O Mάριο Ντράγκι μπορεί τελικώς να έχει επινοήσει ένα νέο εργαλείο νομισματικής πολιτικής: προφορική ποσοτική χαλάρωση. Επιλέγοντας με προσοχή τις λέξεις που χρησιμοποίησε στην τελευταία συνέντευξη Τύπου, ο κ. Ντράγκι έστειλε ισχυρό μήνυμα πως είναι διατεθειμένος να υιοθετήσει πολύ πιο επιθετικά μέτρα, ακόμη και αγορές κρατικών ομολόγων, εάν κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο. «Το Δ.Σ. δεσμεύεται ομόφωνα στην υιοθέτηση πρόσθετων μη συμβατικών εργαλείων στα όρια του καταστατικού», δήλωσε ο κ. Ντράγκι. Προ μιας διετίας, ο κ. Ντράγκι άλλαξε όλη τη ρότα στην κρίση χρέους της Ευρωζώνης υποσχόμενος «να κάνει ό,τι χρειαστεί» για να διατηρήσει τη συνοχή της νομισματικής ένωσης. Σήμερα προσπαθεί να εξομαλύνει το κλίμα στις αγορές με την υπόσχεση της χρήσης ενός πιο δυνατού φαρμάκου. Δεσμεύτηκε με την υιοθέτηση πρόσθετων μέτρων σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Αναφέρθηκε, επίσης, στις ανησυχίες που είχαν εκφραστεί από τον διεθνή Τύπο για τη διάσταση απόψεων σε ό,τι αφορά τα επόμενα βήματα της ΕΚΤ.
Αλλά το βασικό ερώτημα παραμένει σε εκκρεμότητα: πόσο ακόμη θα μπορεί ο κ. Ντράγκι να καθησυχάζει τις αγορές με οριακά μέτρα και συνεντεύξεις Τύπου που καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα ανάλογο της φράσης «θα τα ξαναπούμε τον επόμενο μήνα»; Ακόμη και εάν οι αγορές παραμείνουν σε ηρεμία, το μεγαλύτερο ερώτημα είναι εάν η ΕΚΤ μπορεί να αντιστρέψει τις υφιστάμενες, έντονες αντιπληθωριστικές τάσεις που ακυρώνουν κάθε απόπειρα ανάκαμψης της οικονομίας. Ο κ. Ντράγκι δεν προσδιόρισε πώς ακριβώς θα ενεργήσει η ΕΚΤ για να στηρίξει την οικονομία. Η αποπεράτωση ενός προγράμματος αγοράς ομολόγων τόσο μεγάλου όσο ήταν η εξαετής εκστρατεία που μόλις ολοκλήρωσε η Fed αντιμετωπίζει μεγάλα πολιτικά και νομικά εμπόδια στην Ευρώπη. Πολλοί οικονομολόγοι και υψηλοί αξιωματούχοι έχουν εκδηλώσει τον προβληματισμό τους για τη διστακτικότητα της ΕΚΤ να ενεργήσει όπως η Fed, η Τράπεζα της Αγγλίας και η Τράπεζα της Ιαπωνίας, οι οποίες δεν προκάλεσαν και αύξηση του πληθωρισμού, διαψεύδοντας περίτρανα τους επικριτές της τολμηρής ή επιθετικής νομισματικής πολιτικής.
Δεν υπάρχει ακόμη αποπληθωρισμός στην Ευρωζώνη αλλά ο χαμηλός πληθωρισμός μπορεί να παροτρύνει τους καταναλωτές να καθυστερήσουν ακόμη περισσότερο τις αγορές τους αναμένοντας μεγαλύτερη πτώση των τιμών, προκαλώντας απώλειες εσόδων στις επιχειρήσεις και μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας που ήδη κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα.
Για να αποφευχθεί η απομόνωση της Γερμανίας, ο κ. Ντράγκι θα πρέπει να εξαντλήσει κάθε άλλο εργαλείο νομισματικής πολιτικής πριν προχωρήσει σε αγορές κρατικών ομολόγων μεγάλης κλίμακας. Οι Γερμανοί φοβούνται πως εάν η ΕΚΤ αγοράσει έναν μεγάλο όγκο κρατικών ομολόγων τότε αυτό θα σημάνει τη μεταφορά πλούτου από τα εύπορα στα φτωχά κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Και έτσι ανησυχούν πως θα είναι αυτοί που θα πρέπει να καλύψουν, τελικά, το κόστος μιας εθνικής χρεοκοπίας.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, ο κ. Ντράγκι δεν ήταν τόσο θεωρητικός όσο ήταν σε προηγούμενες περιστάσεις όπου είχε πει πως η ΕΚΤ είναι διατεθειμένη να επεκτείνει τον ισολογισμό της στα επίπεδα του Μαρτίου του 2012. Στην τελευταία επίσημη ανακοίνωση της ΕΚΤ είπε ότι η Ευρωτράπεζα στοχεύει στην επέκταση των ισολογισμών της κατά ένα τρισ. δολάρια μέχρι το 2016. «Είμαστε ένα βήμα πριν από την υλοποίηση ενός προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων», σχολιάζει ο Λουκ Μπαρτόλομιου, διαχειριστής κεφαλαίων στην Aberdeen Asset Management. Eξάλλου, αυτό είπε εμμέσως πλην σαφώς ο κ. Ντράγκι. «Αυτό είναι το βασικό μήνυμα: ο ισολογισμός θα συνεχίσει να επεκτείνεται», δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωτράπεζας.