Αβεβαιότητα και ανασφάλεια, που θυμίζουν όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα όταν βρισκόταν μια ανάσα πριν την έξοδο από την Ευρωζώνη, γνωρίζει τώρα η Σκωτία ενόψει του δημοψηφίσματος για την απόσχισή της από τη Βρετανία. Τα δύο ηχηρότερα ονόματα του τραπεζικού κλάδου της Σκωτίας, που παράλληλα είναι και οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις στη χώρα, οι Royal Bank of Scotland (RBS) και η Lloyds προειδοποιούν για το ενδεχόμενο να μεταφέρουν την έδρα τους στο Λονδίνο σε περίπτωση απόσχισής της. Την ίδια στιγμή, παράλυση επικρατεί στην αγορά της Σκωτίας, καθώς η προοπτική ανεξαρτητοποίησής της λειτουργεί ανασταλτικά σε κάθε οικονομική δραστηριότητα από τη χορήγηση δανείων και τη χρηματοδότηση συμφωνιών μέχρι την ενοικίαση ακινήτων και την υλοποίηση οικοδομικών σχεδίων. Εχει μάλιστα ανασταλεί κάθε αγορά κατοικίας αξίας άνω των 600.000 στερλινών (752.500 ευρώ).
Σε σχετική ανακοίνωσή της η RBS, έδρα της οποίας είναι η Σκωτία από το 1727, τονίζει πως «θεωρεί αναγκαίο να μετατοπίσει την έδρα της», αλλά ο διευθύνων σύμβουλός της έσπευσε να καθησυχάσει το προσωπικό, τονίζοντας με επιστολή του ότι η τράπεζα δεν σχεδιάζει τη μετακίνηση δραστηριοτήτων της ή θέσεων εργασίας, καθώς και ότι η αλλαγή έδρας δεν θα επηρεάσει τις καθημερινές εργασίες της. Σε ανάλογες ανακοινώσεις προέβη και η Lloyds, που επίσης τόνισε ότι «δεν θα υπάρξουν άμεσες αλλαγές σε ζητήματα που επηρεάζουν τις επιχειρήσεις μας ή την πελατεία μας». Εχει προηγηθεί δήλωση του Μαρκ Καρνέι, επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας, ότι έχουν εξετασθεί διεξοδικώς οι οικονομικές επιπτώσεις μιας ενδεχόμενης απόσχισης της Σκωτίας και ότι η Τράπεζα της Αγγλίας διαθέτει σχέδια για την περίπτωση μαζικών εκροών κεφαλαίων από τη Σκωτία. Εξέφρασε, μάλιστα, την εκτίμηση πως η Τράπεζα της Σκωτίας θα χρειαστεί κεφάλαια ύψους τουλάχιστον 25% ίσως και περισσότερο από το 100% του ΑΕΠ της χώρας για διαθέσιμα αν αποσχισθεί η Σκωτία, αλλά διατηρήσει τη στερλίνα.
Εξάλλου, μεσιτικές και σύμβουλοι της αγοράς στέγης αναφέρουν πως στα συμβόλαια για την αγορά ακινήτων εισάγονται τελευταία «ρήτρες εξόδου» που δίνουν στους αγοραστές τη δυνατότητα να τα ακυρώσουν ή να επαναδιαπραγματευτούν το τίμημα σε περίπτωση απόσχισης της Σκωτίας. Παράλληλα, βρετανικές εταιρείες ακινήτων αναβάλλουν τις αποφάσεις τους, ενώ μεγάλες κατασκευαστικές και εργολάβοι δεν δεσμεύονται για την ανανέωση συμβολαίων ενοικίασης.
Μετριοπαθείς εκτιμήσεις
Στελέχη της εταιρείας διαπραγμάτευσης στεγαστικών δανείων London & Country εκτιμούν πως καθοριστικές στη μελλοντική στάση των τραπεζών θα είναι οι ρυθμίσεις στις οποίες θα υπόκεινται στεγαστικά δάνεια από βρετανικές τράπεζες σε περίπτωση απόσχισης. Το κρίσιμο ζήτημα θα είναι το κατά πόσον θα γίνουν οι όροι τους πολύ πιο περίπλοκοι ως προς το νόμισμα στο οποίο θα εκδίδονται τα δάνεια, οι ρυθμίσεις τους και άλλες τεχνικές πλευρές. Δεν λείπουν, πάντως, και οι τράπεζες που ενώ έχουν σημαντικές δραστηριότητες στη Σκωτία προεξοφλούν πως οι επιχειρήσεις θα ανακάμψουν και θα επανέλθει ισορροπία όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Η ανησυχία δεν έχει, άλλωστε, αποθαρρύνει τους πάντες. Η εταιρεία Orion Capital Partners αγόρασε στην αρχή της εβδομάδας το εμπορικό κέντρο East Kilbride από την RBS και την Delancey έναντι 180 εκατ. στερλινών, ποσό αντίστοιχο των 225,7 εκατ. ευρώ. Ο Νικ Σκοτ, συνεργάτης εταιρείας νομικών Brodies υποστηρίζει πως στον ίδιο δεν έχει τύχει κανένα συμβόλαιο με ρήτρες εξόδου, ενώ ο Σάιμον Μπράουν, συνεργάτης της συμβουλευτικής ακινήτων CKD Galbraith, τονίζει πως ο αντίκτυπος στην αγορά αγροτικής γης και αγροτικών κατοικιών είναι πολύ περιορισμένος.