Σε αχαρτογράφητη περιοχή φαίνεται να μπαίνει η Τράπεζα της Ιαπωνίας καθώς, αποφασισμένη να τονώσει την παραπαίουσα ιαπωνική οικονομία και να δώσει ώθηση στον πληθωρισμό, προχωρεί σε αγορές εντόκων γραμματίων του ιαπωνικού δημοσίου με αρνητικό επιτόκιο. Καταβάλλει εν ολίγοις τίμημα μεγαλύτερο από εκείνο που θα εισέπραττε κατά τη λήξη των εντόκων γραμματίων. Αυτό σημαίνει πως η σαφώς παράτολμη για το ευρωπαϊκά δεδομένα Τράπεζα της Ιαπωνίας πληρώνει ουσιαστικά την αγορά για να μπορεί να τη δανείζει. Μολονότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας υπήρξε πρωτοπόρος στην «ποσοτική χαλάρωση» επικεντρώνοντας τη νομισματική της πολιτική στις ενέσεις ρευστότητας στην οικονομία από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι αγορές εντόκων γραμματίων με αρνητικά επιτόκια αποτελούν κάτι πραγματικά καινούργιο και άγνωστο για την Τράπεζα, που ήδη αγοράζει το 70% όλων των καινούργιων εκδόσεων χρέους.
Οπως επισημαίνει το Reuters, η κίνηση αυτή της Τράπεζας της Ιαπωνίας μπορεί, άλλωστε, να εκληφθεί ως επιδότηση των ιαπωνικών τραπεζών καθώς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που αγοράζουν χρέος από την κυβέρνηση έχουν την ευκαιρία να αντλήσουν εύκολο κέρδος όταν η κυβέρνηση πληρώνει περισσότερα από την αξία των τίτλων. Ιάπωνες αξιωματούχοι που προτίμησαν την ανωνυμία δηλώνουν ότι γνωρίζουν το σκεπτικό της Τράπεζας και υποστηρίζουν πως η τελευταία αυτή κίνησή της δεν σημαίνει ότι θα αναγκαστεί σύντομα να αλλάξει πολιτική. Οπως τόνισαν μιλώντας στο Reuters, οι αρνητικές αποδόσεις αποτελούν το αποτέλεσμα των μαζικών αγορών τίτλων που αποβλέπουν στο να δώσουν τέλος σε 15 χρόνια αποπληθωρισμού με τον διπλασιασμό του χρήματος που κυκλοφορεί στην οικονομία και παράλληλα με σκοπό την ενίσχυση του πληθωρισμού στο 2%.
Μέχρι στιγμής τα στελέχη της Τράπεζας της Ιαπωνίας δεν έχουν επιβεβαιώσει τις αγορές με αρνητικό επιτόκιο, που σύμφωνα με το Reutes έγιναν στο πλαίσιο αγορών βραχυπρόθεσμου χρέους συνολικού ύψους 500 δισ. γιεν. Είναι, πάντως, σαφές πως η Τράπεζα δεν προβληματίζεται για τη νέα κίνησή της, ενώ ο πρώην αντιπρόεδρός της, Κικούο Ιβάτα, δήλωσε χθες ότι δεν βλέπει «κανένα πρόβλημα». Αλλωστε, από την αρχή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης η Τράπεζα έχει προειδοποιήσει πως ίσως κάποια στιγμή προχωρήσει σε ακραία μέτρα.
Η λάθος κίνηση του Σίντζο Αμπε
Η είδηση για τις αγορές τίτλων με αρνητικό επιτόκιο διέρρευσε χθες, δύο μόλις ημέρες από τη στιγμή που δόθηκαν στη δημοσιότητα τα τελευταία αποκαρδιωτικά στοιχεία για την ιαπωνική οικονομία. Αυτά φέρουν το ιαπωνικό ΑΕΠ να έχει κάνει «βουτιά» κατά 7,1% το τρίμηνο που έληξε τον Ιούνιο, έναντι του β΄ τριμήνου του 2013, μετά την ανάπτυξη του 5,9% με την οποία είχε μπει θριαμβευτικά στο τρέχον οικονομικό έτος. Οι εξελίξεις αντικατοπτρίζουν τον αντίκτυπο που είχε η πολιτική του Ιάπωνα πρωθυπουργού Σίντζο Αμπε, που αφού πρώτα προώθησε τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους πακέτο ύψους 18,6 τρισ. γιεν για την τόνωση της οικονομίας και τη δημιουργία 250.000 θέσεων εργασίας, στη συνέχεια εφήρμοσε την αύξηση του φόρου κατανάλωσης από το 5% στο 8% από τον Απρίλιο, με αποτέλεσμα την πτώση των δαπανών των νοικοκυριών που αντιπροσωπεύουν το 60% της ιαπωνικής οικονομίας. Το αποτέλεσμα ήταν, βέβαια, να εκτιναχθεί αρχικά το ΑΕΠ της χώρας και στη συνέχεια να επιβραδυνθεί ραγδαία μέχρι τη συρρίκνωσή του. Τους μήνες πριν από την αύξηση του φόρου κατανάλωσης, τα ιαπωνικά νοικοκυριά επέσπευσαν τις δαπάνες τους, που μειώθηκαν ραγδαία στη συνέχεια.