Ο κίνδυνος αυτού που ο νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν αποκαλεί «εξιαπωνισμό» στοιχειώνει την Κίνα εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια. Την περασμένη εβδομάδα, η Bank of America Merrill Lynch αναρωτήθηκε σε σχετική έκθεσή της: «Θα επαναλάβει η Κίνα το προηγούμενο της Ιαπωνίας;». Πράγματι, είναι πολύ πιθανόν κάτι τέτοιο. Και στην περίπτωση αυτή οι επιπτώσεις θα είναι πολύ πιο σοβαρές σε παγκόσμιο επίπεδο από αυτό που προβληματίζει τον Κρούγκμαν, δηλαδή την πιθανότητα στασιμότητας στην Ευρώπη. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κίνας «πάσχει από έλλειμμα κεφαλαιοποίησης», ανισορροπίες στην ανάπτυξη και χρόνια «πλεονασματική παραγωγική δυνατότητα», σύμφωνα με τους αναλυτές Ναοόκι Καμιγιάμα και Ντέιβιντ Κούι της Merrill Lynch. Θυμίζει την Ιαπωνία του 1992, όταν οι «φούσκες» της άρχισαν να προκαλούν παράλυση της οικονομίας. Η εξάρτηση της Κίνας από τις εξαγωγές είναι μεγαλύτερη από εκείνην της Ιαπωνίας της δεκαετίας του 1990 και η σημαντική κινεζική αγορά ακινήτων ίσως βρίσκεται στα όριά της. Το πιο ανησυχητικό όλων, όμως, είναι ο ασταθής τραπεζικός της τομέας.
Αυτό που ανησυχεί τους Καμιγιάμα και Κούι είναι η έλλειψη τολμηρών μέτρων από το Πεκίνο σε μια στιγμή που οι επισφαλείς πιστώσεις στην Κίνα ίσως είναι πολύ περισσότερες από όσες ήταν ποτέ στην Ιαπωνία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, το α΄ εξάμηνο του έτους οι τράπεζες αναγκάστηκαν να προβλέψουν περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από όσα προέβλεψαν για το σύνολο του 2013. Τον Ιούλιο το σύνολο των χρεών αυξανόταν κατά σχεδόν 16% σε ετήσια βάση, ποσοστό υψηλότερο από την αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας.
Στη διάρκεια αυτού του έτους η Κίνα, αντί να μειώσει, αύξησε το χρέος της και τις πιστωτικές «φούσκες».
Αν ήμασταν στο 1992, η Κίνα θα μπορούσε να εξαναγκάσει τις κρατικές τράπεζες και επιχειρήσεις να τιθασεύσουν τις υπερβολές τους. Ομως είναι μη αντιστρέψιμη για την Κίνα η πορεία που πήρε μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, το 2008. Τότε έριξε στην οικονομία πακέτο στήριξης ύψους 652 δισ. δολαρίων και στη συνέχεια αμέτρητα μικρότερα. Αν το Πεκίνο ήθελε να επιχειρήσει ευρεία αναδιάρθρωση των πιστώσεων, θα έπληττε όλους τους τομείς της οικονομίας και θα αυξάνονταν οι κίνδυνοι κοινωνικών ταραχών. Ισως η Κίνα να αντιμετωπίσει το δίλημμα της Ιαπωνίας το 1997, όταν κατέρρευσε η Yamaichi Securities Co., απειλώντας να μετατρέψει τη χρηματοπιστωτική κρίση της Ασίας σε παγκόσμια.
Η Ιαπωνία έσπευσε να στηρίξει το τραπεζικό της σύστημα με ενισχύσεις και μειώσεις επιτοκίων. Η κυβέρνηση φοβήθηκε πως η χώρα θα μπορούσε να εκτεθεί εάν οι κυβερνήσεις και οι ηγέτες σε Ουάσιγκτον, Λονδίνο και Βρυξέλλες ανακάλυπταν πόσο κοντά στη χρεοκοπία βρισκόταν. Ομως, η αντίδραση της Ιαπωνίας με τεράστιες ενέσεις ρευστότητας και στήριξη των ανίσχυρων τραπεζών της μέσω των υγιών τραπεζών την οδήγησαν στις διαβόητες πλέον «χαμένες δεκαετίες».
Επικρατεί η αντίληψη πως η Κίνα διαθέτει συναλλαγματικά διαθέσιμα 4 τρισ. δολαρίων, με τα οποία μπορεί να αντιμετωπίσει τις επισφαλείς πιστώσεις. Οποιαδήποτε προσπάθεια, πάντως, να υπολογισθούν σε μετρητά τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου που διακρατεί η Κίνα, το ευρωπαϊκό χρέος και τα ιαπωνικά ομόλογα, θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμιο πανικό. Μια κατάρρευση της Κίνας θα έπληττε τις αγορές εμπορευμάτων, τις βιομηχανίες από τη μεταποίηση μέχρι την υψηλή τεχνολογία, αλλά και τις βαθμολογίες κρατικών και εταιρικών ομολόγων σε οικονομίες εξαρτημένες από τις εξαγωγές, από την Αυστραλία μέχρι την Ιαπωνία και τη Βραζιλία.
Τον Αύγουστο, τα νέα δάνεια σε γουάν αυξήθηκαν στα 114 δισ. δολάρια (από τα 63 δισ. δολάρια του Ιουλίου). Οι οικονομολόγοι προβλέπουν νέο γύρο μέτρων τόνωσης της οικονομίας της Κίνας. Η κυβέρνηση έχει επιτρέψει ορισμένες πτωχεύσεις. Πρέπει να επιτρέψει και μία μεγάλη, που θα τιμωρήσει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.