Ο Ιγκόρ Σετσίν, διευθύνων σύμβουλος της Rosneft, της μεγαλύτερης ρωσικής πετρελαϊκής, αιφνιδίασε προχθές όταν υποστήριξε πως η Ρωσία θα είναι πολύ καλά ακόμη και αν η τιμή του πετρελαίου υποχωρήσει στα 60 δολάρια το βαρέλι. Πώς γίνεται αυτό, όταν η Deutsche Bank υπολογίζει πως η Ρωσία χρειάζεται μια τιμή της τάξης των 100 δολαρίων το βαρέλι για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της;
Η απάντηση ισχύει τόσο για τη Ρωσία όσο και για ορισμένα μέλη του ΟΠΕΚ. Οι προϋπολογισμοί των χωρών ισοσκελίζονται στο εθνικό τους νόμισμα, όχι σε δολάρια. Επομένως, όποια χώρα έχει τα πολιτικά περιθώρια να υποτιμήσει το νόμισμά της όταν πέφτει η τιμή του πετρελαίου δεν έχει ισχυρά κίνητρα να επιδιώξει αύξηση της τιμής. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν το εξήγησε αυτό σε πρόσφατη και ασυνήθιστα ειλικρινή συνέντευξή του στο πρακτορείο TASS λέγοντας: «Κοιτάξτε, άλλοτε πουλούσαμε αγαθά αξίας ενός δολαρίου και λαμβάναμε 32 ρούβλια ως αμοιβή. Τώρα παίρνουμε 45 ρούβλια για τα ίδια προϊόντα. Τα έσοδά μας δεν έχουν μειωθεί, έχουν αυξηθεί».
Σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg, τα έσοδα από τις εξαγωγές ρωσικού αργού έχουν μειωθεί από 54 δολάρια το βαρέλι στα οποία έφθαναν τον Ιανουάριο σε λίγο κάτω από 38 δολάρια το βαρέλι σήμερα. Σε όρους ρωσικού νομίσματος, όμως, η ρωσική κυβέρνηση δεν έχει χάσει τίποτε: ενώ η τιμή του Brent έχει υποχωρήσει κατά 25% στη διάρκεια του έτους, το ρούβλι έχει υποτιμηθεί κατά 30%. Η κυβέρνηση κέρδιζε χονδρικά 1.728 ρούβλια ανά βαρέλι τον Ιανουάριο και σήμερα κερδίζει 1.775 ρούβλια.
Δεν αποτελεί έκπληξη πως όσες πετρελαιοπαραγωγοί χώρες έχουν τολμήσει να υποτιμήσουν τα νομίσματά τους στη διάρκεια του έτους δεν δείχνουν να ανησυχούν για την πτώση της τιμής. Προ ημερών ο Γιουσέφ Γουσφί, υπουργός Ενέργειας της Αλγερίας, δήλωσε πως η χώρα του «είναι ήσυχη» σε ό,τι αφορά την τιμή, μολονότι υποτίθεται πως η Αλγερία χρειάζεται μια τιμή της τάξης των 113 δολαρίων το βαρέλι για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της. Το δηνάριο Αλγερίας έχει υποτιμηθεί κατά 9% στη διάρκεια του έτους. Ο υπουργός Πετρελαίου του Ιράν, Μπιζάν Ναμντάρν Ζανγκανέκ, έχει δεσμευθεί πως δεν θα μειωθεί το μερίδιο της χώρας του στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου «ούτε κατά ένα βαρέλι» αν και το Ιράν χρειάζεται μια τιμή της τάξης των 153 δολαρίων για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του. Στη διάρκεια του έτους, το ιρανικό ριάλ έχει υποχωρήσει κατά 7,2% έναντι του δολαρίου.
Η Νιγηρία επίσης φαίνεται να θεωρεί πως μπορεί να ζήσει με χαμηλές τιμές πετρελαίου. Εχει αφήσει να διολισθήσει το νόμισμά της, το ναΐρα, που έχει υποτιμηθεί κατά 10% στη διάρκεια του έτους. Υπάρχουν, άλλωστε, και οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες από το Κατάρ, τα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία που δεν έχουν υποτιμήσει τα νομίσματά τους αλλά μπορούν να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους με το πετρέλαιο σε σχετικά χαμηλές τιμές. Μόνον όσες χώρες δεν έχουν αυτά τα περιθώρια ελιγμών είναι εκτεθειμένες και υποστηρίζουν ένθερμα τις εκκλήσεις για μείωση της παραγωγής. Ο Ισημερινός, που χρησιμοποιεί αμερικανικά δολάρια, και η Βενεζουέλα, η κυβέρνηση της οποίας ελέγχει την ισοτιμία του νομίσματός της με τις συνήθεις ολέθριες συνέπειες, είναι δύο χώρες διατεθειμένες να κάνουν οτιδήποτε για να ανακόψουν την πτώση της τιμής του πετρελαίου.
Η Ρωσία και κάποιες άλλες χώρες που αποφάσισαν να αντιπαρέλθουν το φθηνό πετρέλαιο υποτιμώντας τα νομίσματά τους θα αναπληρώσουν έως ένα βαθμό τις ζημίες που θα υποστούν οι πολίτες τους. Αυτό όμως δεν θα έχει τόσο μεγάλο κόστος αν τα περισσότερα από όσα αγαθά αγοράζουν οι φτωχότεροι πολίτες τους παράγονται στο εσωτερικό της χώρας. Ετσι δουλεύει το σύστημα στη Ρωσία, όπου η κυβέρνηση Πούτιν περιμένει πότε οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου θα πλήξουν τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ εξαναγκάζοντάς τους να μειώσουν την παραγωγή. Τότε δεν θα υπάρχει πλέον υπερπροσφορά και οι τιμές θα αυξηθούν.