Iσως να είναι η κατάλληλη στιγμή για να κλείσετε εισιτήρια από τις ΗΠΑ στο Παρίσι. Αυτό είναι ένα από τα πρακτικά συμπεράσματα που προκύπτουν από τις μεγάλες μεταβολές στις αγορές νομισμάτων που ξεκίνησαν μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2014 και συνεχίζονται στις πρώτες συνεδριάσεις του νέου έτους. Η άνοδος του δολαρίου έναντι του ευρώ και άλλων νομισμάτων επιφέρει μεγάλες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία και πέρα από αυτή.
Το ευρώ κυμάνθηκε σε επίπεδα χαμηλότερα των 1,19 δολαρίων τη Δευτέρα, αντανακλώντας το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων εννέα ετών. Η σταθμισμένη ισοτιμία του δολαρίου παρουσιάζει άνοδο της τάξεως του 15% από τα τέλη Ιουνίου. Οι διακυμάνσεις αυτές είναι αρκετά μεγάλες για να επαναπροσδιορίσουν τους όρους των οικονομικών επαφών ανάμεσα στα μεγαλύτερα κράτη του κόσμου, επηρεάζοντας, σχεδόν, κάθε εταιρεία ή άτομο που συναλλάσσεται διασυνοριακά.
Τα αίτια αυτών των μεταβολών είναι αρκετά σαφή. Η αμερικανική οικονομία βρίσκεται σε πολύ καλύτερη κατάσταση συγκριτικά με τις υπόλοιπες οικονομίες του ανεπτυγμένου κόσμου, παρουσιάζοντας ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στο 5% κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) σχεδιάζει αύξηση του βασικού επιτοκίου μέσα στο τρέχον έτος σε μια περίοδο που οι κεντρικές τράπεζες σε Ευρώπη και Ιαπωνία προχωρούν σε μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης. Αλλά οι επιπτώσεις δεν γίνονται τόσο εύκολα αντιληπτές.
Οι αμερικανικές εταιρείες που είναι ιδιαίτερα δραστήριες στην παγκόσμια οικονομία και αντλούν το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων τους από το εξωτερικό είναι αντιμέτωπες με αρκετά δυσκολότερες συνθήκες στο διάστημα των τελευταίων μηνών. Η αμερικανική Boeing, που συναγωνίζεται την ευρωπαϊκή Airbus, ή ένας οινοποιός από την Καλιφόρνια, που προσπαθεί να πείσει πως η παραγωγή του είναι καλύτερη από τα κρασιά της Ιταλίας ή της Γαλλίας, αντιμετωπίζουν μια συγκεκριμένη δυσκολία. Το προϊόν τους είναι πιο ακριβό διότι η ανταγωνιστικότητά τους έχει εξασθενήσει με το «ακριβότερο» δολάριο. Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες που πρέπει να καλύψουν μισθούς στο εξωτερικό ή να αγοράσουν πρώτες ύλες από το υποτιμημένο γιεν ή ευρώ απολαμβάνουν μια έμμεση εξοικονόμηση δαπανών χωρίς να προχωρήσουν σε περικοπές μισθών ή να επαναδιαπραγματευθούν με προμηθευτές.
Επειδή η ανατίμηση του δολαρίου, επιπροσθέτως, πηγάζει από τη βελτίωση των συνθηκών στην εγχώρια οικονομία, οι εταιρείες στον αμερικανικό μεταποιητικό κλάδο δεν πανικοβάλλονται ιδιαίτερα. Δεν έχουν παραπονεθεί μέχρι σήμερα. «Το δολάριο ενισχύεται για τους σωστούς λόγους», δηλώνει ο Τσαντ Μούτραϊ, επικεφαλής οικονομολόγος της αμερικανικής Ενωσης Μεταποιητικών Επιχειρήσεων, προσθέτοντας ότι «η οικονομία των ΗΠΑ έχει τα περισσότερα φωτεινά σημεία απ’ όλον τον κόσμο». Αυτό αποτελεί πρόκληση για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις, αλλά, τουλάχιστον, η κερδοφορία των περισσότερων εταιρειών ενισχύεται μαζί με την ισχυρή ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας». Βέβαια, μην εκπλαγείτε εάν οι εξαγωγικές επιχειρήσεις αρχίσουν να παραπονιούνται σε περίπτωση που το δολάριο ενισχυθεί περαιτέρω.
Ενας λόγος που η αμερικανική οικονομία υπερισχύει των υπολοίπων οικονομιών του ανεπτυγμένου κόσμου εντοπίζεται στην πτώση των τιμών του πετρελαίου. Η μεγάλη πτώση των τιμών επιτρέπει στα αμερικανικά νοικοκυριά να καταναλώσουν άλλα προϊόντα. Παράλληλα, θετικό ρόλο διαδραματίζουν οι χαμηλές πιέσεις στις τιμές, διατηρώντας τον δείκτη πληθωρισμού κοντά στο 2%, που είναι ο στόχος της Fed και άλλων κεντρικών τραπεζών. Αντίθετα από την Ιαπωνία και την Ευρωζώνη, όπου είναι ανησυχητική η μεγάλη πτώση των τιμών, η Fed έχει μεγαλύτερη ευελιξία για να διατηρήσει σε χαμηλά επίπεδα το βασικό επιτόκιο και άρα το κόστος δανεισμού στις ΗΠΑ.