Θα ξεκινήσω με μια μικρή ιστοριούλα. Το καλοκαίρι του 2013, σε μια κοινωνική εκδήλωση γνώρισα τον Ελληνα CEO μιας μεγάλης εταιρείας λογισμικού, εισηγμένης σε χρηματιστήριο του εξωτερικού. Είπαμε να ανταλλάξουμε τηλέφωνα. Οταν άνοιξε το κινητό του, στην οθόνη εμφανίστηκε ένα πολύ γνωστό και εθιστικό παιχνίδι. Το Candy Crush. Βλέποντας την αμηχανία στο πρόσωπό του, προσπάθησα να τον χαλαρώσω λέγοντάς του ότι και εγώ χάνω μερικές ώρες παίζοντας με το Candy Crush και έτσι ξεπεράστηκε η ανάγκη να μου δώσει εξηγήσεις για το πώς μπορεί ένας CEO να χρησιμοποιεί τον πολύτιμο χρόνο του για να «παίζει» με το κινητό του. Μπορούσε να δικαιολογηθεί ότι το χρησιμοποιούν τα παιδιά του, αλλά και οι δύο προτιμήσαμε την αλήθεια. Το Candy Crush είναι πραγματικά ένα πολύ εθιστικό παιχνίδι που διατίθεται δωρεάν.
Παρέχει όμως στους παίκτες τη δυνατότητα να αγοράζουν μέσα από το παιχνίδι διάφορες υπηρεσίες (διευκολύνσεις) που τους επιτρέπουν να ξεπεράσουν τα διάφορα επίπεδα του παιχνιδιού. Συνήθως η αγορά στοιχίζει ελάχιστα. Μόλις 0,99 ευρώ. Τι ψυχή έχουν τα 0,99 ευρώ; Τίποτα. Ξέρετε σε τι ποσό έφθασαν αυτές οι αγορές μέσα από το Candy Crush, για το 2014; Στο αστρονομικό ποσό του 1,5 δισ. δολαρίων! Ναι, σωστά διαβάσατε. Ενάμισι δισεκατομμύριο δολάρια από αγορές των 0,99 ευρώ. Καλά μας έλεγαν οι παλαιοί ότι «η φθήνια τρώει τον παρά».
Με την ιστοριούλα αυτή, ήθελα να αναδείξω ένα φαινόμενο, το οποίο συνήθως μας διαφεύγει. Εντυπωσιαζόμαστε από τα πολύ μεγάλα χρηματικά ποσά, αλλά τείνουμε να αγνοούμε τη σημασία των μικρών οικονομικών μεγεθών. Είναι πολύ μεγάλο λάθος. Αυτό που έχει σημασία είναι το γινόμενο του πλήθους των περιπτώσεων και των ποσών, όπως ακριβώς φανερώνει η ιστορία του Candy Crush. Πολύ μικρή χρέωση αλλά σε τεράστιο πλήθος περιπτώσεων, φτάνει σε δυσθεώρητα ποσά. Ελάτε να δούμε δύο πραγματικές περιπτώσεις που αφορούν την Πατρίδα μας και κατά συνέπεια μας επηρεάζουν όλους.
Η 13η Σύνταξη στους χαμηλοσυνταξιούχους. Η νέα κυβέρνηση, υλοποιώντας την προεκλογική της υπόσχεση, ανακοίνωσε ότι θα χορηγήσει μια επιπλέον σύνταξη, τη 13η, σε όσους έχουν σύνταξη χαμηλότερη από 700 ευρώ. Ενα μέτρο που ακούγεται πολύ λογικό, αφού δίνει μια επιπλέον σύνταξη στους χαμηλοσυνταξιούχους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «Ηλιος» του υπουργείου Εργασίας, υπάρχουν 1.194.593 συνταξιούχοι των οποίων η σύνταξη είναι μέχρι 700 ευρώ. Μια επιπλέον σύνταξη σε όλους αυτούς ισοδυναμεί με 564.291.783 ευρώ, τα οποία από κάπου πρέπει να βρεθούν. Βλέπετε και πάλι τη σημασία του πλήθους των περιπτώσεων. Δεν λέω να μην τα δώσει η νέα κυβέρνηση, αλλά πρέπει πρώτα να δει από πού θα τα βρει. Ακόμα, δεν πρόκειται για ένα εφάπαξ ποσό, αλλά για μια ετήσια επιβάρυνση που θα πρέπει να χρηματοδοτείται κάθε χρόνο.
