Η Ιταλία βρίσκεται στο στόχαστρο των αγορών καθώς παρουσιάζει ένα από τα υψηλότερα χρέη στην Ευρωζώνη, ενώ βρίσκεται σε ύφεση. Aυτό είναι πασιφανές από τις υψηλές αποδόσεις που ζητούν οι επενδυτές για να αγοράσουν ομόλογά της, ιδιαίτερα σε σχέση με τα ισπανικά που κινούνται σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα, επειδή εμπνέουν μεγαλύτερη σταθερότητα στις αγορές, όπως επισημαίνεται και από το πρακτορείο Bloomberg. Προ διετίας, όταν είχε κλιμακωθεί η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, η Ισπανία ήταν στο προσκήνιο σεναρίων για τη διάλυση της Ευρωζώνης. Αντιθέτως, τα δημοσιονομικά δεδομένα της Ιταλίας έπαιζαν δευτερεύοντα ρόλο. Σήμερα, το χρέος της Ιταλίας ανέρχεται στα 2 τρισ. ευρώ. Εάν υποκύψει ξανά η Ευρωζώνη σε ύφεση, η Ιταλία θα παίξει δραματικό ρόλο, δεδομένου ότι πρόκειται για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης μετά τη Γερμανία και τη Γαλλία. To ΔΝΤ διαβλέπει συρρίκνωση της ιταλικής οικονομίας επί τρίτο συναπτό έτος μέχρι τα τέλη του 2014, ενώ η ίδια η ιταλική κυβέρνηση αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις για ανάπτυξη το 2015 στο 0,3%. Αντίθετα, η τρέχουσα συγκυρία είναι εξαιρετικά ευνοϊκή για την Ισπανία, την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Επειτα από εξαετή βαθιά και πολυμέτωπη κρίση, η ισπανική οικονομία εξέρχεται δυναμικά και αποτελεί μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στην Ευρωζώνη, με την κυβέρνηση να προσβλέπει σε ανάπτυξη 1,3% το 2014 και 2% το 2015.
Αν και οι μαζικές ρευστοποιήσεις που έλαβαν χώρα την περασμένη εβδομάδα στις αγορές κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης επανέφεραν αναμνήσεις από το κλίμα πανικού που ίσχυε προ διετίας, οι πιέσεις που ασκήθηκαν στη Ρώμη ήταν μεγαλύτερες απ’ ό,τι στη Μαδρίτη. Μια εβδομάδα πριν, η πρόσθετη απόδοση που αναζητούσαν οι επενδυτές από τα 10ετή ιταλικά ομόλογα σε σχέση με τα αντίστοιχα ισπανικά διαμορφώθηκε στις 36 μονάδες βάσης ή 0,36%, αντανακλώντας το υψηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο του 2012. Η διαφορά στις αποδόσεις μπορεί να φαίνεται αμυδρή, αλλά είναι ενδεικτική των αντίθετων κατευθύνσεων που ακολουθούν οι δύο οικονομίες. Xθες, η απόδοση του ιταλικού 10ετούς κυμαινόταν στο 2,55%, ενώ αυτή του ισπανικού στο 2,22%.
Οι πιέσεις αυτές, ωστόσο, δεν πτόησαν τον Ιταλό πρωθυπουργό. Ο Ματέο Ρέντσι επανέλαβε χθες πως η Ευρωζώνη οφείλει να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη και να αποστασιοποιηθεί από την πολιτική της αυστηρής λιτότητας, άποψη που συμμερίζεται με τη Γαλλία σε πλήρη αντίθεση από το Βερολίνο. Οι κυβερνήσεις στο Παρίσι και τη Ρώμη έχουν ανακοινώσει προϋπολογισμούς που δεν συμμορφώνονται με τις επιταγές των Βρυξελλών για μείωση του χρέους και του δημοσιονομικού ελλείμματός τους.
Οπως σχολιάζει ο Ρόμπερτ Τιπ, επικεφαλής στρατηγικός επενδυτής στην Prudential Financial, «προ ενός έτους, η Ιταλία δεν χρειαζόταν να λάβει πολλά μέτρα για να βελτιώσει τον προϋπολογισμό της και το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν ήταν τόσο υψηλό. Την ίδια ώρα, η δυναμική στην ισπανική οικονομία ήταν πολύ εξασθενημένη και έπρεπε να αντιμετωπισθούν πολλαπλά προβλήματα». Μέσα σε λίγο καιρό, όμως, το δημόσιο χρέος της Ιταλίας αυξήθηκε σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα, ενώ οι δυσμενείς συνθήκες καθιστούν αδύνατη τη μείωσή του. Από το 115% του ΑΕΠ το 2010 έφθασε το 128% μέχρι τα τέλη του 2013.
Οι συνθήκες στις δύο οικονομίες επηρεάζουν, επίσης, τον τραπεζικό κλάδο τους. Σύμφωνα με σημείωμα του οίκου πιστοληπτικής Fitch, οι προοπτικές των μικρομεσαίων ισπανικών τραπεζών έχουν βελτιωθεί συγκριτικά με αντίστοιχες ιταλικές λόγω, μεταξύ άλλων, της διαφορετικής προοπτικής των δύο οικονομιών. «Οι συνθήκες για τις μικρομεσαίες τράπεζες της Ισπανίας έχουν βελτιωθεί συνολικά, αλλά η προοπτική για τους ανταγωνιστές τους στην Ιταλία παραμένει αβέβαιη, αντανακλώντας τις διαφορές των δύο χωρών στις τάσεις ανάληψης πιστωτικού κινδύνου, την κερδοφορία και τις συνθήκες στην εγχώρια οικονομία», επισημαίνεται στην επιστολή της Fitch. Η Fitch τονίζει, τέλος, πως η κεφαλαιακή βάση των ισπανικών τραπεζών έχει βελτιωθεί, ιδιαίτερα όσων έχουν λάβει κρατική βοήθεια.