Τις τελευταίες ημέρες παρατηρώ να αυξάνεται η ανησυχία μεταξύ των επενδυτών ότι η αναπάντεχη άνοδος της αγοράς αμερικανικών κρατικών ομολόγων δεν θα διαρκέσει, ιδίως όσον αφορά τα πιο μακροπρόθεσμα ομόλογα. Αν και έχουν δίκιο, αυτό δεν θα συμβεί για τους λόγους που επικαλούνται συνήθως.
Οι επενδυτές ανησυχούν ότι μπορεί να αυξηθούν οι αποδόσεις των αμερικανικών κρατικών ομολόγων –και να πέσει η τιμή τους– ως αποτέλεσμα της διαρκούς και σημαντικής ανάκαμψης της οικονομίας, ή μιας σημαντικής αύξησης του πληθωρισμού. Υποψιάζομαι ότι τέτοιοι φόβοι είναι υπερβολικοί. Ωστόσο υπάρχει και μια τρίτη πιθανότητα που θα μπορούσε να έχει το ίδιο αποτέλεσμα: μεταβολή στη σχέση μεταξύ των παγκοσμίων επιτοκίων δανεισμού.
Για μεγάλο μέρος της τρέχουσας χρονιάς συμβαίνει κάτι που δεν συνηθίζεται, καθώς η πορεία της αμερικανικής οικονομίας λειτουργεί καταλυτικά για την πορεία και της διεθνούς οικονομίας. Ετσι, παρατηρούμε την απόδοση των αμερικανικών κρατικών ομολόγων να επηρεάζεται, αντί να επηρεάζει, από τις εξελίξεις στις αγορές. Πράγματι, η διστακτικότητα της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed) να εγκαταλείψει γρήγορα την επεκτατική νομισματική πολιτική της, ιδίως στο πλαίσιο της υποχώρησης του ΑΕΠ το α΄ τρίμηνο, συνέβαλε στη διατήρηση των αποδόσεων χαμηλά.
Ομως σημαντικότερο ρόλο διαδραμάτισε η Ευρώπη και κυρίως η μεγάλη διστακτικότητά της να λάβει άμεσα μέτρα για τη στήριξη της ανάπτυξης, σε μια περίοδο που ο αποπληθωρισμός δεν είναι πλέον μια θεωρητική απειλή. Οι κινήσεις της Fed για τερματισμό της ποσοτικής χαλάρωσης και η συνεχής βελτίωση της κατάστασης στην αγορά εργασίας σίγουρα θα είχαν επηρεάσει περισσότερο τις αποδόσεις των αμερικανικών κρατικών ομολόγων αν δεν υπήρχαν τρεις εξωτερικές δυνάμεις που συνδυαστικά οδήγησαν στην απότομη πτώση των αποδόσεων των ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων.
Πρώτον, η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας, αναιμική όπως είναι, εξακολουθεί να χάνει ορμή, διότι οι κυβερνήσεις δεν προχωρούν σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και δεν αλλάζουν τη δημοσιονομική τους πολιτική.
Δεύτερον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανταποκρίνεται υιοθετώντας χαλαρότερη νομισματική πολιτική, η οποία χαρακτηρίζεται από αρνητικά επιτόκια καταθέσεων και πιο επιθετικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων. Τρίτον, η κρίση στην Ουκρανία έχει αρνητική επίπτωση στην ευρωπαϊκή οικονομία, με αποτέλεσμα η πτώση των ευρωπαϊκών αποδόσεων να κάνει τις αμερικανικές αποδόσεις να φαντάζουν ελκυστικές ακόμη και όταν βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο.
Για παράδειγμα, η απόδοση του γερμανικού δεκαετούς ομολόγου είναι σήμερα σχεδόν 1,5% χαμηλότερη απ’ ό,τι του αντίστοιχου αμερικανικού. Κίνηση παρατηρείται και στις αγορές συναλλάγματος. Οι προβλέψεις περί μικρότερης ανάπτυξης και χαμηλότερων επιτοκίων δανεισμού στην Ευρώπη έχουν σπρώξει την ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου κάτω από το 1,30 από σχεδόν 1,40 τον Μάιο, περιορίζοντας κάπως την πίεση που ασκείται στις αποδόσεις των αμερικανικών κρατικών ομολόγων.
Συνεπώς, αυξάνονται οι πιθανότητες ότι θα ανέβουν οι αποδόσεις των πιο μακροπρόθεσμων αμερικανικών κρατικών ομολόγων, τόσο για εσωτερικούς λόγους όσο και εξαιτίας της Ευρώπης. Οπότε αν ανησυχείτε για την αγορά ομολόγων, δεν θα έπρεπε να το κάνετε εξαιτίας της επιτάχυνσης της ανάπτυξης στις ΗΠΑ ή του πληθωρισμού. Η πραγματική απειλή είναι η αυξανόμενη και πολύπλευρη απόκλιση μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης.
* Ο κ. Mohamed A. El Erian είναι επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της ασφαλιστικής εταιρείας Allianz SE.