Ισως αυτό να αντιλήφθηκαν στην κυβέρνηση και αναζητούν τρόπους για να περιορίσουν αυτή την εξαγγελία. Ηδη μιλάνε για να βάλουν εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγηση της επιπλέον σύνταξης. Είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα μπουν και άλλοι περιορισμοί ώστε να προσπαθήσουν να περιορίσουν το σημαντικό αυτό πρόσθετο κονδύλι των 564 εκατ. ευρώ.
Ενα άλλο συνηθέστατο πρόβλημα που προκύπτει σε περιπτώσεις όπου γίνεται προσπάθεια για διακριτική μεταχείριση μερικών ομάδων, είναι το ακόλουθο. Μερικοί από τους συνταξιούχους που σήμερα παίρνουν κάτω από 700 ευρώ τον μήνα, όταν θα πάρουν την 13η σύνταξή τους, θα έχουν ετήσιες αποδοχές μεγαλύτερες από ορισμένους άλλους συνταξιούχους οι οποίοι σήμερα παίρνουν μηνιαία σύνταξη μεγαλύτερη από 700 ευρώ. Και φυσικά αυτοί θα διαμαρτύρονται. Και με το δίκιο τους. Τότε, θα πρέπει να αναζητηθούν λύσεις και ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση του υπαρκτού αυτού προβλήματος. Και έτσι είναι απολύτως βέβαιο ότι θα δημιουργηθούν και νέα προβλήματα. Αυτή είναι η ιστορία της χώρας μας. Η περιπτωσιολογία που συνήθως περιπλέκει τις καταστάσεις αντί να τις διευκολύνει.
Το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ. Μια άλλη προεκλογική υπόσχεση που ακούσαμε ότι θα υλοποιηθεί αφορά την επαναφορά του αφορολόγητου ποσού των 12.000 ευρώ. Αυτή είναι μια αμαρτωλή και παλαιά ιστορία. Ο Αλογοσκούφης βλέποντας ότι όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωναν ετήσιο εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο προσπάθησε να βάλει κάποιο τέλος στην ιστορία αυτή. Αν θυμάμαι καλά, η πρόθεσή του ήταν να βάλει έναν φόρο 1.000 ευρώ στις πρώτες 10.000 χιλιάδες. Αυτό δεν άρεσε σε κανένα και έτσι στον ανασχηματισμό του 2009, ο Αλογοσκούφης έμεινε χωρίς υπουργείο και μαζί του χάθηκε και το χιλιάρικο. Η ιστορία με το αφορολόγητο είναι πολύ ξεκάθαρη. Αν βάλεις το αφορολόγητο στις Χ χιλιάδες ευρώ, σχεδόν όλες οι δηλώσεις θα είναι κάτω από Χ χιλιάδες ευρώ. Αν το βάλεις στις Ψ χιλιάδες ευρώ και πάλι οι περισσότερες δηλώσεις θα είναι κάτω από Ψ χιλιάδες ευρώ. Γι’ αυτό και η κατάργηση του αφορολόγητου ήταν ένα σωστό μέτρο. Ξέρετε πόσο θα μας στοιχίσει η επαναφορά του αφορολόγητου στις 12.000 ευρώ;
Σύμφωνα με τον τέως Γενικό Γραμματέα Εσόδων κ. Θεοχάρη, θα μας κοστίζει ετησίως 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Και φυσικά από κάπου αλλού πρέπει να βρεθούν αυτά τα χρήματα, γιατί δεν περισσεύουν από πουθενά.
