχύσουν τις επενδύσεις τους και μετά η Ιαπωνία θα εξέλθει του αποπληθωρισμού. Δεν συμβαίνει, όμως, κάτι τέτοιο.
Από τη μία πλευρά, η αγορά εργασίας είναι ανελαστική σε τέτοιο βαθμό και ετοιμάζεται να εκραγεί. Εν μέρει αυτό συμβαίνει λόγω της ζωηρής ζήτησης για εργατικά χέρια στις οικοδομές, λόγου χάριν. Επιπλέον, γιατί ο πληθυσμός γηράσκει τάχιστα και δεν ανανεώνεται με τον αριθμό των Ιαπώνων να μειώνεται από τα 127 εκατ. σήμερα σε λιγότερα από 90 εκατ. ώς το 2060.
Κάθε χρόνο ο παραγωγικής ηλικίας πληθυσμός ελαττώνεται σχεδόν κατά 1 εκατομμύριο και ανεργία βρίσκεται στο 3,7%.
Ωστόσο, οι μισθοί υποχωρούν και τον Μάιο μειώθηκαν 3,8% σε ετήσια βάση και παρά τις ηθικές παραινέσεις της κυβέρνησης προς τις εταιρείες να αυξήσουν τον βασικό μισθό στο πλαίσιο των φετινών διαπραγματεύσεων με τα συνδικάτα για τους μισθούς.
Σε πολλές περιπτώσεις κρατικοί αξιωματούχοι εισήλθαν στις αίθουσες συνεδριάσεων, απαιτώντας υψηλότερες αμοιβές.
Τα νοικοκυριά θα υποστούν τις πιέσεις από την αύξηση του φόρου κατανάλωσης στο 8% από το 5%, η οποία τέθηκε σε ισχύ από την 1η Απριλίου.
Ο ελαφρά υψηλότερος πληθωρισμός, πυροδοτημένος από τη μαζική ποσοτική χαλάρωση της Τράπεζας της Ιαπωνίας, επιτείνει την κατάσταση.
Εντούτοις, η κυβέρνηση αναμένει άνοδο των πραγματικών μισθών.
Οπως παρατηρεί ο Ρόμπερτ Φέλντμαν της Morgan Stanley, οι ιαπωνικές επιχειρήσεις πρέπει να αρχίσουν να προσλαμβάνουν περισσότερους μόνιμους υπαλλήλους.
Ωστόσο, προσθέτει, έχουν ήδη πολλούς τέτοιους, που και πληρώνονται πολύ και είναι αντιπαραγωγικοί, οπότε χρειάζεται το εξής: όσο μειώνονται τα προνόμια για τους μονίμους να ενισχύονται ο μισθός και η ασφάλιση για τους προσωρινούς και εποχικούς.
Εντούτοις, δεδομένου ότι οι μόνιμοι συνιστούν την πλειονότητα του εργατικού δυναμικού, η επιβολή τέτοιων αλλαγών προϋποθέτει πολιτικό κόστος. Το αναγκαίο θάρρος το έχει ο Σίνζο Αμπε; H πολιτική Αμπενόμικς και η ανάκαμψη της Ιαπωνίας βασίζονται σε αυτόν.