Ο Λι Κεκιάνγκ, πρωθυπουργός της Κίνας, απευθυνόμενος στους ακροατές ενός μεγάλου επιχειρηματικού συνεδρίου ένα μήνα πριν, αναφέρθηκε στον θρίαμβο της κυβέρνησης πάνω σε δύο θέματα. Το Πεκίνο δεν κατάφερε μόνο να σταθεροποιήσει τον ρυθμό ανάπτυξης στην οικονομία, αλλά το πέτυχε χωρίς τη λήψη πρόσθετων μέτρων στήριξης. Τα στοιχεία, όμως, του Αυγούστου θέτουν υπό αμφισβήτηση την τοποθέτηση του Κινέζου πρωθυπουργού. Η ανάπτυξη αποδυναμώθηκε απρόσμενα, αιφνιδιάζοντας τους αναλυτές των διεθνών αγορών. Σκιαγραφείται, επίσης, μια δυσοίωνη προοπτική για το μέλλον από την υποχώρηση των λιανικών πωλήσεων, των επενδύσεων και της έκδοσης δανείων στις ομολογιακές αγορές. Ο μεταποιητικός κλάδος αναπτύχθηκε στον βραδύτερο ρυθμό από τα τέλη του 2008, δηλαδή όταν η χρηματοπιστωτική κρίση είχε χτυπήσει την παγκόσμια οικονομία. Οι πωλήσεις κατοικιών, οι οποίες είχαν ήδη δεχτεί πλήγμα, εμφάνισαν ακόμη μεγαλύτερη συρρίκνωση. Από τις αρχές του έτους έχουν υποχωρήσει κατά 8%, επηρεάζοντας τα έσοδα των τοπικών κυβερνήσεων και των κατασκευαστικών εταιρειών που δεν προχωρούν σε νέες αγορές εκτάσεων λόγω της συσσώρευσης των αποθεμάτων τους.
Μέχρι την ανακοίνωση των προαναφερόμενων απογοητευτικών στοιχείων για την κινεζική οικονομία τον Αύγουστο, η χώρα κινούνταν στο καθιερωμένο πλαίσιο που ισχύει τα τελευταία χρόνια. Το 2014 ξεκίνησε με την εφαρμογή μιας σειράς κρατικών μέτρων για την τόνωση της ανάπτυξης. Η κυβέρνηση αύξησε τις δαπάνες στις υποδομές και στη φθηνή στέγαση και η κεντρική τράπεζα προσέφερε μια «μικρή δόση» χαλαρής νομισματικής πολιτικής.
Τα περισσότερα προβλήματα εντοπίζονται στον κλάδο των ακινήτων, ο οποίος αναλογεί στο 15% του ΑΕΠ. Τα αποθέματα των εισηγμένων κατασκευαστικών εταιρειών αυξήθηκαν κατά ένα τέταρτο το πρώτο εξάμηνο, φθάνοντας στο 65% των συνολικών περιουσιακών στοιχείων τους. Είναι ένα επίπεδο ρεκόρ, σύμφωνα με τα στοιχεία της επενδυτικής τράπεζας CICC. Τα καλά νέα είναι ότι έχει γίνει πιο ελκυστικό το κόστος αγοράς ακινήτων. Η μέση τιμή για την αγορά μιας κατοικίας είναι οκταπλάσια του ετήσιου εισοδήματος ενός μέσου νοικοκυριού στην Κίνα συγκριτικά με το 12πλάσιο που ίσχυε το 2010, σύμφωνα με δείκτη της Economist Intelligence Unit, συγγενούς εταιρείας του Economist.
Ενας ακόμη λόγος που έχουν εξασθενήσει οι επιδόσεις της κινεζικής οικονομίας είναι η επιθυμία του κ. Λι να απεξαρτηθεί η οικονομία από το υψηλό χρέος, που έχει εκτιναχθεί πάνω από το 200% του ΑΕΠ. Αν και η Κίνα δεν έχει ξεκινήσει μια διαδικασία απομόχλευσης, η πίστωση αυξάνεται σε βραδύτερους ρυθμούς διότι οι ρυθμιστικές αρχές απαιτούν από τις τράπεζες να διατηρούν περισσότερα κεφάλαια για την κάλυψη των «κρυφών» επισφαλών δανείων που διατηρούν εκτός ισολογισμών τους. Είναι πασιφανής η πρόθεση του Πεκίνου να μην προχωρήσει αυτή τη φορά σε μεγάλα μέτρα οικονομικής στήριξης για να αποτρέψει μια επιβράδυνση της ανάπτυξης όπως έκανε στο παρελθόν. Αυτήν την πρόθεση επιβεβαίωσε όχι μόνον ο Κινέζος πρωθυπουργός αλλά και ο υπουργός Οικονομικών της χώρας στην τελευταία συνάντηση του G20.
Από την άλλη πλευρά, ο κ. Λι δεν προτίθεται να αφήσει τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου να χάσει το σθένος της. Εξ ου και η διοχέτευση 500 δισ. γουάν (63 δισ. ευρώ) από την κεντρική τράπεζα της Κίνας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα μέσω δανείων σε μεγάλες τράπεζες. Η απόφαση αυτή εφαρμόστηκε με μεγάλη διακριτικότητα, διότι ανακοινώθηκε μόνο από τη μικρού βεληνεκούς ιστοσελίδα Sina.com στα μέσα Σεπτεμβρίου. Μπορεί να συνηθίζεται μια ενίσχυση της ρευστότητας από την κεντρική τράπεζα της Κίνας πριν από την εορταστική περίοδο, που ξεκινά αρχές Οκτωβρίου, αλλά η «δόση» των 500 δισ. γουάν υπερβαίνει τα καθιερωμένα. Ωστόσο οι παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας έχουν βραχυπρόθεσμη επίδραση στην οικονομία εφόσον οι επιχειρηματίες είναι αβέβαιοι για τη γραμμή της κυβέρνησης. Η αποστασιοποίηση από μεγάλα μέτρα στήριξης είναι μια σωστή επιλογή για τη μακροπρόθεσμη πορεία μιας οικονομίας. Αλλά δεν έχει νόημα να ζει κανείς με την ψευδαίσθηση πως οι ταχείς ρυθμοί ανάπτυξης είναι βιώσιμοι χωρίς αυτά.