Αυτές οι δύο εξαγγελίες μας κοστίζουν σχεδόν 3 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Ετσι προσθέτουμε άλλο ένα αγκάθι στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές μας, οι οποίοι εκτιμούσαν ότι θα είχαμε ένα δημοσιονομικό κενό της τάξεως των 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πρέπει να βρούμε ισοδύναμα μέτρα για να καλύψουμε το κενό αυτό. Και ισοδύναμα μέτρα είναι μόνο φόροι και πάλι φόροι. Πολλές ελπίδες έχουν εναποτεθεί στην πάταξη της φοροδιαφυγής. Αλλά και στη δράση αυτή ισχύει ακριβώς το αντίστροφο από τις περιπτώσεις που είδαμε στα παραπάνω. Δηλαδή, όταν μιλάμε ότι θα τα βάλουμε με τους «ολιγάρχες» και θα τους ταράξουμε στους φόρους, πολύ γρήγορα θα διαπιστώσουμε ότι είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις αυτές για να μπορέσει κάνεις να μαζέψει ένα σημαντικό ποσό.
Θα κλείσω με μια άλλη ιστορία που δείχνει ανάγλυφα τη σημασία που έχει ένα μικρό ποσό που αφορά όμως ένα πολύ μεγάλο πλήθος. Στη Μεγάλη Βρετανία, αμέσως μετά τον πόλεμο καθιέρωσαν να δίνεται ένα ποτήρι γάλα σε όλα τα παιδιά που πήγαιναν στα σχολεία μέχρι 18 χρόνων. Η σκέψη ήταν να αντιμετωπίσουν τον υποσιτισμό που είχαν τα παιδιά από τις κακουχίες του πόλεμου. Η πρώτη κυβερνητική θέση της Margaret Thatcher, ήταν υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση του Edward Heath, το 1970-1974. Ενα από τα μέτρα που πήρε ήταν να καταργήσει τη χορήγηση αυτού του ποτηριού στα σχολεία. Ετσι απέκτησε το παρατσούκλι «Thatcher, Thatcher the Milk Snatcher». Ξέρετε πόση ήταν η οικονομία που έγινε από το γάλα. Διακόσια εκατομμύρια λίρες! Για την εποχή εκείνη, δηλαδή την αρχή της δεκαετίας του ’70, ήταν ένα αστρονομικό ποσό, που βοήθησε την κλονισμένη οικονομία της Βρετανίας, που ήταν το αποτέλεσμα της υπερβολικής κοινωνικής πολιτικής των Εργατικών τα προηγούμενα χρόνια. Δεν νομίζω ότι πέθανε κανένα παιδί από υποσιτισμό μετά το μέτρο αυτό. Και πάλι όμως βλέπουμε αυτό που πολλοί από τους πολιτικούς που μας κυβερνάνε, δεν μπορούν εύκολα να καταλάβουν. Μικρά ποσά από μεγάλα πλήθη έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία από πολύ μεγάλα ποσά από λίγους.
Η παραπάνω ιστορία αυτή έχει ακόμα μια ενδιαφέρουσα πτυχή. Το γάλα στα σχολεία για τις ηλικίες 11-18 κόπηκε τo 1968 από την κυβέρνηση των Εργατικών του Harold Wilson και το 1971 η Thatcher το κατήργησε και για τις ηλικίες 7–11. Κανένας όμως δεν θυμάται τον υπουργό Παιδείας Ted Short των Εργατικών, αλλά μόνο τη σκληρή Thatcher, ως «Milk Snatcher». Είναι να μη σου βγει το όνομα. Καλά έλεγαν οι παλαιότεροι: «Καλύτερα να σου βγει το μάτι, παρά το όνομα»!
ΥΓ. Μετά την πρόσφατη απόφαση του Eurogroup, δεν είμαι βέβαιος για την τύχη που θα έχουν οι δύο εξαγγελίες.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων