Η ελληνική κυβέρνηση επέδειξε τις τελευταίες δέκα ημέρες μία αντιφατική διάθεση ως προς την προσέγγιση των Ευρωπαίων εταίρων της, προκαλώντας σημαντικές αυξομειώσεις των δεικτών στις διεθνείς αγορές.
Αρχικά το κλίμα ήταν απογοητευτικό, μετά βελτιώθηκε και αυτό δεν αναμένεται να λήξει σύντομα. Ακολουθούν ερωτήσεις και απαντήσεις για όσα χρειάζεται να ξέρετε. Γιατί η Ελλάδα αποτελεί συστημικό κίνδυνο; Αφ’ ης στιγμής η χώρα κατέστη απειλή για τη σταθερότητα στην Ευρώπη και την ευημερία της Ευρωζώνης, οι συστημικές επιπτώσεις της κρίσης έχουν επεκταθεί πέραν των αγορών και στην πολιτική αρένα. Σήμερα οι προβληματισμοί δεν έχουν να κάνουν τόσο με την ικανότητα της Ευρωζώνης να διαχειριστεί τον οικονομικό αντίκτυπο μιας εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, αλλά κυρίως τον πολιτικό. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές δείχνει τη διογκούμενη δημοφιλία των μη συμβατικών κομμάτων στην Ευρώπη. Αυτό οφείλεται στη διάχυτη δυσαρέσκεια μετά τόσα χρόνια περιορισμένης ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας. Η δυσαρέσκεια αυτή δεν κατευθύνεται μόνον προς τους εκπροσώπους των εθνικών κομμάτων, αλλά έχει να κάνει και με τους περιφερειακούς συσχετισμούς και ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας με την πρωτοκαθεδρία της Γερμανίας εντός της Ε.Ε. Εν όψει των φετινών εκλογών στην Ισπανία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι πρόθυμοι να προβάλουν το επιχείρημα πως, ακόμα και αντισυμβατικά κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ καταλήγουν να υιοθετήσουν συμβατικές πολιτικές, μόλις αντιληφθούν την πραγματικότητα της διακυβέρνησης μιας χώρας. Εάν αυτή η μεταστροφή δεν υπάρξει, κάποιοι ηγέτες θα προτιμήσουν να αναγκαστεί η χώρα να αποδεσμευθεί από το ευρώ, παρά να αλλάξουν την πολιτική, που έχει εφαρμοσθεί σε άλλα κράτη.
Ποια όμως είναι τα μείζονα θέματα; Το πιο άμεσο είναι η ανάγκη της ελληνικής κυβέρνησης να εξασφαλίσει επαρκή εξωτερική χρηματοδότηση, ώστε να επιβιώσει τους επόμενους μήνες. Ταυτόχρονα, χρειάζεται να σημειώσει πρόοδο στο να καταρτίσει ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, βασισμένο λιγότερο στη λιτότητα από την πλευρά της ζήτησης και περισσότερο σε μεταρρυθμίσεις ενισχυτικές της προσφοράς.
Επιπλέον, χρειάζεται να βρει έναν τρόπο να ανταποκριθεί στις υποσχέσεις της για περιορισμό του χρέους στο πλαίσιο της ενεργοποίησης μιας αναπτυξιακής πολιτικής.
Ποιοι είναι οι κύριοι παίκτες; Ο μεγάλος αριθμός των εμπλεκομένων περιπλέκει τη διαπραγμάτευση. Η τρόικα έχει παίξει κεντρικό συντονιστικό ρόλο στη διαχείριση της κρίσης χρέους. Στη διαπραγμάτευση με την Ελλάδα θα πρέπει να δείξει προσοχή στον βαθμό, που οι αποφάσεις της μπορούν να θεωρηθούν δεδικασμένα για άλλες χώρες της Ευρωζώνης στο μέλλον. Η νέα ελληνική κυβέρνηση δήλωσε πως δεν διαπραγματεύεται με την τρόικα. Δεν έχει, όμως, επιλογή και αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να συνεκτιμήσει τις θέσεις του κάθε μέλους της τρόικας. Η Γερμανία έχει σημαντική θέση στην Ε.Ε. και λιγότερο η ΕΚΤ.
Τι συμβαίνει με τους ιδιώτες πιστωτές; Αντιθέτως με προηγούμενες συγκυρίες, δεν έχουν τόση σημασία. Το χρέος των ιδιωτών έχει μειωθεί, ειδικά, εάν συσχετισθεί με τις οφειλές της Ελλάδας σε κυβερνήσεις, στην ΕΚΤ και στο ΔΝΤ. Οι δε ιδιώτες πιστωτές έχουν συμμετάσχει ήδη σε μία μείωση χρέους. Δεν θα έπρεπε να εφησυχάσουν εντελώς, όμως, επειδή υπάρχει το ενδεχόμενο να επωμιστούν και αυτή τη φορά κάποιο βάρος.
Ποιο είναι το ακανθώδες ζήτημα στις τωρινές διαπραγματεύσεις; Η άμεση κινητοποίηση χρηματοδότησης. Η ΕΚΤ είναι απρόθυμη να επιτρέψει στην Ελλάδα να προσεγγίσει τον ισολογισμό της μέσω κρατικών ομολόγων με αντάλλαγμα ρευστό για να καλύψει τις υποχρεώσεις της. Επίσης, χρειάζεται η χώρα να διακόψει τη φυγή κεφαλαίων από τις τράπεζές της. Τέλος, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να επαναπροσαρμόσει την οικονομική της θέση, ώστε να αντισταθμίσει τη χαλάρωση της λιτότητας με ουσιώδη πρόοδο σε γνήσιες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.