Συστηματική κριτική στην οικονομική πολιτική του Βερολίνου ασκεί εσχάτως ο Μαρσέλ Φράτσερ, επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW), του παλαιότερου και μεγαλύτερου think tank οικονομικών μελετών της χώρας. Ο κ. Φράτσερ απάντησε σε γραπτές ερωτήσεις της «Κ»:
– Στις τελευταίες συνεντεύξεις σας επιμένετε ότι ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός αποτελεί λανθασμένη προτεραιότητα για τη γερμανική κυβέρνηση. Ποια είναι η λύση;
– Εξακολουθούμε να βιώνουμε μια βαθιά κρίση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ακόμη και η γερμανική οικονομία παράγει σαφώς κάτω από τις δυνατότητές της. Η Γερμανία έχει τη δυνατότητα να στηρίξει την οικονομία τη δική της αλλά και της Ευρώπης, αυξάνοντας τις δημόσιες δαπάνες της. Αλλες πάλι χώρες, όπως η Ελλάδα ή η Ιταλία, δεν έχουν τέτοιου είδους περιθώρια. Οφείλουν να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών τους και των επιχειρήσεων, αλλά και την αξιοπιστία τους στον τομέα της οικονομικής δραστηριότητας και των μεταρρυθμίσεων.
– Διαβάσαμε την έκθεση του DIW για το κενό ιδιωτικών επενδύσεων. Aκόμη και η Γερμανία υπολείπεται στον τομέα. Ποια είναι η αιτία;
– Η Ευρωζώνη συνολικά έχει ένα επενδυτικό κενό 2%, δηλαδή 200 δισ. ευρώ ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι η Ευρωζώνη πρέπει να αυξήσει σημαντικά τις επενδύσεις της για να εξασφαλίσει μία βιώσιμη ανάπτυξη. Το ίδιο οφείλει να πράξει και η Γερμανία.
– Μπορείτε να μας πείτε για τα ευρήματα της έκθεσης που αφορούν στην Ελλάδα;
– Η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσον οι ελληνικές επιχειρήσεις θα καταφέρουν να δημιουργήσουν νέες επενδύσεις. Υψηλότερες ιδιωτικές επενδύσεις είναι ο μοναδικός τρόπος για να επιτευχθεί μείωση της ανεργίας στην Ελλάδα και αύξηση του εισοδήματος και των μισθών. Το μεγαλύτερο εμπόδιο για επενδύσεις στην Ελλάδα είναι η πολιτική ρευστότητα.
– Πιστεύετε ότι είναι επαρκές το επενδυτικό πακέτο των 300 δισ. που εξήγγειλε ο Γιουνκέρ;
– Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στη σωστή κατεύθυνση. Δυστυχώς παραμένει ασαφές πώς θα διατεθούν αυτά τα χρήματα.
– Πιστεύετε ότι οι σοσιαλδημοκράτες επηρεάζουν την οικονομική και ευρωπαϊκή πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης;
– Διευθύνω μία ανεξάρτητη επιτροπή εμπειρογνωμόνων, επιφορτισμένη με την ενίσχυση των επενδύσεων στη Γερμανία. Οπως και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έτσι και στο Βερολίνο η πολιτική επικεντρώνεται σε ερωτήματα εθνικού ενδιαφέροντος. Αυτό ισχύει και για τα πακέτα διάσωσης. Η ανησυχία στη Γερμανία είναι ότι δεν θα μπορέσουν οι Ελληνες να αποπληρώσουν τα δάνειά τους. Και το ζητούμενο από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι να επιδείξουν μεγαλύτερη πρόοδο στον τομέα των μεταρρυθμίσεων.
– Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ευρώπη;
– Τη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλούν σήμερα η Γαλλία και η Ιταλία. Αντίθετα χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία πραγματοποίησαν θετικά βήματα στον τομέα των μεταρρυθμίσεων και ανταμείβονται πλέον με μία σαφή οικονομική βελτίωση.
– Αρκούν οι πρωτοβουλίες που έχει πάρει μέχρι σήμερα ο Ντράγκι για να αλλάξει το κλίμα στην Ευρωζώνη;
– Η ΕΚΤ έπαιξε τα τελευταία έξι χρόνια έναν αποφασιστικό ρόλο για τη σταθεροποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και των αγορών. Χωρίς την ΕΚΤ η σημερινή κατάσταση θα ήταν πολύ δυσμενέστερη. Η Ελλάδα ευνοήθηκε από αυτήν τη νομισματική πολιτική όσο και η Γερμανία. Το ευρώ είναι η ισχύς της Ευρώπης και απέτρεψε μία βαθύτερη κρίση. Δεν είναι ούτε αποδιοπομπαίος τράγος ούτε άλλοθι για όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη σήμερα. Η ΕΚΤ όμως δεν θα έχει μελλοντικά εργαλεία για να επιφέρει νέα βελτίωση στην Ευρώπη. Τώρα είναι η σειρά της πολιτικής να φέρει εις πέρας σοβαρές μεταρρυθμίσεις.
– Τις τελευταίες ημέρες βλέπουμε διαρκώς αρνητικά στοιχεία για τη γερμανική οικονομία. Πιστεύετε ότι ξεκινάει μία υφεσιακή φάση;
– Η γερμανική οικονομία έχει αποδυναμωθεί αισθητά τους τελευταίους μήνες. Παρ’ όλα αυτά οι προβλέψεις για την ανάπτυξη το 2014 και το 2015 που ανέρχονται σε 1,3% και 1,2% παραμένουν καλές. Η ανάπτυξη αυτή στη Γερμανία θα βοηθήσει τη σταθεροποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Είναι ωστόσο υπερβολικά ισχνή για να αποτελέσει αναπτυξιακή κινητήρια δύναμη για ολόκληρη την Ευρώπη.
– Σε πρόσφατη έρευνά της η Deutsche Bank προβλέπει κατάρρευση του ευρώ. Ποια είναι η γνώμη σας;
– Το ευρώ ήταν καθόλη τη διάρκεια της κρίσης σταθερό και ισχυρό. Σπάνια έχει υπάρξει τα τελευταία 200 χρόνια ένα νόμισμα τόσο σταθερό στη διάρκεια μιας τόσο βαθιάς κρίσης. Δεν βλέπω γιατί να φοβόμαστε κατάρρευση του ευρώ.