Υπάρχουν πολλοί παράγοντες στους οποίους οφείλεται το γερμανικό οικονομικό θαύμα της τελευταίας δεκαετίας. Ενας από τους σημαντικότερους είναι οι περίφημες γερμανικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτές αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων της χώρας και παράγουν πολύ υψηλής ποιότητας βιομηχανικά προϊόντα.
Βέβαια, οι γερμανικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν λειτουργούν σε κενό. Επωφελήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας αλλά και από τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που εισήγαγε, στις αρχές του 2005, ο τότε καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ. Ακόμη σημαντικότερη είναι η συμφωνία που έκλεισαν εργοδότες και εργαζόμενοι να διατηρήσουν ουσιαστικά «παγωμένους» τους μισθούς από το 1998 έως το 2008. Το «πάγωμα» των τιμών και ο σταθερά χαμηλότερος πληθωρισμός που είχε η Γερμανία από την Ευρωζώνη μετά την εισαγωγή του ευρώ ενίσχυσαν σε πολύ μεγάλο βαθμό την ανταγωνιστικότητα των γερμανικών προϊόντων. Από το 1999 έως το 2011 η ανταγωνιστικότητα των γερμανικών επιχειρήσεων είχε αυξηθεί κατά σχεδόν 20% έναντι των υπολοίπων επιχειρήσεων της Ευρωζώνης. Μόνο από τα τέλη του 2010, Ισπανία, Ελλάδα, Πορτογαλία και σε μικρότερη βαθμό η Ιταλία άρχισαν να ανακτούν μέσω εσωτερικής υποτίμησης και μειώσεων μισθών τη χαμένη τους ανταγωνιστικότητα. Η δε υιοθέτηση του ευρώ προσέφερε ένα ακόμη σοβαρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αφού το ευρώ είναι πολύ πιο ασθενές σε σχέση με το γερμανικό μάρκο. Αν η Γερμανία εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί το μάρκο, αυτό θα ήταν πολύ ισχυρότερο απ’ ό,τι είναι σήμερα το ευρώ. Υπολογίζεται πως αν η Γερμανία εγκαταλείψει το ευρώ, το νέο μάρκο θα ανατιμηθεί κατά 30-40% σε σχέση με το ευρώ, πλήττοντας τις γερμανικές εξαγωγές και βυθίζοντας τη γερμανική οικονομία σε ύφεση μέσα σε μια νύχτα. Η δε ευρωπαϊκή κρίση δημοσίου χρέους έχει καταστήσει τα γερμανικά κρατικά ομόλογα ασφαλές καταφύγιο για πολλούς επενδυτές, γεγονός που έχει οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση του κόστους δανεισμού προς επιχειρήσεις, σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης.
Εκμεταλλευόμενες όλα αυτά τα πλεονεκτήματα, οι γερμανικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις εξακολούθησαν να παράγουν τα ίδια πολύ υψηλής ποιότητας προϊόντα και μάλιστα σε ακόμη χαμηλότερες τιμές απ’ ό,τι τη δεκαετία του 1990. Τα γερμανικά βιομηχανικά προϊόντα είναι τόσο υψηλής ποιότητας και εξειδίκευσης, ώστε είναι σχεδόν αδύνατο να αντιγραφούν από φθηνότερους ανταγωνιστές όπως η Κίνα. Το πνεύμα συνεννόησης μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, που παραδοσιακά υπήρχε στη Γερμανία, αποδείχτηκε ιδιαίτερα χρήσιμο κατά τη διάρκεια της ύφεσης το 2009, όταν οι εργαζόμενοι συμφώνησαν να μειώσουν τις ώρες εργασίας τους και την αμοιβή τους με αντάλλαγμα να μην υπάρξουν απολύσεις. Η δε γερμανική κυβέρνηση επιδότησε με 5 δισ. ευρώ τον μισθό εργαζομένων που δούλευαν λιγότερες ώρες. Το αποτέλεσμα ήταν μέσω αυτής της συνεννόησης να σωθούν σχεδόν μισό εκατομμύριο θέσεις εργασίας στη Γερμανία. Η απουσία απολύσεων σημαίνει ότι δεν επλήγη τόσο πολύ η κατανάλωση και η εσωτερική ζήτηση στη Γερμανία όσο σε άλλες χώρες όπου αυξήθηκε κατακόρυφα η ανεργία. Η ύπαρξη κατανάλωσης και ζήτησης με τη σειρά της υποστήριξε την απασχόληση. Βέβαια, οι Γερμανοί εργάτες υποβλήθηκαν σε θυσίες όλα αυτά τα χρόνια, ενώ οι μεταρρυθμίσεις Σρέντερ οδήγησαν στην εκτόξευση των εναλλακτικών μορφών απασχόλησης, όπως μερική απασχόληση και εκ περιτροπής απασχόληση, με πολύ χαμηλούς μισθούς της τάξεως των 500 ευρώ.
Αυτές οι μορφές απασχόλησης αποτελούν πλέον σχεδόν το 17% των συνολικών θέσεων εργασίας.