Πότε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) και η Τράπεζα της Αγγλίας θα αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια; Το ερώτημα αυτό αναστατώνει τις διεθνείς κεφαλαιαγορές και πολλά εξαρτώνται από την απάντηση. Αυτό που συμβαίνει στην αγορά εργασίας των δύο χωρών και αυτό που νομίζουν πως συμβαίνει οι δύο κεντρικές τράπεζες αποτελούν και την ουσία του θέματος. Οταν, προϊόντος του χρόνου, η ζήτηση για εργατικά χέρια ενισχυθεί και πάλι με την προσφορά να είναι περιορισμένη, οι μισθοί θα αρχίσουν να αυξάνονται πιο γρήγορα και, πριν περάσει πολύς καιρός, το υψηλότερο κόστος θα μετακυλισθεί στους καταναλωτές. Ο πληθωρισμός θα επανακάμψει. Το ιδανικό θα ήταν η Fed και η Τράπεζα της Αγγλίας να ξεπεράσουν το στάδιο αυτό και να συμπιέσουν τη ζήτηση πριν εμφανιστεί άνοδος του πληθωρισμού. Δύο ερωτήματα προκύπτουν. Πρώτον, πόσο κοντά βρίσκονται οι δύο οικονομίες ώστε να υπάρξει αυτή η αναθέρμανση του πληθωρισμού; Δεύτερον, πόσο κοντά είναι το κοντά;
Στην παρούσα βραδεία και διστακτική ανάκαμψη, το πρώτο ερώτημα είναι δυσκολότερο να απαντηθεί. Η ανεργία αποτελεί το απλούστερο μέτρο για να αποτιμηθεί η δυσπραγία της αγοράς εργασίας και ο δείκτης της υποχωρεί πολύ και στις δύο χώρες. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις φθάνει σχεδόν το 6% του εργατικού δυναμικού και βρίσκεται λιγότερο από μία ποσοστιαία μονάδα υπεράνω του ποσοστού που έχουν θέσει οι κεντρικές τράπεζες ως μακροπρόθεσμο σημείο ισορροπίας με τον πληθωρισμό σταθερό. Σύμφωνα με το μέτρο αυτό, το σημείο καμπής για τον πληθωρισμό είναι πολύ κοντά και ο χρόνος είναι κατάλληλος για τις τράπεζες να δράσουν. Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο πρόεδρος της Fed Ντάλας, Ρίτσαρντ Φίσερ, δήλωσε πως όντως η στιγμή έχει έλθει. Το πρόβλημα είναι ότι άλλα μέτρα-κριτήρια της αγοράς εργασίας δεν συμβαδίζουν με τα παραπάνω. Πέραν όλων των άλλων, υπάρχει μια κάποια ένδειξη για αύξηση του εργατικού κόστους. Στη Βρετανία, βέβαια, όπως τονίζουν οι Ντέιβιντ Μπλανσφλάουερ και Στέφεν Μάτσιν σε άρθρο τους στην ιστοσελίδα VoxEU, οι πραγματικοί μισθοί υποχωρούν ενώ στις ΗΠΑ αυξάνονται αλλά αργά. Δίνοντας περιθώρια για αύξηση της παραγωγικότητας, η αγορά εργασίας δεν θα ασκεί πληθωριστικές πιέσεις.
Σε πρόσφατο συμπόσιο του Ινστιτούτου Πίτερσον για τα Διεθνή Οικονομικά αναφέρθηκε ότι οι κεντρικές τράπεζες δεν πρέπει να αξιολογούν την αγορά εργασίας με τον καταγεγραμμένο δείκτη ανεργίας. Ορισμένοι άνεργοι σταμάτησαν την αναζήτηση (άρα δεν θεωρούνται άνεργοι) και θα επανέλθουν στην αγορά εργασίας καθώς ανακάμπτει η οικονομία. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι που επιθυμούν πλήρη απασχόληση αναγκάζονται να εργαστούν σε καθεστώς μερικής απασχόλησης. Στις HΠΑ αυτές οι μορφές συγκεκαλυμμένης ανεργίας πιθανώς και να συντείνουν στα προβλήματα στην αγορά εργασίας. Εάν συνυπολογίσουμε τα παραπάνω δεδομένα, τότε θα έχουμε μεγάλο περιθώριο να αυξηθεί η ζήτηση για εργατικά χέρια, χωρίς να προκληθούν πληθωριστικές πιέσεις. Τα αντίστοιχα στοιχεία για τη Βρετανία είναι παρόμοια.
Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα, το πόσο κοντά στον υψηλό πληθωρισμό είναι το πολύ κοντά, είναι αντιστοίχως σημαντική. Στηρίζεται δε σε ανάλογα επιχειρήματα. Ακόμα κι αν η διαφορά μεταξύ της επίσημης ανεργίας και του σημείου εξισορρόπησης ανεργίας και πληθωρισμού είναι τόσο μικρή όσο δηλώνει ο δείκτης της ανεργίας, οι κεντρικές τράπεζες δεν θα έπρεπε να σπεύσουν να αυξήσουν τα επιτόκια. Για ποιο λόγο; Γιατί το βάθος της πρόσφατης ύφεσης έχει διαμορφώσει μια μεγαλύτερη από τη συνηθισμένη αβεβαιότητα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίον η αγορά εργασίας θα επηρεάσει τον πληθωρισμό. Υπό αυτές τις συνθήκες, το κόστος των υπερβολικών επιφυλάξεων για την τόνωση της ζήτησης ίσως εξοβελίσει το κόστος τού να πάει κανείς πολύ μακριά: από τη μια έχεις το μόνιμο κόστος της υψηλής ανεργίας και από την άλλη την προσωρινή ενόχληση να πρέπει να κινηθείς ενάντια στον πληθωρισμό λόγω τιμών και μισθών, αφότου αυτός γίνει ορατός.