Η αβεβαιότητα των επενδυτών για το πλαίσιο μιας ενδεχόμενης εξόδου της χώρας μας από το πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι εγχώριες πολιτικές εξελίξεις και οι αυξανόμενες ανησυχίες για τις προοπτικές της οικονομίας της Ευρωζώνης, αποτέλεσαν τους κυριότερους λόγους της αρνητικής εικόνας που παρουσιάζουν τις τελευταίες ημέρες οι ελληνικές αγορές μετοχών και σταθερού εισοδήματος. Αναφορικά με τον πρώτο παράγοντα, οι αγορές από τη φύση τους απεχθάνονται την αβεβαιότητα σχετικά με ουσιώδη οικονομικοπολιτικά ζητήματα που τις αφορούν και, ως εκ τούτου, αντιδρούν αρνητικά στην «έλλειψη ορατότητας» για τη διάδοχη κατάσταση μιας ενδεχόμενης εξόδου της χώρας μας από το πρόγραμμα του ΔΝΤ. Στο σημείο αυτό εγείρονται δύο σημαντικά ερωτήματα: α) με ποιο τρόπο θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό που θα προκύψει σε περίπτωση που αποφασιστεί μια ταχύτερη της προγραμματισμένης έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα. Το εν λόγω κενό υπολογίζεται, βάσει συγκεκριμένων προϋποθέσεων και δεδομένων, 25 δισ. ευρώ συνολικά για την περίοδο 2015-2016, για την κάλυψη του οποίου η Ελλάδα μπορεί δυνητικά να χρησιμοποιήσει μια σειρά εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης (π.χ., μεταξύ άλλων, τα εναπομείναντα κεφάλαια που έχουν εκταμιευθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των πανευρωπαϊκών στρες τεστ, τους αδρανείς πόρους που είναι διαθέσιμοι σε άλλους τομείς της Γενικής Κυβέρνησης, τον ενδοκυβερνητικό δανεισμό μέσω πράξεων repo, την επαναγορά προνομιούχων μετοχών από τις συστημικές τράπεζες και τις εκδόσεις κυβερνητικών ομολόγων, και β) πώς θα διασφαλισθεί η συνέχιση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και της δημοσιονομικής εξυγίανσης απουσία του υφιστάμενου μηχανισμού επιτήρησης.
Οπως υποστηρίξαμε και σε πρόσφατη μελέτη μας («Πόσο εφικτό είναι για την Ελλάδα να διακόψει το πρόγραμμα χρηματοδότησης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο», 24 Σεπτεμβρίου 2014), η πρόωρη απεμπλοκή από το πρόγραμμα θα ήταν εφικτή υπό προϋποθέσεις, μία εκ των οποίων είναι η διατήρηση της πρόσβασης της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές άντλησης κεφαλαίων. Με τη σειρά του, αυτό προϋποθέτει την αποφυγή σημαντικών αποκλίσεων από τους δημοσιονομικούς στόχους και την ατζέντα των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, καθώς επίσης και την παράλληλη υιοθέτηση των απαραίτητων μέτρων/μηχανισμών που θα διαβεβαιώσουν τους επενδυτές για την ελαχιστοποίηση του ανωτέρω κινδύνου.
* Επικεφαλής οικονομολόγος Eurobank.