Μέχρι πριν από λίγες ημέρες επενδυτές και διαχειριστές κεφαλαίων θεωρούσαν την πιθανότητα να ψηφίσει η Σκωτία υπέρ της απόσχισής της από τη Βρετανία υπερβολικά μικρή.
Στη συνέχεια, όμως, η δημοσκόπηση της YouGov για την εφημερίδα Times έδειξε ραγδαία άνοδο του ποσοστού υπέρ της ανεξαρτητοποίησης. Και έτσι η αβεβαιότητα για τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συμφωνίες μιας ανεξάρτητης Σκωτίας αρχίζει να είναι λιγότερο θεωρητική και περισσότερο επείγουσα.
Η μεγαλύτερη ανησυχία επικρατεί μεταξύ τραπεζών, συνταξιοδοτικών Ταμείων και άλλων επιχειρήσεων που έχουν σημαντικά συμφέροντα εκατέρωθεν των συνόρων. Ερευνες του Σκωτσέζικου Εμπορικού Επιμελητηρίου καταδεικνύουν πως το 10% των επιχειρήσεων σκέπτονται να εγκαταλείψουν τη Σκωτία αν αποφασίσει την απόσχισή της, ότι ένα επιπλέον 8% σχεδιάζει να την εγκαταλείψει και ότι ένα 5% θα διευρύνει τις δραστηριότητές του στην Αγγλία ή θα ιδρύσει αγγλική θυγατρική. Πολλές από τις επιχειρήσεις αυτές τοποθετήθηκαν ανοικτά τις τελευταίες ημέρες καθώς πλησιάζει η ημερομηνία του δημοψηφίσματος. Η ασφαλιστική Standard Life ανακοίνωσε πως εκπονεί σχέδιο για τη μεταφορά της νοτιότερα σε περίπτωση που αποφασισθεί η απόσχιση. Εγινε, άλλωστε, ευρύτερα γνωστό ότι ο όμιλος Lloyds, στον οποίο ανήκει η Bank of Scotland, θα μεταφέρει την έδρα του από το Εδιμβούργο στο Λονδίνο.
Ο ειδικός αναλυτής επί συνταξιοδοτικών Ντάγκλας Μπεϊγί, εκτιμά πως οι πελάτες νότια των συνόρων ανησυχούν για το μέλλον των συντάξεών τους και των ασφαλειών τους που έχουν συμφωνήσει με τις Standard Life, Scottish Widows (της Lloyds) και Aegon.
Ολες αυτές οι ασφαλιστικές έχουν έδρα στο Εδιμβούργο και είναι από τα μεγαλύτερα συνταξιοδοτικά Ταμεία της Βρετανίας. Οι Βρετανοί επενδυτές ζητούν να μάθουν κατά πόσον θα μπορούν και πάλι να πληρώνονται σε στερλίνες, τονίζει ο κ. Μπεϊγί και προσθέτει πως ανησυχούν επίσης πως δεν θα έχουν καμία επιρροή μέσω της ψήφου τους στο φορολογικό καθεστώς που θα διέπει τις συντάξεις. Αν η Σκωτία αποφασίσει να αποσχισθεί, προειδοποιεί ο κ. Μπεϊγί, ενδέχεται να στερέψει τελείως η έξωθεν εισροή κεφαλαίων για τα συνταξιοδοτικά Ταμεία και τις ασφαλιστικές της Σκωτίας. Θα υπάρξουν μάλλον εκροές προς βρετανικές εταιρείες, καθώς «θα σπεύδουν να καλυφθούν σε κάποιο ασφαλές καταφύγιο».
Αυτός ο φόβος των εκροών κεφαλαίων είναι που εμπνέει τη μεγαλύτερη ανησυχία. Η τιμή της μετοχής της Lloyds διολίσθησε ελαφρώς μετά τη δημοσιοποίηση των τελευταίων δημοσκοπήσεων. Η στερλίνα υποχώρησε, επίσης, κάτι που, ωστόσο, δεν μπορεί να αποδοθεί ολοκληρωτικά στην ανησυχία για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Ο Μπιλ Ο’ Νιλ, ανώτερο στέλεχος της τράπεζας UBS Wealth Management, υποστηρίζει πως οι αγορές άλλαξαν στάση κι ενώ αρχικά στοιχημάτιζαν «μία στις έξι πιθανότητες» πως θα αποσχισθεί η Σκωτία, στη συνέχεια περιόρισαν τις προβλέψεις σε «μία στις τέσσερις». Ο ίδιος επισημαίνει πως ορισμένα κεφάλαια έχουν ήδη εγκαταλείψει τράπεζες, λογαριασμούς και περιουσιακά στοιχεία της Σκωτίας κυρίως από πελάτες που χρηματοδοτούν οι ίδιοι τις μελλοντικές συντάξεις τους και ανησυχούν για την έκθεση των σχετικών εταιρειών στη Σκωτία. Προς το παρόν, πάντως, όλα αυτά βρίσκονται στο επίπεδο των «προληπτικών μέτρων», όπως επισημαίνει ο Μπιλ Ο’ Νιλ.
Ενας άλλος διαχειριστής κεφαλαίων, ο Μπράιαν Τζόνστον της Brewin Dophin, τονίζει πως οι πελάτες του ζητούν ήδη συμβουλές για τη λήψη προληπτικών μέτρων σε περίπτωση που το δημοψήφισμα οδηγήσει σε απόσχιση της Σκωτίας. Οι επενδυτές αποσύρουν τα παράγωγα για να οχυρωθούν έναντι ενδεχόμενης αστάθειας της στερλίνας και των μετοχών. Αν και μόνον η προοπτική μιας απόσχισης ανησυχεί τραπεζικά στελέχη και επενδυτές, είναι σαφές ότι μια πραγματική απόσχιση θα προκαλέσει τεράστια αναστάτωση. Οι εθνικιστές έχουν θέσει ως προθεσμία τον Μάρτιο του 2016 για το διαζύγιο από τη Βρετανία. Ισως ο στόχος αυτός να είναι υπερβολικά φιλόδοξος. Οσο παρατεταμένες κι αν είναι οι διαπραγματεύσεις, θα είναι σχοινοτενείς και σε κακό κλίμα. Θα βρεθούν στο τραπέζι σχεδόν τα πάντα, από το νόμισμα ώς τα πυρηνικά όπλα και θα δημιουργήσουν μια ρευστή εικόνα αβεβαιότητας. Η ανησυχία θα συνεχισθεί.